Niezwykły rzymski sarkofag – odkryty i zniszczony

Obecnie sarkofagiem zajmuje się IAA (Israel Antiquities Authority) – instytucja rządowa nadzorująca wykopaliska, konserwację oraz promująca prace badawcze nad historycznymi znaleziskami w Izraelu.

Kunszt rzeźbiarski sztuki sepulkralnej

Rzymski sarkofag, długi na 2,5 metra, został w całości wykonany z wapienia. Rzeźby zdobią każdą jego stronę. Wśród nich wybija się wizerunek półleżącego mężczyzny z typowo rzymską fryzurą, przedstawionego na wieku sarkofagu. Jak stwierdził Gabriel Mazor, emerytowany archeolog IAA i ekspert w dziedzinie okresów klasycznych, jest to prawdopodobnie zmarły, któremu dedykowano owo dzieło rzeźbiarskie, ubrany w tunikę oraz koszulę zdobioną haftem. Według Mazora oczy figury były najprawdopodobniej inkrustowane kamieniami szlachetnymi, które się nie zachowały.

Po drugiej stronie wieka wyrzeźbiono amforę – naczynie na różnego rodzaju płyny, np. wino. Wokół naczynia wiją się winne grona. Krótsze boki ozdobiono girlandami, głowami byka, puttami, a także głową Meduzy, co wiązało się z wiarą w jej zdolności ochronne względem zmarłych.

Jak twierdzi Mazor, nie znamy tożsamości pochowanej w sarkofagu osoby, ale można przypuszczać, że był to ktoś zamożny. Przemawia za tym wysoki poziom artystyczny detali rzeźbiarskich, a dobrane motywy wskazują na nieżydowskie korzenie. Tego typu artefakty zazwyczaj chowano w lub w pobliżu rodzinnych mauzoleów, co może być dodatkowym tropem dla ewentualnych dalszych poszukiwań.

„Bolesny uszczerbek dla historii”

Jak raportowało IAA 3 września, pracownicy budowlani znaleźli sarkofag około tydzień wcześniej. Zamiast jednak powiadomić władze, samodzielnie wyciągnęli znalezisko za pomocą traktora w taki sposób, że każda strona obiektu uległa uszkodzeniu. Robotnicy starali się później zataić fakt odkrycia i zniszczenia sarkofagu – ukryli go pod stertą płatów metalu i desek, na które wylali warstwę betonu. Informacje te jednak dotarły do IAA, co zaowocowało zbadaniem sprawy 1 września. Policja zatrzymała tamtej nocy pięciu pracowników, którzy ujawnili podczas przesłuchań zdjęcia i nagrania zrobione podczas odkrycia sarkofagu.

Zarzuty postawione pracownikom budowy składają się więc na zaniechanie poinformowania władz o historycznym odkryciu, uszkodzenie parceli oraz uszkodzenie cennego znaleziska, co według IAA grozi karą pięciu lat pozbawienia wolności. Instytucja ta planuje wszcząć postępowanie prawne przeciwko zaangażowanym w sytuację, co opóźni przedsięwzięcie budowlane.

Jest to wyjątkowo poważny przypadek uszkodzenia niezwykłego antyku o bezsprzecznej wartości artystycznej, historycznej i kulturowej – mówi Amir Ganor, głowa departamentu inspekcyjnego IAA – Wziąwszy pod uwagę właścicieli parceli, zezwoliliśmy na budowę nowego osiedla willowego, ale pod warunkiem, że zawiadomią oni o jakimkolwiek odkryciu historycznym bez zwłoki i wstrzymają prace do przyjazdu naszych przedstawicieli. W tym przypadku pracownicy budowlani zdecydowali się na ukrycie nadzwyczajnego artefaktu, a ich działanie spowodowało bolesny uszczerbek dla historii. Właściwy sposób postępowania w starożytnym i historycznie ważnym mieście, jakim jest Aszkelon, opiera się na przejrzystości, otwartości i ścisłej współpracy pomiędzy właścicielami nieruchomości a IAA. Tylko w ten sposób możliwy będzie rozwój miasta połączony z ochroną publicznych dóbr.

Źródła: livescience.com (1, 2), antiquities.org.il.

Redakcja: Tomasz Leszkowicz

Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis!