Republika Wyspy Róż - najmłodsze „państwo” Europy, które przetrwało 55 dni...
Zobacz także:
W drugiej połowie lat 60. XX wieku pochodzący z Bolonii Giorgio Rosa zbudował stalowo-betonową platformę posadowioną na palach wbitych w dno Adriatyku. Przyjmuje się, że była to próba „urbanizacji morza”. Konstrukcja miała około 400 metrów kwadratowych powierzchni użytkowej i kilka kondygnacji. Na górnym pokładzie urządzono bar, restaurację, sklepik i punkt pocztowy. Były też ujęcia wody, agregaty, zbiorniki i trap dla kutrów. Lokalizacja nie była przypadkowa, bowiem specjalnie wybrano punkt tuż za ówczesną 6-milową granicą wód terytorialnych Włoch, co miało ułatwić ogłoszenie odrębności politycznej. Nazwa Republiki Wyspy Róż nawiązuje do nazwiska jej założyciela i budowniczego.
Językiem, jaki miał obowiązywać na wyspie, wybrano esperanto, Lingvo Internacia, czyli popularny język pomocniczy, którego twórca był Polak Ludwik Zamenhof, ośmiokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Jednakże faktycznie posługiwano się tam językiem włoskim i angielskim.
Republika Wyspy Róż została ogłoszona niepodległym państwem 1 maja 1968 roku, jednakże jej historia nie jest spektakularna. Co więcej, nigdy nie zostało uznane przez żaden kraj na świecie za państwo suwerenne, a platforma, na której powstała, została zaminowana przez włoskich saperów i wysadzona 13 lutego 1969 roku. Nie udało się od razu zniszczyć wszystkiego. Elementy, które przetrwały, zostały zniszczone 10 dni później.
Dlaczego włoski rząd zdecydował się na ten krok? Jak argumentowano, platforma powstała bez pozwoleń i zagraża bezpieczeństwu żeglugi. Co więcej, prowadziła działalność gospodarczą z pominięciem przepisów podatkowych i sanitarnych. Obawiano się także, że może stać się precedensem dla kolejnych „wysp” u tętniącego życiem wybrzeża.
Wyspa Róż bywa nazywana proto-seasteadingiem: prywatnym habitatem na morzu, czyli tworzenie stałych siedzib na wodach międzynarodowych, tzw. seasteadów, niezależnych od rządu. Z tej perspektywy to pionierska próba odpowiedzi na pytanie, czy można wyjętą spod jurysdykcji przestrzeń przekształcić w plac zabaw dla wolnorynkowych eksperymentów.
„Wyspa Róży” na małym ekranie
Dzieje Republiki Wyspy Róż przybliża między innymi powstały w 2020 roku serial Netflixa zatytułowany „Wyspa Róży”. Obraz reżyserował Sydney Sibilia, a w głównych rolach występują tacy aktorzy jak: Elio Germano, Matilda De Angelis i Tom Wlaschiha.
Wyspa Róż a Księstwo Sealandu
Republika Wyspy Róż wykazuje pewne podobieństwa do Księstwo Sealandu, czyli mikronacji zlokalizowanej kilka mil od wybrzeży Wielkiej Brytanii, na Morzu Północnym. Zostało utworzone przez Paddy'ego Roya Batesa, majora armii brytyjskiej i przedsiębiorcę, 2 września 1967 roku na opuszczonej, wojennej platformie przeciwlotniczej HM Fort Roughs (tzw. fort Maunsella).
