Golden Gate – symboliczne wrota San Francisco
Golden Gate – zobacz też: Pocztówka zza oceanu (II). If you’re going to San Francisco
Swoją nazwę most wziął od cieśniny, łączącej Zatokę San Francisco z Pacyfikiem. Specyfiką osadnictwa nad zatoką było jego rozproszenie, przez co komunikacja między poszczególnymi miastami odbywać mogła się głównie za pomocą przepraw promowych. Hamowało to rozwój całej aglomeracji. Idea połączenia obydwu brzegów cieśniny zaczęła być omawiana w latach 1916-1918, jednak uznano ją za zbyt drogą. Przeszkodą miały być nie tylko szerokość i głębokość cieśniny, ale także trudne warunki meteorologiczne, charakterystyczne dla tego miejsca: silne wiatry oraz gęste mgły.
Most Golden Gate skąpany w porannej mgle (fot. T. Leszkowicz). Koncepcją zainteresował się jednak ambitny architekt Joseph Strauss, który w początkach lat 20. przedstawił swój projekt nowej przeprawy przez cieśninę. Przez długi czas inwestycja nie wchodziła jednak w fazę realizacji. Opór stawiali właściciele promów, potrzebna była także zgoda Departamentu Wojny – San Francisco było ważnym portem wojennym US Navy, a „Złote Wrota” były jedynym przejściem łączącym zatokę z oceanem. Projekt poparli natomiast przedstawiciele lobby samochodowego, którzy wspierali budowę dróg i mostów, jako zwiększającą popyt na ich produkty.
(fot. T. Leszkowicz). Ostatecznie budowę rozpoczęto 5 stycznia 1933 r. Pracą kierował Strauss, jednak z powodu zbyt małego doświadczenia musiał on korzystać z pomocy innych architektów, przede wszystkim Irvinga Morrowa oraz Charlesa Altona Ellisa. Ten ostatni, mimo ważnej roli jaką odegrał, z powodu konfliktów ze Straussem został w listopadzie 1931 r. odsunięty od projektu, do którego później mimo wszystko wrócił, rezygnując z zapłaty za swoją pracę.
Ostatecznie most kosztował ponad 35 milionów dolarów. Całość obiektu ma długość ok. 2,7 kilometra, samo zaś główne, wiszące przęsło osiągnęło długość 1280 metrów (razem z dwoma przęsłami skrajnymi przeprawa ma długość 1970 metrów). Dwa główne pylony, utrzymujące most, mają 227 metrów wysokości, zaś pomost jest szeroki na 27 metrów i podzielony na 6 pasów ruchu samochodowego a także ścieżki dla rowerów i pieszych. Do budowy Golden Gate wykorzystano ok. 300 tys. metrów sześciennych betonu oraz ponad 75 tys. ton stali.
Kup e-booka: „Polacy na krańcach świata: XIX wiek”
Książka dostępna jako e-book w 3 częściach: Część 1, Część 2, Część 3
Prace zakończono 19 kwietnia 1937 r., uroczyste otwarcie obiektu odbyło się zaś 27 maja. Z okazji tego wydarzenia powstał utwór There's a Silver Moon on the Golden Gate, otwarcie obiektu dla ruchu kołowego poprzedziło zaś wpuszczenie na pomost pieszych (z okazji tej skorzystało ok. 200 tys. osób). Normalne samochody wjechały na most w samo południe następnego dnia po oficjalnym otwarciu, na znak przesłany specjalnie z Waszyngtonu przez prezydenta Roosevelta. Huczne uroczystości odbywały się także w 50. i 75. rocznicę oddania mostu do użytku (1987 i 2012 r.).
Pomysł pomalowania obiektu na charakterystyczny, pomarańczowy (według oficjalnych klasyfikacji: międzynarodowy pomarańczowy), kolor wyszedł od Irvinga Morrowa. Dzięki niemu most jest widoczny nawet w przypadku gęstej mgły.
(fot. T. Leszkowicz). Most Golden Gate jest nie tylko fenomenem architektonicznym i jednym z najsłynniejszych mostów wiszących świata (do 1964 r. był najdłuższym tego typu obiektem, wyprzedził go wówczas most Verrazano-Narrows w Nowym Yorku), ale także symbolem San Francisco (obok więzienia Alcatraz oraz charakterystycznej kolejki linowej), chętnie wykorzystywanym w filmach (jednym z pierwszych był Sokół maltański z 1941 r.), serialach telewizyjnych, książkach, utworach muzycznych i grach komputerowych. Zasłynął również z powodu licznych samobójców, skaczących z pomostu wprost do morza.
Pomnik Samotnego Żeglarza niedaleko zjazdu z mostu, upamiętniający wszystkich tych, którzy w czasie wojny i pokoju, w służbie Ojczyzny wypłynęli z portu w San Francisco w pełne morze (fot. T. Leszkowicz). Według założeń projektantów, most Golden Gate ma być eksploatowany przez 200 lat.
