[snippet-477]

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/thumbsold/1_600x595_thb_2380945.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/1.jpg;Choć *jojo* jest zabawką bardzo prostą w konstrukcji (to przecież ledwie rodzaj szpulki umocowanej na sznurku), to kombinacji zabawy może być naprawdę wiele, a mistrzowie wykorzystania jojo mogą się zmierzyć nawet w specjalnych zawodach (w Polsce mamy np. turniej _Polish YoYo Nationals_ ). Geneza zabawki nie jest do końca jasna – być może wywodzi się z Chin. Z całą jednak pewnością w Europie znana była już setki lat przed Chrystusem: na zdjęciu malunek na greckiej wazie z 440 r. p.n.e. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/2_600x300_thb_106227.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/2.jpg;*Bączkami* dzieci być może bawiły się już wiele tysięcy lat temu – najstarsze gliniane bąki,  które odkryto na terenach dawnej Mezopotamii, mają około 5,5 tys. lat. Zabawki tego typu znane były także na pewno już w starożytnym Rzymie (fot. "davidturnswood.com":http://davidturnswood.com/portfolio.html, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/3_564x600_thb_68652.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/3.jpg;Portugalski joão-bobo czy angielski roly-poly... O co chodzi? Oczywiście o zabawkę znaną w Polsce jako *wańka-wstańka*. Śmieszna, kołysząca się, lecz nieupadająca postać, osadzona na okrągłej podstawie była szczególnie popularna w Polsce w okresie PRL-u (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/4_600x450_thb_670573.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/4.jpg;Marmurki, albo po prostu *kulki* znane są już z całą pewnością od starożytności. Ich szklana wersja była produkowana w Niemczech już od połowy XIX w. (fot. Joe Mabel, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/5_600x516_thb_1037328.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/5.jpg;Jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli dzieciństwa, *pluszowy miś*, wywodzi się oryginalnie z Niemiec. Tam jako pierwsza tworzyła zabawki tego typu w końcu XIX w. Margarete Steiff. Angielska nazwa _teddy bear_ ma z kolei wywodzić się od prezydenta USA Theodore'a Roosevelta, który miał w trakcie jednego z polowań nakazać wypuszczenie schwytanego przez swoich towarzyszy niedźwiadka. Historię tę podchwycił _The Washington Post_, w którym ukazała się karykatura z całego zdarzenia (fot. Polimerek, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/6_600x450_thb_1542034.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/6.JPG ;*Lalka* to kolejna z najstarszych zabawek znanych ludzkości – lalki odnajdywane były już 2 tys. lat temu w egipskich grobowcach. Na zdjęciu „nieco” młodsze przykłady, porcelanowe lalki sfotografowane w Budapeszcie (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/7_450x600_thb_1997049.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/7.jpg;Ikona popkultury wśród zabawek, czyli *lalka Barbie*, zasługuje na oddzielne wspomnienie. Pełne nazwisko oryginalnej lalki brzmi Barbara Millicent Roberts. Zadebiutowała ona na targach zabawek w Nowym Jorku 9 marca 1959 r. i od samego początku produkowana jest przez firmę-potentata Mattel. Co ciekawe, Barbie została zaprojektowana przez Ruth Handler, której rodzice byli polskimi emigrantami żydowskiego pochodzenia (oryginalne nazwisko: Moskowicz) (fot. Librarygurl, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/9_600x378_thb_280973.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/9.jpg;*Kinder niespodzianka* podbija serca dzieci na całym świecie od 1972 r., kiedy to weszła do oferty włoskiej firmy Ferrero. Ukryte w czekoladowym jajku niewielkie zabawki częstokroć bywały częścią większej serii tematycznej, np. Smerfów, krasnali, hipopotamów, postaci ze świata Kaczora Donalda itp. M.in. w Stanach Zjednoczonych ten smakołyk jest nie do kupienia – przeważyły regulacje prawne wprowadzone w obawie o możliwość zakrztuszenia się przez dzieci drobnymi elementami zabawek (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/11_400x600_thb_1920293.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/11.jpg;*Diabolo* to kolejna zabawka, której prototyp wywodzi się z Chin i ma już tradycję sięgającą kilku tysięcy lat. Koncepcja jest prosta: przy użyciu dwóch kijków połączonych linką wprawić w ruch obrotowy niewielką „klepsydrę”. Podobnie jak w przypadku jojo, kombinacji zabawy i popisów może być wbrew pozorom naprawdę wiele. Zdjęcie powyżej pochodzi z początku XX wieku (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/12_600x452_thb_2585748.