Dwa europejskie państwa zawarły sojusz wojskowy w średniowieczu i nadal go uznają
Traktat windsorski, zawarty w 1386 roku pomiędzy Anglią i Portugalią, zapoczątkował nadzwyczajnie trwały sojusz. W 1943 Winston Churchill w przemówieniu w Izbie Gmin określił relację łączącą oba państwa jako „niemającą odpowiednika w historii świata”.
Jak wskazał Benjamin Trowbridge z The National Archives, na wynikające ze średniowiecznego traktatu zobowiązania do wzajemnej pomocy i obrony oba kraje powoływały się przez kolejne stulecia. Przykładowo połączone siły Anglików i Portugalczyków odparły hiszpańską inwazję w 1762 roku, a w 1810 roku sojusznicy dowodzeni przez Arthura Wellesleya w bitwie pod Buçaco pobili wojska napoleońskie, a następnie zapewnili Portugalii niezależność od Francji. Podczas II wojny światowej Portugalczycy, choć formalnie, w porozumieniu z Brytyjczykami, zachowali neutralność, udostępniali aliantom swoje porty, a ich samoloty brały udział w misjach rozpoznawczych nad Atlantykiem. 1943 roku strona brytyjska powołała się na wielowiekowy sojusz jako podstawę do udostępnienia im portugalskiej bazy lotniczej na Azorach. Brytyjczycy korzystali z tej bazy także podczas wojny o Falklandy w 1982 roku. Dziś oczywiście oba kraje należą do NATO.
Traktat windsorski był efektem dążeń Anglików do znalezienia przeciwwagi dla zagrażającego im sojuszu francusko-kastylijskiego. Z drugiej zaś strony rezultatem starań Jana I Dobrego o umocnienie swojej władzy w Portugalii, zagrożonej ambicjami króla Kastylii. Nie jest to najstarsze porozumienie portugalsko-angielskie, ale to właśnie w nim znalazły się zapisy o wzajemnej pomocy wojskowej. W ciągu wieków państwa zawierały też inne porozumienia, w dużej mierze związane ze wzajemnym handlem (np. dwa traktaty Methuena z 1703 roku), a współpraca, choć czasem budziła obawy Portugalczyków o uzależnienie polityczno-gospodarcze od Anglii, okazała się owocna dla obu stron. XIV-wieczni dyplomaci zapewne nie przypuszczali, że budują podwaliny dla tak wyjątkowo trwałego przymierza.
Zapisz się za darmo do naszego cotygodniowego newslettera!
Bibliografia:
The 18th century in Portugal history, [w:] Britannica, [dostęp: 27 sierpnia 2025], https://www.britannica.com/place/Portugal/The-18th-century#ref1565
Trowbridge Ben, History’s Unparalleled Alliance: the Anglo-Portuguese Treaty of Windsor, 9th May 1386, [w:] Gov.uk, [dostęp: 27 sierpnia 2025], https://history.blog.gov.uk/2016/05/09/historys-unparalleled-alliance-the-anglo-portuguese-treaty-of-windsor-9th-may-1386/
