Aparat Represji w Polsce Ludowej

Jednym z powodów zorganizowania promocji właśnie w Łodzi jest fakt, że wśród tekstów zawartych w periodyku dwa dotyczą znaczących postaci świata nauki i kultury związanych z tym miastem (Andrzeja Feliksa Grabskiego i Jerzego Kosińskiego). Artykuły dr. Sławomira M. Nowinowskiego, naczelnika Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Łodzi oraz dr. Janusza Wróbla, pracownika OBEP IPN w Łodzi, podejmują trudne i skomplikowane zagadnienia relacji świata nauki ze służbami specjalnymi PRL. Powstały w ramach realizowanego przez Instytut Pamięci Narodowej projektu badawczego: „Aparat bezpieczeństwa PRL wobec środowisk twórczych i naukowych”.

W trakcie prezentacji wydawnictwa odbędzie się panel dyskusyjny, który poprowadzi prof. dr hab. Andrzej Chojnowski, pracownik naukowy Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, przewodniczący Kolegium IPN. W panelu udział wezmą autorzy wymienionych tekstów oraz prof. dr hab. Ryszard Terlecki, były dyrektor krakowskiego Oddziału IPN, a obecnie poseł na Sejm RP, dr Zbigniew Nawrocki, dyrektor Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN oraz prof. dr hab. Rafał Stobiecki, pracownik naukowy Instytutu Historii Uniwersytetu Łódzkiego.

Planowana dyskusja służyć ma przede wszystkim przedstawieniu aktualnego stanu badań w zakreślonym przez ramy projektu obszarze badawczym.

Główną ideą przyświecającą twórcom wydawanego przy rzeszowskim oddziale IPN pisma jest pogłębianie oraz rozpowszechnianie wiedzy na temat zagadnień związanych z szeroko rozumianym problemem „struktur bezpieczeństwa” Polski Ludowej. Zawartość prezentowanego V tomu podzielona jest tradycyjnie już na kilka podstawowych działów:

Spis treści

Metodologia

• Wojciech Sawicki, Osobowe źródła informacji organów bezpieczeństwa Polski Ludowej
• Monika Komaniecka, Osobowe źródła informacji w technice operacyjnej

Struktury

• Tomasz Balbus, Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Legnicy (maj–grudzień 1945 r.). Struktura, kadry, działalność
• Krzysztof Szwagrzyk, Obsada personalna Informacji Wojskowej Śląskiego Okręgu Wojskowego 1945–1956

Artykuły

• Krzysztof Szwagrzyk, Działania Wojsk Bezpieczeństwa Wewnętrznego województwa wrocławskiego przeciwko oddziałowi Franciszka Olszówki ps. „Otto” (23 grudnia 1945 – 23 lutego 1946 r.)
• Dariusz Węgrzyn, Dzieje pewnego werbunku. UB wobec Jerzego Kurcyusza w latach 1947–1956
• Mirosław Sikora, Kierunki działań operacyjnych Służby Bezpieczeństwa wobec inteligencji technicznej na przykładzie kadry naukowej Politechniki Śląskiej i Politechniki Częstochowskiej
• Janusz Wróbel, Jerzy Kosiński a tajne służby
• Sławomir M. Nowinowski, Andrzeja Feliksa Grabskiego żywoty równoległe

Dokumenty

• Janusz Borowiec, Nadużycia funkcjonariuszy więzienia w Rzeszowie w świetle raportu naczelnika Wydziału ds. Funkcjonariuszy WUBP w Rzeszowie z listopada 1949 r.
• Paweł Skubisz, Casus Barana – rzecz o defraudacji funduszu operacyjnego SB
• Paweł Piotrowski, Formy działalności operacyjnej wywiadu cywilnego PRL. Instrukcja o pracy wywiadowczej Departamentu I MSW z 1972 r.
• Sławomir Cenckiewicz, „Endekoesbecja”. Dezintegracja Polskiego Związku Katolicko-Społecznego w latach 1982–1986

W oczach własnych

• Maciej Korkuć, „Moje bezpieczniackie wojsko…”. Początki władzy komunistycznej w oczach płk. UB Józefa Jurkowskiego

Biogramy

• Jerzy Bednarek, Zygmunt Lercel (1921–1950), agent Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego
• Ewa Leniart, Eustachy Roman Lech (1919–1991), prokurator WPR w Rzeszowie i Lublinie, sędzia WSR w Rzeszowie, adwokat
• Wojciech Frazik, Marian Stróżyński vel Marian Reniak (1922–2004), „agent wszechstronnie sprawdzony”, funkcjonariusz SB, literat
• Paweł Tomasik, Adam Pietruszka (ur. 1938), zastępca dyrektora Departamentu IV MSW
• Aneta Nisiobęcka, Tadeusz Czyżewski (ur. 1940), zastępca naczelnika Wydziału VII Biura „B”, naczelnik Wydziału XII Biura „B” MSW