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/12.jpg;Kolejny chiński wynalazek, *latawiec*, został skonstruowany po raz pierwszy prawdopodobnie 500 lat przed Chrystusem. Z dalekiego wschodu przywędrował przez Indie i północną część Afryki do Europy (XIV w.), a następnie do Ameryki. Latawce znalazły swoje zastosowanie także w nauce – znana jest m.in. historia o tym, jak Benjamin Franklin przy użyciu latawca z przywiązanym do niego kluczem badał wyładowania elektrostatyczne (fot. kkic, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/15_600x510_thb_541921.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/15.JPG;„Konik, z drzewa *koń na biegunach*/zwykła zabawka, mała huśtawka/a rozkołysze, rozbawi” – śpiewała swego czasu Urszula. Nie jest pewne, od kiedy dzieci bawiły się na drewnianych konikach – tego typu konstrukcje być może występowały już w starożytnej Grecji. W nowoczesnym rozumieniu koń na biegunach pojawił się w XVII w., a od XIX stulecia był już powszechnie rozpoznawany jako rodzaj dziecięcej zabawki (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/17_600x450_thb_388067.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/17.JPG;Możliwości dziecięcych zabaw w „wojnę” było wiele. Jedna z nich zakładała wykorzystanie malutkich figurek żołnierzy, które obecnie są raczej wykonywane z plastiku, choć przed wiekami tworzono je przy użyciu ołowiu i cyny. *Ołowiane żołnierzyki*, ręcznie odlewane i malowane, swój szczyt popularności osiągnęły w XVIII i XIX wieku. Zabawki te rozsławił także Hans Christian Andersen, który napisał baśń „Dzielny ołowiany żołnierz” (data pierwotnego wydania: 1838) (fot. Thiedbolt, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/18_600x450_thb_566597.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/18.JPG;Słynna plecionka z kolorowych nitek lub sznurków znana jest w Polsce pod nazwą *filofun*, choć za granicą często mawia się o niej _scoubidou_, od tytułu piosenki francuskiego piosenkarza Sachy Distela. Filofuny produkowano w ojczyźnie Distela już od lat 50. XX wieku, ale największą popularność zdobyły sobie ok. roku 2005 (fot. StromBer , opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 2.0 Niemcy":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/19_600x463_thb_80373.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/19.jpg;*Tamagotchi* pojawiły się pierwotnie na rynku japońskim w 1996 r., ale szybko podbiły cały świat. Zabawa na niewielkich, elektronicznych urządzeniach polegała na opiekowaniu się nad wirtualnym stworzonkiem. Należało je karmić, myć itp. Tamagotchi pojawiło się dotychczas w kilkunastu wersjach, prezentując kilkadziesiąt różnych postaci (fot. Tomasz Sienicki, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/21_600x450_thb_5169579.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/21.JPG;W zestawieniu nie mogło zabraknąć choć jednej gry planszowej. *Eurobusiness* to polska gra wzorowana na Monopoly, w której gracze muszą zgromadzić jak największy majątek. Poruszają się oni po planszy zgodnie z ilością oczek wylosowanych po rzucie kostką i mogą kupować różne „nieruchomości”, np. pola w różnych państwach (najtańsze znajdują się w Grecji, najdroższe w Austrii). Eurobusiness wciąż cieszy się sporą popularnością, choć jego premiera miała miejsce w 1983 r. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/24_462x600_thb_40889.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/24.JPG ;*BONUS:* 10 stycznia 1992 r. sztorm zmył ze statku 12 kontenerów _Friendly Floatess_, zabawek do kąpieli transportowanych z Chin do USA. W każdym kontenerze znajdowało się około 29 tys. sztuk takich zabawek. Ten wypadek został wykorzystany przez oceanografów do badań nad prądami morskimi – gumowe kaczuszki i inne podobne przedmioty z pokładu kontenerowca znajdowano latami m.in. u wybrzeży Australii, obu Ameryk i Europy. Na zdjęciu oceanograf Curtis Ebbesmeyer z kilkoma wyłowionymi zabawkami (domena publiczna). Jeśli chcesz poczytać więcej o historii zabawek, zapraszamy do naszej "relacji z Gdańskiej Galerii Starych Zabawek":https://histmag.org/Zabawki-kilku-pokolen-Polakow.-Jest-i-Twoja-9879, być może zainteresuje Cię również artykuł o "zabawach naszych dziadków":https://histmag.org/Zabawa-naszych-pradziadow-7504 i galeria pt. "„Hulajnoga, wrotki i inne zabawy XIX wieku”":https://histmag.org/Hulajnoga-wrotki-i-inne-zabawy-XIX-wieku-15196. 

