Witold Wasilewski „Ludobójstwo. Kłamstwo i walka o prawdę” - recenzja i ocena

Tom Ludobójstwo. Kłamstwo i walka o prawdę. Sprawa Katynia 1940- 2014, zawiera 17 różnorodnych tekstów autora, napisanych w latach 2005- 2014, gdy był on pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej. Zdecydowana większość artykułów została wcześniej opublikowana- przede wszystkim w pismach wydawanych przez IPN (dwa teksty nie zostały wcześniej opublikowane). Są one zróżnicowane zarówno pod względem tematyki, jak i sposobu prezentacji tematu. Dominują artykuły o charakterze naukowym, w zamierzeniu wyczerpujące poruszaną w nich problematykę. W tomie znajdziemy jednak również teksty popularne, opublikowane przez autora w „Naszym Dzienniku”, oraz dwie recenzje wyjątkowo kłamliwych książek na temat Katynia autorstwa rosyjskiego historyka Jurija Muchina.

Tom otwiera tekst Sprawa katyńska- 70 lat historii, opublikowany w 2010 r. i sumujący wiedzę na temat tej zbrodni zgromadzoną przez kilka pokoleń badaczy. Jest on istotny, gdyż stanowi syntetycznie opracowane wprowadzenie do analizowanej tematyki, oraz ułatwia lekturę i zrozumienie problematyki poruszanej w kolejnych tekstach.

Następny artykuł tomu dotyczy międzynarodowych reakcji na ludobójstwo w Katyniu. Wasilewski klarownie pokazuje w jaki sposób sprawa zbrodni stała się przedmiotem międzynarodowej gry politycznej. Wiele miejsca w zbiorze zajmują teksty pokazujące sposoby stosowane przez Związek Sowiecki w celu zakłamania prawdy o zbrodni w Katyniu. Autor odtwarza w nich metody dezinformacyjne stosowane przez państwo sowieckie. Z drugiej strony w kilku kolejnych tekstach opisuje polskie i amerykańskie zabiegi zmierzające do pokazania czym było wspomniane ludobójstwo i kto za nie odpowiada, a szczególnie interesujący jest artykuł poświęcony działaniom podejmowanym w tym względzie przez opozycję w PRL. Tom wieńczą teksty dotyczące współczesnej problematyki związanej ze zbrodnią katyńską. Wasilewski opisuje w nich perspektywy badawcze dotyczące ludobójstwa w Katyniu, wskazuje czego nie wiemy i czego jeszcze możemy się na ten temat dowiedzieć,

Wśród najciekawszych, i z pewnością najmniej znanych, wątków tomu znajduje się analiza poświęcona wątkowi ewentualnej współpracy Niemców przy popełnieniu tej zbrodni sowieckiej. Wasilewski skutecznie rozprawa się z reprezentowanymi przez niektórych historyków opiniami, iż Niemcy mieli brać aktywny udział lub być konsultantami w kwestii ludobójstwa w Katyniu. Równie konsekwentnie Wasilewski rozprawia się z rosyjskim pseudohistorykiem Muchinem, który jeszcze w dzisiejszych czasach usiłuje dowodzić, iż zbrodni w Katyniu dokonali Niemcy (sic!). Stąd też kwestie współczesnego stosunku Rosji do zbrodni katyńskiej można umieścić wśród najważniejszych wątków poruszanych przez Wasilewskiego. Jednoznacznie piętnuje on na gruncie naukowym dalsze próby jej zakłamywania, a także nakreśla stan i perspektywy badań w archiwach rosyjskich.

Bardzo dobrze się stało, że wydawnictwo „LTW” zdecydowało się opublikować zbiór artykułów Witolda Wasilewskiego poświęconych tematyce katyńskiej. Zostały one napisane przez kompetentnego autora, posiadającego istotny dorobek naukowy dotyczący analizowanej problematyki. W moim przekonaniu książka Wasilewskiego stanowi bardzo wartościowe kompendium aktualnego stanu badań nad Katyniem, oraz przyczynek do boleśnie aktualnej refleksji nad strategiami dezinformacji stosowanymi przez Związek Sowiecki i Rosję.