Katarzyna Marciniak – „Mitologia grecka i rzymska. Spotkania ponad czasem” – recenzja i ocena
Katarzyna Marciniak – „Mitologia grecka i rzymska. Spotkania ponad czasem” – recenzja i ocena
Mitologia to dla większości z nas zbiór opowieści o bogach i bohaterach, z którym zetknęliśmy się na pewnych etapach naszej edukacji. Dla starożytnych jednak mity pełniły istotną funkcję. Przede wszystkim za ich pomocą tłumaczono otaczający ludzi świat i jego porządek. Choć wydaje się, że dziś rzeczywistość nie jest już dla nas zagadką, nadal możemy w tych opowieściach doszukać się wciąż aktualnego przesłania i ponadczasowych wartości. Próbę spojrzenia na wybrane mity podjęła w swojej najnowszej książce prof. Katarzyna Marciniak, która związana jest z Wydziałem Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Tytuł doktorski uzyskała ona w roku 2004, a habilitację w roku 2009. Od roku 2014 pełni funkcję Ambasadora Naukowego Fundacji Humboldta. Dla kronikarskiego obowiązku dodać należy, że omawiana na kartach niniejszej recenzji „Mitologia grecka i rzymska. Spotkania ponad czasem” to nowa i rozszerzona edycja pracy wydanej w roku 2010, za którą prof. Marciniak otrzymała liczne nagrody.
Autorka na kartach swojej książki zebrała i w sposób przemyślany pogrupowała mnóstwo mniej i bardziej znanych mitów greckich i rzymskich. Całość opowiadania została podzielona w bardzo interesujący sposób. Mity ułożone zostały według ich głównych bohaterów, a ci z kolei w kolejności alfabetycznej. W ten sposób powstało trzydzieści rozdziałów, poświęconych bohaterom i bogom od Achillesa do Zeusa. Każdy z tych obszernych rozdziałów (książka liczy ponad 550 stron tekstu właściwego!) podzielony został na mniejsze części, przedstawiające kolejne mity bądź to poświęcone „głównemu bohaterowi”, bądź jakkolwiek z nim związane. Rozwiązanie takie pozwala na czytanie poszczególnych rozdziałów i podrozdziałów nawet na wyrywki, niekoniecznie trzymając się kolejności stron. To duży atut tej książki.
Omawiana książka nie jest jednak tylko i wyłącznie zbiorem opowiadań o bogach i herosach. Te stanowią niejako tło dla znacznie poważniejszych rozważań autorki o tym, jak owe mity odcisnęły swoje piętno na kolejnych pokoleniach ludzi i na dziejach kultury światowej. Profesor Marciniak w sposób niesamowicie wciągający prowadzi czytelników przez meandry kultury wysokiej – historii literatury, malarstwa, muzyki, kina i teatru, wskazując nam zapożyczenia i wątki, które mają mitologiczne pochodzenie. Chętnie także prezentuje elementy mitów greckich i rzymskich wykorzystywane szeroko w kulturze masowej i życiu codziennym. Wielu z czytelników na pewno zdziwi się, jak bardzo jesteśmy na co dzień otoczeni przez starożytnych herosów i bogów i jak często sięgamy (nawet nieświadomie) do dorobku intelektualnego starożytnych Greków i Rzymian!
Na kartach książki pojawiają się bardzo sporadycznie drobne potknięcia. Np. na stronie 200 autorka stwierdza, że Hannibal przedzierając się przez Alpy stracił oko. Po pierwsze – nie wiemy, czy rzeczywiście kartagiński wódz utracił gałkę oczną. Autorka powołuje się w tym miejscu na Liwiusza (ks. XXII, 2), który stwierdza jedynie, że stracił on wzrok w jednym oku. Przede wszystkim jednak cała sytuacja nie zdarzyła się w czasie przejścia przez Alpy, a już w Etrurii, po bitwie nad Trebią.
„Mitologia grecka i rzymska” to prawdziwa perełka nie tylko ze względu na jej merytoryczną zawartość, ale również pod względem wydawniczym. Tekst został okraszony dużą liczbą ilustracji i kolorowych fotografii. To bardzo wygodne, gdyż czytelnik nie musi posiłkować się albumami bądź korzystać z wyszukiwarki, by zorientować się o jakich dziełach sztuki akurat jest mowa i jakie np. dzieła malarstwa są na kartach książki omawiane. Dla wymagających i pragnących poszerzyć swoją wiedzę na temat konkretnych mitów autorka zamieściła zestawienie kilkudziesięciu publikacji naukowych i popularnonaukowych, dotyczących poruszanych w omawianej pracy zagadnień. Dodatkowo otrzymaliśmy od autorki drzewa genealogiczne wszystkich omawianych na kartach książki bohaterów i bogów, a dla ułatwienia orientacji w tekście na samym jej końcu załączono indeks osób i postaci, pojawiających się na kartach książki. Pod względem edytorskim nie sposób się do czegokolwiek przyczepić.
Książka prof. Katarzyny Marciniak to praca do której bez wątpienia warto sięgnąć, chociażby dla przypomnienia sobie przyswojonej już kiedyś wiedzy na temat mitów greckich i rzymskich. Jej lektura uświadomi czytelnikowi, jak wiele wątków mitologicznych przenika do naszego życia. Czas, jaki poświęcimy na lekturę tego monumentalnego dzieła na pewno nie będzie czasem straconym!
