Włodzimierz Lenin (1870–1924)

opublikowano: 2020-06-04 11:28
wolna licencja
poleć artykuł:
Włodzimierz Lenin (1870–1924) – komunistyczny teoretyk, twórca leninizmu i współtwórca partii bolszewickiej, późniejszej KPZR. Jak wyglądało życie człowieka, który przewodził rewolucji październikowej?
REKLAMA
Włodzimierz Lenin (1870-1924), zdjęcie wykonane ok. 1916 r. w Szwajcarii.

Włodzimierz Lenin (1870–1924) przyszedł na świat jako Władimir Iljicz Uljanow 10 kwietnia/22 kwietnia (starego/nowego porządku) 1870 roku w Symbirsku (dziś Uljanowsk) nad Wołgą. Był synem Ilji Uljanowa, nauczyciela i urzędnika oraz Marii z domu Blank. Ochrzczony został w symbirskiej cerkwi św. Mikołaja. Miał liczne rodzeństwo – trzy siostry i trzech braci (jeden z nich zmarł krótko po urodzeniu).

Dla młodego Uljanowa szczególnie istotny okazał się okres nastoletni – gdy miał 16 lat, zmarł jego ojciec, co mocno dotknęło młodzieńca. Jednocześnie w podobnym okresie starszy brat Lenina, Aleksandr, zaczął działać w lewicowych ruchach rewolucyjnych, przygotowując nawet zamach na cara. Za swoje zaangażowanie w ów spisek został skazany na śmierć i powieszony w 1887 roku.

Władimir Uljanow lewicowymi ideologiami politycznymi zainteresował się bliżej w trakcie studiów – za udział w protestach studenckich został nawet wydalony z uczelni w Kazaniu. Zdołał jednak ukończyć naukę w 1890 roku w trybie eksternistycznym. W następnych latach mieszkał w Samarze, gdzie udało mu się nawet otworzyć własną praktykę prawniczą. W 1893 roku przeniósł się do Petersburga, gdzie kontynuował działalność polityczną, w tym okresie poznał też swoją przyszłą żonę, Nadieżdę Krupską.

Lenin przemawiający w marcu 1919 roku (fot. G. P. Goldstein, domena publiczna).

W latach 1895–1900 Uljanow przebywał na zesłaniu na Syberii, w 1898 roku biorąc ślub w cerkwi z Krupską. Następnie przebywał na emigracji w Niemczech, Anglii i Szwajcarii, w 1901 roku przyjmując ostatecznie pseudonim „Lenin” (zaczerpnięty od nazwy rzeki – Leny). W 1903 roku stanął na czele frakcji bolszewików w Socjaldemokratycznej Partii Robotnicze Rosji (w wyniku rozłamu, prócz bolszewików uformowała się też frakcja mienszewików). Po wybuchy rewolucji 1905 roku powrócił do Rosji, gdzie starał się działać incognito. w 1908 roku przeniósł się do Paryża, w kolejnych latach zdarzyło mu się również mieszkać np. w Krakowie czy na Podhalu.

Po wybuchu I wojny światowej został aresztowany w Galicji przez władze cesarskie, które wzięły go za rosyjskiego szpiega. Uwięzienie trwało jednak stosunkowo krótko. W 1917 roku, po wybuchu rewolucji lutowej, powrócił do ojczyzny, przybywając na Dworzec Fiński w Petersburgu, gdzie wygłosił słynne przemówienie krytykujące Rząd Tymczasowy.

25 października (7 listopada) 1917 roku wybuchła rewolucja, na czele której stanął Włodzimierz Lenin. 12 (25) listopada odbyły się wybory do rosyjskiej Konstytuanty, w których bolszewicy, wedle przewidywań, nie osiągnęli większości (wygrali lewicowi eserowcy), szybko więc uznali Konstytuantę za organ kontrrewolucyjny. Pochodną rewolucji była też wojna domowa w Rosji, trwająca aż do roku 1922, kiedy to „biali”, kierujący się chęcią utrzymania dotychczasowego systemu rządów, ponieśli ostateczną porażkę.

Lenin przemawia, z prawej strony trybuny stoi Trocki, 5 maja 1920 (domena publiczna)

Rząd Lenina zaczął wprowadzać liczne reformy społeczno-gospodarcze, w tym np. znacjonalizowano różne gałęzie gospodarki, takie jak bankowość. W marcu 1918 roku Rosja Sowiecka podpisała tzw. traktat brzeski, co oznaczało wycofanie się tego kraju z działań wojennych. Kilka miesięcy później zaaprobowano plan czerwonego terroru, przemocy wymierzonej (przynajmniej w założeniu) w burżuazyjne warstwy społeczeństwa. Tymczasem, 30 sierpnia 1918 roku, Lenin padł ofiarą zamachu – został postrzelony przez Fanny Kapłan, związaną z eserowcami.

Zamach ten poważnie wpłynął na zdrowie Lenina. Zdołał on jeszcze m.in. utworzyć w 1922 roku Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, jednak, będąc już pod koniec roku po dwóch udarach, wycofał się z życia politycznego. W marcu kolejnego roku nastąpił trzeci udar, a sam Lenin zmarł 21 stycznia 1924 roku. Po śmierci stał się obiektem swoistego kultu zarówno w Związku Radzieckim, jak i innych państwach, w których komuniści zdobyli władzę.

Włodzimierz Lenin – często zadawane pytania:

Lenin urodził się w rodzinie, która niezbyt pasowała do jego późniejszego profilu politycznego – zamożnej, liberalno-konserwatywnej. Wkrótce jednak zszedł na ścieżkę lewicowego rewolucjonisty. Jak wyglądał jego żywot przed rewolucją październikową? [CZYTAJ WIĘCEJ]

Włodzimierz Lenin, po śmierci swojego ojca, określił się publicznie jako ateista, a z czasem jego niechęć do religii wzrastała – uznawał ją za formę ucisku duchowego. W czasie rządów bolszewickich zapoczątkowano brutalną ateizację... [CZYTAJ WIĘCEJ]

30 sierpnia 1918 roku w Zakładach Michelsona w Moskwie 28-letnia Fanny Kapłan próbowała pozbawić życia Lenina. Można powiedzieć, że w pewien sposób zamach „udał się z opóźnieniem” – odniesione przez wodza rewolucji rany pogorszyły jego stan zdrowia, doprowadzając do śmierci w 1924 roku. Co kierowało Kapłan tamtego sierpniowego dnia? [CZYTAJ WIĘCEJ]

Lenin dopiero na studiach zaczął się angażować mocniej w politykę. Co najbardziej wpłynęło na kształt jego poglądów? [CZYTAJ WIĘCEJ]

Dowiedz się więcej! Przejdź do listy naszych pozostałych materiałów o Włodzimierzu Leninie i tematach pokrewnych!

POLECAMY

Zapisz się za darmo do naszego cotygodniowego newslettera!

REKLAMA
Komentarze

O autorze
Redakcja
Redakcja Histmag.org

Wszystkie teksty autora

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści. Za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2023 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone