Kujawy: zabytki i miejsca, które należy zobaczyć!

opublikowano: 2016-08-24 18:28
wolna licencja
poleć artykuł:
Stare Miasto w Bydgoszczy, romańskie budowle w Strzelnie, Mysia Wieża w Kruszwicy – to tylko niektóre zabytki, które skrywają historyczne Kujawy. Co jeszcze warto odwiedzić będąc w tym regionie?
REKLAMA

Kujawy: zabytki i miejsca – zobacz też: 10 miejsc na Lubelszczyźnie, które warto zobaczyć!

Kujawy etnograficzne zajmują mniejszą powierzchnię niż region poprowadzony według granic historycznych. Do czasu zaborów, z krótkim okresem panowania Krzyżaków w latach 1332-1343, Kujawy były integralną częścią Królestwa Polskiego. W XVI i XVII wieku większość ziemi na Kujawach należała do szlachty, zaś 25% stanowiła własność kościelna. Duże posiadłości duchownych sprzyjały rozwojowi architektury sakralnej, a największymi właścicielami ziemskimi były biskupstwo włocławskie, kapituła włocławska i kruszwicka, a także klasztory norbertanek w Strzelnie i cystersów w Koronowie. Na Kujawach występują najstarsze zabytki architektury romańskiej (z XI i XII wieku). Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Kujawy wróciły do Polski i przechodziły wiele reform administracyjnych, aż do 1999 roku, kiedy to ostatecznie weszły w skład województwa kujawsko-pomorskiego. Za stolicę Kujaw uważa się Włocławek, choć nie jest to największe miasteo tej krainy historycznej.

Mapa Kujaw z zaznaczonym podziałem etnograficznym (aut. Albert Górniak, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0).

Szlak Piastowski na Kujawach

Popularne od lat 60. XX w. wycieczki „Szlakiem Piastowskim” odbywane w ramach wycieczek zakładowych były pierwowzorem aktualnie istniejącego szlaku turystycznego. To jedna z najciekawszych i najliczniej odwiedzanych tras historyczno-krajoznawczych w Polsce, przebiegających przez ziemie, które stanowiły filary polskości. Na Kujawach znajduje się duża część szlaku, który przebiega przez Strzelno, Inowrocław, Kruszwicę, Płowce, Brześć Kujawski i Włocławek.

Kruszwica – legendarna stolica Polski

Kruszwica jako jedno z najstarszych miast w Polsce posiada długą historię, którą potwierdzają liczne odkrycia archeologiczne, a także różnego rodzaju obiekty architektoniczne. Leżące nad jeziorem Gopło miasto znane jest z romańskiej kolegiaty św. Piotra i Pawła z lat 1120-1140, a także tzw. Mysiej Wieży i legendy o Popielu. Wieża ta wraz z fragmentem murów obronnych jest pozostałością zamku Kazimierza Wielkiego z 1343 roku.

Kolegiata św. Piotra i Pawła w Kruszwicy (fot. Jacek Bogdan, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported).

Romańska kolegiata św. Piotra i Pawła jest jednym z najlepiej zachowanych zabytków tego stylu w Polsce. Budowę świątyni benedyktyńskiej rozpoczęto prawdopodobnie w połowie XI w., a budowla, którą możemy podziwiać obecnie powstała w latach 1120–1140. Ówcześnie przy kościele istniała siedziba biskupa, w 1148 roku przeniesiona do Włocławka.

REKLAMA

Strzelno – zabytki romańskie

Strzelno jest niewielkim miasteczkiem z około 6 tysiącami mieszkańców, położonym niedaleko Jeziora Pakoskiego. Powstanie miasta związane jest z Piotrem Włostowicem, uważanym za fundatora kościoła św. Krzyża. Strzelno dzięki swoim cennym zabytkom architektury romańskiej jest jednym z kilku najatrakcyjniejszych miejscowości turystycznych w województwie.

Rotunda św. Prokopa w Strzelnie (fot. Jan Jerszyński, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5).

W XII w. założono w Strzelnie klasztor sióstr norbertanek z kościołem klasztornym pod wezwaniem Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny. Budowę kościoła rozpoczęto z granitowych kostek i ukończono w połowie XIII wieku. Uroczysta konsekracja miała miejsce w 1216 roku. W Kościele znajdują się słynne „kolumny strzeleńskie”, należące do najcenniejszych zabytków sztuki romańskiej w Europie. W Strzelnie znajduje się także Rotunda św. Prokopa – największa romańska świątynia w Polsce zbudowana na planie koła. Według zapisu w kronikach Jana Długosza data konsekracji świątyni to 16 marca 1133 roku.

Kup e-booka „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć”:

praca zbiorowa pod red. Tomasza Leszkowicza
„Z Historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć” cz. I
cena:
Wydawca:
PROMOHISTORIA [Histmag.org]
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-16-7

Dostępna jest także druga część e-booka!

Inowrocław – kościół Imienia NMP

Trzecim co do wielkości miastem regionu i stolicą zwyczajowych Kujaw Zachodnich jest Inowrocław. Miasto to wymieniono w dokumencie z 1185 jako osadę handlową, która uzyskała prawa miejskie w 1267 roku. Początkowo Inowrocław znajdował się pod panowaniem Piastów kujawskich, następnie od XIV w. w granicach Korony jako stolica województwa. Miasto było znaczącym ośrodkiem przemysłowym, węzłem kolejowym, a także, dzięki odkryciu bogatych złóż soli kamiennej, miejscowością turystyczno-uzdrowiskową.

Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu (fot. Pko, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0).

Kościół Imienia NMP w Inowrocławiu – tak zwana Ruina – to najstarszy kościół miasta, a jednocześnie jedna z najstarszych świątyń na Kujawach. Jest on zbudowany w stylu romańskim i pochodzi z końca XII lub początku XIII wieku. W kościele znaleźć można cudowną, koronowaną figurę Madonny Uśmiechniętej i Dzieciątka Jezus.

Włocławek – gotycka bazylika katedralna

Drugim co do wielkości miastem Kujaw jest Włocławek, jednocześnie uważany za nieformalną stolicą tej krainy. Leży on na obu brzegach Wisły w Kotlinie Płockiej, będąc jednym z najstarszych miast Polski piastowskiej, a od 1148 roku siedzibą biskupstwa kujawskiego. Po pokoju toruńskim z Krzyżakami w 1466 roku Włocławek notuje wzrost znaczenia jako ośrodka handlu, zwłaszcza zbożem. Aktualnie zamieszkiwany jest przez ponad 100 tysięcy mieszkańców.

REKLAMA
Katedra we Włocławku (fot. Pko, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported).

W XII w. włocławska katedra była budynkiem drewnianym, a prawdopodobnie już w XIII w. została zastąpiona budynkiem murowanym. Niestety żadna z pierwotnych budowli już nie istnieje, a losy drewnianej katedry pozostają nieznane. Znajdują się tu najstarsze witraże w kościele katolickim w Polsce (z 1360 roku), nagrobek biskupa Piotra z Bnina, wykonany przez Wita Stwosza, a także liczne cenne malowidła i rzeźby. Na zewnątrz znajduje się zegar słoneczny, którego twórcą mógł być Mikołaj Kopernik.

Brdów – Sanktuarium Matki Boskiej Zwycięskiej

Brdów to wieś położona na styku trzech wielkich regionów historycznych: Kujaw, Wielkopolski i Mazowsza. Miejscowość to lokalny ośrodek kultu religijnego i turystyki. Historia wsi mocno związana jest ze znajdującym się tu kościołem i klasztorem paulinów – sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej.

Kościół opactwa paulinów w Brdowie (fot. Kolanin, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0).

Powstanie parafii we wsi Brdów datuje się na 1325 r. Kościół zbudowany jako gotycki istniał już w 1399 r, a obecna budowla z XVII wieku stworzona jest w stylu barokowym. W ołtarzu głównym mieści się cudowny obraz Matki Bożej Brdowskiej z początku XV stulecia, który według tradycji towarzyszył królowi Władysławowi II Jagielle podczas bitwy pod Grunwaldem. Istnieje też legenda mówiąca o tym, że do obrazu pozowała Królowa Jadwiga.

Kup e-booka „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć”:

praca zbiorowa pod red. Tomasza Leszkowicza
„Z Historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć” cz. I
cena:
Wydawca:
PROMOHISTORIA [Histmag.org]
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-16-7

Dostępna jest także druga część e-booka!

Koronowo – nie tylko XV-wieczna bitwa

Koronowo jest niewielkim miastem znanym w całym kraju ze zwycięskiej bitwy z Krzyżakami z 10 października 1410 roku. Historia Koronowa sięga XIII wieku i dotyczy przeniesienia z Byszewa zakonu cystersów oraz założenia tu nowego klasztoru. Aktualnie miasto jest niewielką miejscowością, w której mieszka około 11 tys. osób.

Bazylika pocysterska w Koronowie (fot. Taktoperz77, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported).

Historia bazyliki Wniebowzięcia NMP w Koronowie wiąże się nierozerwalnie z historią opactwa cysterskiego, które zostało przeniesione na tereny współczesnego Koronowa w 1289 roku. Wraz z przybyciem pierwszych mnichów rozpoczęła się budowa kościoła, który został zbudowany w stylu gotyckim, lecz jego wnętrze zawiera wiele elementów barokowych, pochodzących z XVIII-wiecznej przebudowy. Aktualnie bazylika to zabytkowy kościół przyklasztorny dawnego opactwa cystersów.

Lubostroń i Brzoza – pałace Skórzewskich na Kujawach

W regionie można znaleźć pałace ufundowane przez Skórzewskich herbu Drogosław. Była to rodzina arystokratyczna osiadła na Kujawach i w Wielkopolsce. Na początku XIX wieku ród doszedł do wysokich urzędów i pozycji wśród arystokracji. Młodsza linia (od Franciszka) do 1903 roku była właścicielami pałaców w Lubostroniu i Brzozie pod Bydgoszczą.

REKLAMA
Pałac w Lubostroniu (fot. Andrzej5006, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported).

Budynek w Lubostroniu to klasycystyczny pałac, wybudowany w latach 1795–1800 przez Stanisława Zawadzkiego na zlecenie Fryderyka Skórzewskiego. Był siedzibą młodszej linii rodu Skórzewskich aż do wybuchu II wojny światowej. Aktualnie Pałac w Lubostroniu jest instytucją kulturalną, w której odbywają się różnego rodzaju wydarzenia cykliczne. Pałac myśliwski to natomiast zabytkowy gmach położony nad Notecią w pobliżu wsi Brzoza. Forma budowli odpowiada eklektyzmowi z elementami neogotyku angielskiego. Obiekt służył za rezydencję w czasie wypraw myśliwskich lub rekreacyjnych rodziny właściciela majątku.

Bydgoszcz – największe miasto Kujaw

Geograficznie Bydgoszcz położona jest w rejonie Kujaw Północnych obejmujących fragment Pojezierza Pomorskiego, zalicza się także do Kujaw nadwiślańskich. Miejscowość należała w XV-XVIII w. do grona siedzib starostów grodowych i miast królewskich a także największych miast Kujaw przedrozbiorowych. Choć współcześnie jest stolicą województwa kujawsko-pomorskiego, nie jest historyczną stolicą regionu.

Bydgoskie Stare Miasto położone jest nad Brdą co nadaje unikalny wygląd i rozplanowanie centrum miasta. Duża ilość bulwarów i budynków w okolicach rzeki tworzy unikalny „waterfront” miasta, który można podziwiać spacerując i patrząc w lustro wody. Starówka obejmuje także obszar wyspy Młyńskiej – dawnej wyspy królewskiej, na której znajdowała się mennica, tartak i młyny. Śródmieście, które jest dużą częścią Starego Miasta, to natomiast bogata zabudowa w stylach historyzujących. Generalne przekształcenie zabudowy Bydgoszczy miało miejsce w latach 1890-1914.

Katedra bydgoska widziana od strony rzeki (fot. Pit1233, domena publiczna).

Na Starym Mieście znajduje się między innymi Katedra św. Marcina i Mikołaja, najbardziej wartościowy zabytek staropolskiej architektury w Bydgoszczy. Najstarsze wzmianki na jego temat pochodzą z 1346 roku, kiedy to w momencie lokacji zapisano w kronice miasta wiadomość o fundacji fary. Pierwotny kościół drewniany wzniesiono w XIV wieku, lecz pożar, który go strawił w 1364 roku wymusił odbudowę w kolejnym stuleciu. Budowę drugiej świątyni ukończono w 1466 roku i od tego czasu była ona jedynie rozbudowywana. Witraże zaprojektował i wykonał w 1924 roku Henryk Jackowski. Znajdują się na nich dwa ukoronowane wizerunki maryjne: Madonna z Różą i Matka Boża Szkaplerzna.

Redakcja: Tomasz Leszkowicz

Kup e-booka „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć”:

praca zbiorowa pod red. Tomasza Leszkowicza
„Z Historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć” cz. I
cena:
Wydawca:
PROMOHISTORIA [Histmag.org]
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-16-7

Dostępna jest także druga część e-booka!

REKLAMA
Komentarze

O autorze
Karol Kantorski
Student historii na Uniwersytecie im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Zajmuje się historią Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii (ze szczególnym uwzględnieniem XIX wieku) oraz historią społeczną. Miłośnik podróży w ciekawe i nietypowe miejsca. Wielki fan powieści z gatunku fantasy oraz gier strategicznych.

Wszystkie teksty autora

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści. Za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2023 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone