Łucjan Madziar - „Przedwojenna kolej. Najpiękniejsze fotografie” – recenzja i ocena

Album „Przedwojenna kolej. Najpiękniejsze fotografie” stanowi część cyklu wydawniczego poświęconego przedwojennej Polsce. W jego ramach opublikowane zostały już pozycje, które prezentują Wybrzeże, Tatry i Polską flotę powietrzną. Wszystkie pozycje zostały wydane w twardej oprawie na kredowym papierze. Wyselekcjonowane zdjęcia, wydrukowane w dużej rozdzielczości pozwalają w pełni cieszyć się tą pozycją.

Publikacja składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi popularnonaukowa notka prezentująca całość historii kolei na ziemiach polskich. Obejmuje ona zarówno czasy zaborów, jak i II Rzeczypospolitej. Druga to sam album prezentujący dzieje polskiego kolejnictwa, zarówno przed, jak i po 1918 roku.

Wstęp jest raczej krótki, liczy bowiem jedynie sześć stron. Choć może to powodować pewien niedosyt, to rekompensatą jest jego treściwość. Na kilku stronach autorowi udało się w bardzo płynny, a jednocześnie kompleksowy sposób przekazać zarys historii kolejnictwa na ziemiach polskich od momentu jego powstania do roku 1939. W pewnej mierze wstęp ten ma charakter notki encyklopedycznej, ale zawiera jednocześnie dosyć sporą liczbę ciekawostek np. o słynnych przed wojną pociągach turystycznych, w których znajdowały się wagony kąpielowe i dansing.

Zbiór zdjęć zaprezentowanych w albumie robi niemałe wrażenie. Autorzy poszli raczej w kierunku zachowania wysokiej jakości, a nie ilości prezentowanych fotografii, dzięki czemu czytelnik dostaje do ręki piękny i bogaty zbiór. Autor opracowania zdecydował się na zachowanie układu chronologicznego, toteż album rozpoczyna się od zaprezentowania tych z fotografii, które zostały zrobione jeszcze podczas zaborów. Czytelnik znajdzie zatem m.in. uwieczniony skład relacji Warszawa-Berlin z przełomu wieków, galicyjskie stacyjki i kopię legitymacji pracownika Cesarsko-Królewskich Kolei Państwowych. W chronologicznie późniejszych fragmentach albumu nie zabrakło fotografii dokumentujących kolej podczas wojny polsko-bolszewickiej. Miłośnicy militariów powinni zresztą zajrzeć do albumu, bowiem znajdują się tam nie tylko fotosy pociągów pancernych biorących udział w wojnie roku 1920, ale również tych, których używano do walki w powstaniach śląskich. Sporo miejsca poświecono zdjęciom obsługi tych składów.

Na szczególną uwagę zasługuje ostatni zbiór zdjęć polskiej kolei z lat trzydziestych. Autor zamieścił tam cudeńka polskiej myśli technicznej, jak na przykład parowóz Pm36, będący jednym z najnowocześniejszych w Europie. Zdjęcia, chociaż opatrzone skromnymi komentarzami, przenoszą Czytelników w zupełnie inny świat – do czasów, gdy polska kolej należała do najnowocześniejszych w Europie, a przy pomocy pociągów można było regulować zegarki.

Album nie należy może do najtańszych, ale dla fascynatów kolejnictwa i przedwojnia stanowi bardzo interesującą propozycję. Zresztą wskaźnik ceny do jakości powinien zadowolić nawet wybrednych. Osobną grupą, która powinna zapoznać się z tym albumem, są moim zdaniem dzisiejsze władze PKP i to im właśnie recenzent dedukuje niniejszy tekst.

Redakcja: Michał Przeperski

Korekta: Dagmara Jagiełło