Udzielamy zgody na dowolne wykorzystanie tekstu, w tym przedruk w celach komercyjnych, pod następującymi warunkami następującymi warunkami: przy tekście należy wyraźnie wskazać autora materiału i miejsce pierwotnej publikacji: Portal historyczny Histmag.org a także oznaczenie licencji: CC BY-SA 3.0 z linkiem do jej treści.
W przypadku przedruku w internecie wymagamy także umieszczenia przy tekście dokładnego aktywnego odnośnika do strony z oryginalną publikacją.
Jeśli w treści artykułu nie zaznaczono inaczej, licencja nie dotyczy ilustracji i filmów w materiale. W razie wątpliwości co warunków ich wykorzystania, napisz do nas: redakcja@histmag.org
O hiszpańskiej wojnie domowej z lat 1936-1939 mawia się często, że była ona preludium dla II wojny światowej. Oto zbiór zdjęć z czasów konfliktu, który „podpalił” część Półwyspu Iberyjskiego.
reklama
Lata 30. były pod względami politycznymi bardzo burzliwe dla Hiszpanii. W 1931 roku dotychczasowe Królestwo stało się Drugą Republiką, jednak ten stan rzeczy nie trwał długo. W lipcu 1936 roku wybuchła wojna domowa, w której zmierzyły się ze sobą dwie strony, najczęściej określane jako republikanie i nacjonaliści, choć są to sformułowania nieoddające pełnego wachlarza poglądów i motywacji, jakie przyświecały uczestnikom konfliktu. Na zdjęciu wiec członków Falangi (a więc strony nacjonalistycznej) w Saragossie, w październiku 1936 r. (domena publiczna).
No pasarán (Nie przejdą). Hasło, pierwszy raz użyte przez Dolores Ibárruri Gómez, stało się najbardziej znanym republikańskim zawołaniem. W 1939 roku, gdy nacjonaliści zdobyli Madryt, ich przywódca generał Franco dokonał swoistej odpowiedzi mówiąc Hemos pasado (Przeszliśmy) (CC0 1.0 Universal (CC0 1.0) Przekazanie do Domeny Publicznej).
Demonstracja poparcia dla generała Francisco Franco w Salamance. Wojskowy planował wystąpienie przeciwko dotychczasowemu rządowi republiki wspólnie z Jose Sanjurjo i Emilio Molą. Obaj, rok po roku (1936 i 1937), zginęli w katastrofach lotniczych. Z trójki inicjatorów jedynie Franco dotrwał więc końca wojny (CC0 1.0 Universal (CC0 1.0) Przekazanie do Domeny Publicznej).
W dobrych humorach. Marynarze z pancernika Jaime I słuchają koncertu swoich kolegów. Załoga uniemożliwiła swego czasu przejęcie jednostki przez wojska Franco, ale sam pancernik czekał dość marny koniec: w czerwcu 1937 roku na pokładzie miała miejsce eksplozja, która koniec końców uczyniła Jaime I niezdatnym do użytku (domena publiczna).
Nacjonaliści szturmują Madryt (domena publiczna).
Oblężenie alkazaru (twierdzy) w Toledo (domena publiczna).
Somosierra, oddziały republikańskie poddają się frankistom (domena publiczna).
Walczące strony otrzymywały wsparcie różnego typu z innych państw. Republikanie otrzymywali pomoc m.in. od ZSRR czy Francji, z kolei nacjonaliści od III Rzeszy i Włoch. Na zdjęciu widać członków niemieckiego Legionu Condor przy samolocie Heinkel He 111 E (fot. Bundesarchiv, Bild 183-C0214-0007-013 / "CC-BY-SA": Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Niemcy).
Po obu stronach walczyli ochotnicy z wielu państw świata. Po stronie republikańskiej sformowano Brygady Międzynarodowe - jedna z nich, im. Jarosława Dąbrowskiego, składała się w przeważającej większości z Polaków. Na zdjęciu widoczni właśnie Dąbrowszczacy (domena publiczna).
Z hiszpańską wojną domową wiążą się niestety także pojęcia związane ze zbrodniami wojennymi, dokonywanymi zarówno przez republikanów, jak i nacjonalistów. Biały terror (nacjonalistyczny) pochłonął między 58 a 400 tys. ofiar. Rozmiary czerwonego terroru (republikańskiego) ocenia się na 38-72 tys. ofiar. Szacunki w tych sprawach są przedmiotem licznych dyskusji historyków. Na zdjęciu masowy grób republikanów rozstrzelanych przez żołnierzy Franco (fot. Mario Modesto Mata, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe).
Wśród wielu ugrupowań walczących po stronie republikańskiej silne były postawy antyklerykalne. Ofiarami czerwonego terroru stały się tysiące przedstawicieli Kościoła katolickiego. Na zdjęciu antyreligijna demonstracja w Madrycie w 1936 r. (fot. Bundesarchiv, Bild 146-1972-056-26 / CC-BY-SA 3.0).
Ruiny baskijskiej Guerniki po bombardowaniu. Miasto zostało zapamiętane przez świat m.in. dzięki obrazowi Guernica, który namalował Pablo Picasso (fot. Bundesarchiv, Bild 183-H25224 / nieznany / CC-BY-SA 3.0).
Niewinne. Madryckie dziewczynki kryją się przed bombardowaniem stolicy Hiszpanii (domena publiczna).
Republikanie szturmują wrogie pozycje (domena publiczna).
Regularnie do sklepu Histmaga trafiają nowe, ciekawe e-booki. Dochód z ich sprzedaży wspiera działalność pierwszego polskiego portalu historycznego. Po to, by zawsze był ktoś, kto mówi, jak było!
Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
