Ruszył nabór zgłoszeń do 14. edycji międzynarodowej konferencji naukowej z cyklu „Genealogie Pamięci”
Jak zmieniała się pamięć o wielkich posiadaczach ziemskich, ich roli i statusie na przestrzeni dziesięcioleci? Czy pamięć kulturowa, wartości i tożsamość różnych grup społecznych pozwalają nam dotrzeć do postfeudalnych mechanizmów i struktur społecznych? Jak różne aspekty etosu szlacheckiego/ziemiańskiego postrzegane są we współczesnym życiu społecznym, sztuce i kulturze?
To tylko kilka wybranych tematów, o których rozmawiać będą uczestnicy i uczestniczki międzynarodowej konferencji pt. „Gentry, Nobility, Aristocracy: the Post-feudal Perspectives” („Ziemiaństwo, szlachta, arystokracja: perspektywy postfeudalne”), organizowanej przez Europejską Sieć Pamięć i Solidarność (ESPS) w ramach cyklu „Genealogie Pamięci”.
– Temat tegorocznej konferencji w dużym stopniu wynika z istnienia wciąż niezbadanych pokładów pamięci o ziemiaństwie, jego roli i statusie po rozpadzie tej grupy jako klasy społecznej. O ile rola ziemiaństwa w politycznej, gospodarczej i kulturowej historii Europy została szeroko zbadana i opatrzona bogatą literaturą, o tyle odpowiedź na pytanie, jak ta rola jest pamiętana po zmianie ustroju społecznego, nadal wydaje się niewystarczająca. Wpływ tej spuścizny na współczesne społeczeństwa europejskie to kolejne zagadnienia, mieszczące się w polu naszych zainteresowań. Jako punkt wyjścia stawiamy hipotezę, że postfeudalne struktury społeczne, wynikające z dynamiki władzy między posiadaczami ziemskimi a chłopami, można badać z perspektywy ich długiego trwania (fr. longue durée) – mówi dr Małgorzata Pakier, kierowniczka Działu Naukowego ESPS oraz jedna z inicjatorek cyklu „Genealogie Pamięci”.
Jako klasa ziemiaństwo przestało istnieć w wyniku decyzji politycznych i ruchów rewolucyjnych lub stopniowej demokratyzacji systemów społecznych i politycznych. Zaowocowało to odmiennymi dziedzictwami i sposobami upamiętniania szlacheckiej/ziemiańskiej/arystokratycznej przeszłości. Choć różnice te pozornie mogą pokrywać się ze stereotypowym podziałem na Wschód i Zachód Europy, organizatorzy konferencji stawiają sobie za cel przyjrzenie się temu, jakie inne konteksty porównawcze mogą posłużyć do zrozumienia różnorodności pamięci o ziemiaństwie.
Indywidualna i zbiorowa pamięć o ziemiaństwie, a w szerszym sensie pamięć o postfeudalnych strukturach i przestrzeni ze wszystkimi ich złożonościami, będzie się różnić nie tylko w zależności od tego, w jaki sposób epoka ziemiaństwa dobiegła końca, ale także od tego, jakie były jej cechy charakterystyczne w różnych regionach Europy Środkowej i Wschodniej. Różnorodność ta widoczna jest już w języku, a mianowicie w mnogości terminów używanych do opisania omawianych zjawisk. Chociaż termin „ziemiaństwo” używany jest jako określenie zbiorcze na potrzeby niniejszego tekstu, organizatorzy zaznaczają, że w różnych kontekstach regionalnych kategorie takie jak drobna szlachta bądź arystokracja mogą się okazać bardziej odpowiednie.
– Mając na uwadze złożoność zagadnienia, chcemy do niego podejść z perspektywy porównawczej i w szerokim kontekście. Zapytamy o pamięć o ziemiaństwie wpisaną w oficjalne narracje, praktyki kulturowe i sztukę, a także o pamięć wernakularną, szczególnie w ujęciu lokalnym. Przyjrzymy się dziedzictwu materialnemu ziemiaństwa i roli, jaką ono odgrywa w podtrzymywaniu zbiorowych tożsamości o różnym zasięgu. Ważnym przedmiotem naszych dyskusji będą relacje społeczne z ich dynamiką oraz wewnętrznymi i zewnętrznymi uwarunkowaniami. Jako aktorów w przestrzeni społecznej chcielibyśmy uwzględnić nie tylko ziemiaństwo i chłopstwo, ale także Żydów w ich tradycyjnych i mniej konwencjonalnych rolach, mieszkańców miast jako kontrspołeczności, bogate mieszczaństwo jako klasę konkurującą i/lub aspirującą oraz inteligencję z całą złożonością jej ról. Skupimy się też na dziedzictwie materialnym: przedmiotach, budynkach i przestrzeniach jako sferach interakcji, polach walki o dominację i nie-miejscach pamięci – wyjaśnia dr hab. Anna Wylegała z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, opiekunka merytoryczna tegorocznej konferencji.
Zgłoszenia referatów w języku angielskim można przesyłać do 19 maja 2024 r. na adres [email protected]. Zgłoszenie powinno zawierać streszczenie planowanego wystąpienia (do 300 słów) oraz krótką notkę biograficzną (do 200 słów) prelegenta.
Osoby zgłaszające referat proszone są również o przesłanie zdjęcia lub zeskanowanej wersji podpisanej klauzuli dotyczącej zgody na wykorzystanie danych osobowych w zakresie niezbędnym do zgłoszenia referatu „Consent Clause”.
Więcej informacji na temat tegorocznej konferencji można znaleźć na stronie: https://enrs.eu/edition/genealogies-of-memory-2024.
Nagrania z poprzednich edycji „Genealogii Pamięci” dostępne są na kanale YouTube ESPS tutaj.
***
Cykl „Genealogie Pamięci” to wiodący międzynarodowy projekt akademicki realizowany przez ESPS od 2011 roku. Jego celem jest ułatwienie wymiany intelektualnej między badaczkami i badaczami z różnych dyscyplin nauki, zajmujących się pamięcią i historią oraz promocja ich prac w międzynarodowym środowisku akademickim. Materiały poprzednich konferencji ukazały się m.in. w serii wydawniczej European Remembrance and Solidarity, (Routledge).