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/thumbsold/1_600x595_thb_2380945.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/1.jpg;Choć jojo jest zabawką bardzo prostą w konstrukcji (to przecież ledwie rodzaj szpulki umocowanej na sznurku), to kombinacji zabawy może być naprawdę wiele, a mistrzowie wykorzystania jojo mogą się zmierzyć nawet w specjalnych zawodach (w Polsce mamy np. turniej Polish YoYo Nationals). Geneza zabawki nie jest do końca jasna – być może wywodzi się z Chin. Z całą jednak pewnością w Europie znana była już setki lat przed Chrystusem: na zdjęciu malunek na greckiej wazie z 440 r. p.n.e. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/2_600x300_thb_106227.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/2.jpg; Bączkami dzieci być może bawiły się już wiele tysięcy lat temu – najstarsze gliniane bąki, które odkryto na terenach dawnej Mezopotamii, mają około 5,5 tys. lat. Zabawki tego typu znane były także na pewno już w starożytnym Rzymie (fot. "davidturnswood.com":http://davidturnswood.com/portfolio.html, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/3_564x600_thb_68652.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/3.jpg;Portugalski joão-bobo czy angielski roly-poly... O co chodzi? Oczywiście o zabawkę znaną w Polsce jako wańka-wstańka. Śmieszna, kołysząca się, lecz nieupadająca postać, osadzona na okrągłej podstawie była szczególnie popularna w Polsce w okresie PRL-u (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/4_600x450_thb_670573.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/4.jpg;Marmurki, albo po prostu kulki znane są już z całą pewnością od starożytności. Ich szklana wersja była produkowana w Niemczech już od połowy XIX w. (fot. Joe Mabel, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/5_600x516_thb_1037328.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/5.jpg;Jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli dzieciństwa, pluszowy miś, wywodzi się oryginalnie z Niemiec. Tam jako pierwsza tworzyła zabawki tego typu w końcu XIX w. Margarete Steiff. Angielska nazwa teddy bear ma z kolei wywodzić się od prezydenta USA Theodore'a Roosevelta, który miał w trakcie jednego z polowań nakazać wypuszczenie schwytanego przez swoich towarzyszy niedźwiadka. Historię tę podchwycił The Washington Post, w którym ukazała się karykatura z całego zdarzenia (fot. Polimerek, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/6_600x450_thb_1542034.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/6.JPG ; Lalka to kolejna z najstarszych zabawek znanych ludzkości – lalki odnajdywane były już 2 tys. lat temu w egipskich grobowcach. Na zdjęciu „nieco” młodsze przykłady, porcelanowe lalki sfotografowane w Budapeszcie (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/7_450x600_thb_1997049.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/7.jpg;Ikona popkultury wśród zabawek, czyli lalka Barbie, zasługuje na oddzielne wspomnienie. Pełne nazwisko oryginalnej lalki brzmi Barbara Millicent Roberts. Zadebiutowała ona na targach zabawek w Nowym Jorku 9 marca 1959 r. i od samego początku produkowana jest przez firmę-potentata Mattel. Co ciekawe, Barbie została zaprojektowana przez Ruth Handler, której rodzice byli polskimi emigrantami żydowskiego pochodzenia (oryginalne nazwisko: Moskowicz) (fot. Librarygurl, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/9_600x378_thb_280973.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/9.jpg; Kinder niespodzianka podbija serca dzieci na całym świecie od 1972 r., kiedy to weszła do oferty włoskiej firmy Ferrero. Ukryte w czekoladowym jajku niewielkie zabawki częstokroć bywały częścią większej serii tematycznej, np. Smerfów, krasnali, hipopotamów, postaci ze świata Kaczora Donalda itp. M.in. w Stanach Zjednoczonych ten smakołyk jest nie do kupienia – przeważyły regulacje prawne wprowadzone w obawie o możliwość zakrztuszenia się przez dzieci drobnymi elementami zabawek (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/11_400x600_thb_1920293.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/11.jpg; Diabolo to kolejna zabawka, której prototyp wywodzi się z Chin i ma już tradycję sięgającą kilku tysięcy lat. Koncepcja jest prosta: przy użyciu dwóch kijków połączonych linką wprawić w ruch obrotowy niewielką „klepsydrę”. Podobnie jak w przypadku jojo, kombinacji zabawy i popisów może być wbrew pozorom naprawdę wiele. Zdjęcie powyżej pochodzi z początku XX wieku (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/12_600x452_thb_2585748.