„Człowiek niezwykle skuteczny”. Kilka słów o tragicznie zmarłym Andrzeju Przewoźniku
(Fot. Mariusz Kubik, lic.GDFL) Andrzej Przewoźnik był absolwentem Wydziału historyczno-filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, choć wcześniej ukończył szkolę o całkowicie odmiennym profilu – krakowskie technikum geologiczne. Na studia dostał się z trudem, ze względu na swoje „niewłaściwe” czyli nie chłopsko-robotnicze pochodzenie. Marzył o studiach doktoranckich, ale ze względów finansowych w 1989 roku przyjął propozycję pracy w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Jak pisze „Gazeta Krakowska”, szybko zyskał opinię sprawnego urzędnika, energicznego i pomysłowego. We wrześniu 1992 r. został mianowany przez premier Hannę Suchocką sekretarzem generalnym Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, wówczas w randze ministra. Pozostał na tym stanowisku aż do tragicznej katastrofy w ubiegłą sobotę. Od sierpnia 1994 do maja 1998 roku był także wiceprzewodniczącym i sekretarzem Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Katyńskiej przy Prezesie Rady Ministrów.
Sekretarz krakowskiego Towarzystwa Obrony Zachodnich Kresów Polski, Teresa Stanek, jest przekonana, że nie ma osoby, której rodziny katyńskie, środowiska kombatanckie zawdzięczają więcej. Andrzej Przewoźnik odniósł liczne sukcesy, m.in. w kwestii pomnika ofiar zbrodni w Jedwabnem, utworzenia polskich cmentarzy wojennych w Katyniu, Charkowie i Miednoje czy odbudowy i ponownego otwarcia Cmentarza Obrońców Lwowa. Historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor Janusz Mierzwa wspomina, że był nie tylko człowiekiem kompetentnym, ale też niezwykle skutecznym.
Był autorem licznych publikacji, w tym ksiązki Polskie cmentarze wojenne w Iranie, a wspólnie z prof. Adamem Strzemboszem biografii Generał Nil. Przygotował przedmowy do książek Tam gdzie lwowskie śpią Orlęta, Katedra Lwowska obrządku łacińskiego oraz Cmentarz na Rossie od świtu do zmierzchu autorstwa Krzysztofa Hejke, a także do zbioru Rodzina Policyjna 1939. Redagował wspólnie z Andrzejem Kunertem serię Żydzi polscy w służbie Rzeczypospolitej, a z Kunertem i Rafałem Stolarskim publikację Polacy w Iranie 1942-1945. Był redaktorem naczelnym czasopisma historycznego „Niepodległość”.
Działał jako członek wielu rad muzealnych, m.in. Państwowego Muzeum KL Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu-Brzezince, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Powstania Warszawskiego i tworzonego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Odznaczony i uhonorowany m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego, Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej, Srebrnym Krzyżem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Londynie, rosyjskim Orderem Przyjaźni, a także Dyplomem „Benemerenti” oraz Medalem „Milito Pro Christo”.
Zginął tragicznie 10 kwietnia.
