Gwiazdka Cieszyńska - komu żegluga po Wiśle?

Gwiazdka Cieszyńska, pismo naukowe i zabawne.

Ner 16. – Cieszyn d. 12. Lipca. – R. 1851.

Pierwsze próby wprowadzenia statków parowych na rzeki Królestwa Polskiego miały miejsce w latach dwudziestych XIX wieku. Jednak statki te okazały sie wtedy nieprzystosowane do warunków żeglugowych Wisły i jej dopływów. Zmieniło sie to w 1846 roku, gdy żeglugą parową w Polsce zainteresowała sie francuska firma Guibert i Gache. Była to najbardziej znana w ówczesnej Europie firma produkująca parowce płaskodenne. Firma ta zwróciła się do rządu Królestwa Polskiego z prośbą o wyłączność na żeglugę parową na Wiśle, Narwi, Bugu, Wieprzu i Pilicy. Rząd udzielił takiego przywileju na okres 10 lat.

W 1847 roku Guibert i Gache sprowadziła na Wisłę dwa statki pasażerskie o napędzie bocznokołowym: Książę Warszawski i Wisła. Początki żeglugi organizowanej przez firmę były bardzo trudne i wkrótce zaczęto zastanawiać się nad wycofaniem z całego interesu. W tym czasie z pomocą przybył hrabia Andrzej Artur Zamoyski, który w 1848 roku zawiązał firmę handlową „Andrzej hrabia Zamoyski i Spółka”. Głównym administratorem został sam Zamoyski, a kierownikiem technicznym Edward Guibert. Do spółki przystąpili również: Adam Potocki, Kazimierz Zyberg-Plater, Jan Zamoyski, August Zamoyski i Piotr Mężeński. Guibert zrezygnował z interesu w 1853 roku. Tymczasem spółka Zamoyskiego zyskiwała na wartości i stała się znaczącym przewoźnikiem.

Niestety ze względów politycznych Andrzej Zaomoyski musiał opuścić Królestwo Polskie. W 1871 roku przedsiębiorstwo wykupił Maurycy Fajans, a w 1875 roku założył przedsiębiorstwo o nazwie Żegluga Parowa Maurycego Fajansa. Od tego momentu nastąpił gwałtowny rozwój żeglugi parowej na Wiśle, a przedsiębiorstwo Fajansa było najważniejszym przewoźnikiem w Królestwie Polskim aż do I wojny światowej.