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/12.jpg;Kolejny chiński wynalazek, latawiec, został skonstruowany po raz pierwszy prawdopodobnie 500 lat przed Chrystusem. Z dalekiego wschodu przywędrował przez Indie i północną część Afryki do Europy (XIV w.), a następnie do Ameryki. Latawce znalazły swoje zastosowanie także w nauce – znana jest m.in. historia o tym, jak Benjamin Franklin przy użyciu latawca z przywiązanym do niego kluczem badał wyładowania elektrostatyczne (fot. kkic, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/15_600x510_thb_541921.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/15.JPG;„Konik, z drzewa koń na biegunach /zwykła zabawka, mała huśtawka/a rozkołysze, rozbawi” – śpiewała swego czasu Urszula. Nie jest pewne, od kiedy dzieci bawiły się na drewnianych konikach – tego typu konstrukcje być może występowały już w starożytnej Grecji. W nowoczesnym rozumieniu koń na biegunach pojawił się w XVII w., a od XIX stulecia był już powszechnie rozpoznawany jako rodzaj dziecięcej zabawki (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/17_600x450_thb_388067.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/17.JPG;Możliwości dziecięcych zabaw w „wojnę” było wiele. Jedna z nich zakładała wykorzystanie malutkich figurek żołnierzy, które obecnie są raczej wykonywane z plastiku, choć przed wiekami tworzono je przy użyciu ołowiu i cyny. Ołowiane żołnierzyki, ręcznie odlewane i malowane, swój szczyt popularności osiągnęły w XVIII i XIX wieku. Zabawki te rozsławił także Hans Christian Andersen, który napisał baśń „Dzielny ołowiany żołnierz” (data pierwotnego wydania: 1838) (fot. Thiedbolt, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/18_600x450_thb_566597.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/18.JPG;Słynna plecionka z kolorowych nitek lub sznurków znana jest w Polsce pod nazwą filofun, choć za granicą często mawia się o niej scoubidou, od tytułu piosenki francuskiego piosenkarza Sachy Distela. Filofuny produkowano w ojczyźnie Distela już od lat 50. XX wieku, ale największą popularność zdobyły sobie ok. roku 2005 (fot. StromBer, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 2.0 Niemcy":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0/de/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/19_600x463_thb_80373.jpg;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/19.jpg; Tamagotchi pojawiły się pierwotnie na rynku japońskim w 1996 r., ale szybko podbiły cały świat. Zabawa na niewielkich, elektronicznych urządzeniach polegała na opiekowaniu się nad wirtualnym stworzonkiem. Należało je karmić, myć itp. Tamagotchi pojawiło się dotychczas w kilkunastu wersjach, prezentując kilkadziesiąt różnych postaci (fot. Tomasz Sienicki, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/21_600x450_thb_5169579.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/21.JPG;W zestawieniu nie mogło zabraknąć choć jednej gry planszowej. Eurobusiness to polska gra wzorowana na Monopoly, w której gracze muszą zgromadzić jak największy majątek. Poruszają się oni po planszy zgodnie z ilością oczek wylosowanych po rzucie kostką i mogą kupować różne „nieruchomości”, np. pola w różnych państwach (najtańsze znajdują się w Grecji, najdroższe w Austrii). Eurobusiness wciąż cieszy się sporą popularnością, choć jego premiera miała miejsce w 1983 r. (domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/thumbsold/24_462x600_thb_40889.JPG;https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/zabawki/24.JPG ; BONUS: 10 stycznia 1992 r. sztorm zmył ze statku 12 kontenerów Friendly Floatess, zabawek do kąpieli transportowanych z Chin do USA. W każdym kontenerze znajdowało się około 29 tys. sztuk takich zabawek. Ten wypadek został wykorzystany przez oceanografów do badań nad prądami morskimi – gumowe kaczuszki i inne podobne przedmioty z pokładu kontenerowca znajdowano latami m.in. u wybrzeży Australii, obu Ameryk i Europy. Na zdjęciu oceanograf Curtis Ebbesmeyer z kilkoma wyłowionymi zabawkami (domena publiczna). Jeśli chcesz poczytać więcej o historii zabawek, zapraszamy do naszej "relacji z Gdańskiej Galerii Starych Zabawek":https://histmag.org/Zabawki-kilku-pokolen-Polakow.-Jest-i-Twoja-9879, być może zainteresuje Cię również artykuł o "zabawach naszych dziadków":https://histmag.org/Zabawa-naszych-pradziadow-7504 i galeria pt. "„Hulajnoga, wrotki i inne zabawy XIX wieku”":https://histmag.org/Hulajnoga-wrotki-i-inne-zabawy-XIX-wieku-15196.

<a href="https://sklep.histmag.org">Wesprzyj nasz portal kupując w sklepie Histmag.org:</a>

Dawne zabawki [Galeria]

Wesprzyj nasz portal kupując w sklepie Histmag.org: