Polska

Irena Grudzińska-Gross – „Wielka karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego” – recenzja i ocena

Aleksander Weissberg-Cybulski to postać tyleż fascynująca, co enigmatyczna. Dziś zapomniany, ale niegdyś w jego dziele zaczytywał się cały świat. Dlaczego warto sięgnąć po opowieść o nim, którą z wielką swadą zaproponowała nam Irena Grudzińska-Gross?

Krzysztof Lasota

Świat docenił, my zapomnieliśmy – nieznane obiekty na Liście światowego dziedzictwa UNESCO w Polsce

Kościoły z drewna i gliny, system gospodarowania wodami podziemnymi i region pradziejowego górnictwa. Na Liście światowego dziedzictwa UNESCO znalazły się polskie obiekty o unikatowych walorach historycznych, kulturowych i technicznych.

Rafał Gumiński

Premiera: Anna Wójciuk – „Jak świętowali nasi przodkowie? Zapomniane tradycje i zwyczaje”

W e-booku Anny Wójciuk „Jak świętowali nasi przodkowie? Zapomniane tradycje i zwyczaje” odkryjesz świat, w którym chrześcijaństwo splatało się z ludową magią, a każda pora roku miała swoje tajemnice. Wejdź w barwny, pełen zapomnianych rytuałów świat przodków i przekonaj się, jak świętowano, wierząc w potęgę natury, świętych i snów.

Mat. pras. , Mikołaj Szczerbiński

Międzynarodowy Dzień Archiwów 2025 data, program, atrakcje

9 czerwca na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Archiwów. Archiwa Państwowe w Polsce już po raz 18. włączą się w wydarzenie, w którym uczestniczy kilkadziesiąt krajów z całego świata. W dniach 6-14 czerwca Archiwa Państwowe otworzą swoje drzwi dla zwiedzających, organizując dni otwarte, wystawy, warsztaty i pokazy konserwatorskie. Sprawdź, co zaplanowano!

Krzysztof Piersa – „Riese. Tajemnica Gór Sowich”

Krzysztof Piersa w książce „Riese. Tajemnica Gór Sowich” prowadzi czytelników tunelem w głąb Gór Sowich, w których przeszłość miesza się z krwią i legendami.

Konkursy

Konkurs: Walizka Mengelego. Anatomia oszustwa

Zapraszamy do wzięcia udziału w naszym konkursie, w którym do wygrania są 4 egzemplarze książki „Walizka Mengelego. Anatomia oszustwa” Fundacji Historia i Kultura.

Bogdan Musiał – „Walizka Mengelego. Anatomia oszustwa”

Bogdan Musiał w książce „Walizka Mengelego. Anatomia oszustwa” opisuje sfingowane dowody, wyrafinowane fałszywe tropy i pozorne sukcesy badawcze. Jest to opowieść o projekcie naukowym, który przeradza się w wielowątkowe śledztwo kryminalne.

Aleksander Kaczorowski, Maciej Radziwiłł

Czym kierowali się przeciwnicy Konstytucji 3 maja?

Czy Targowiczanie spodziewali się, że doprowadzą do rozbioru Polski? Czy możemy zrozumieć motywy przeciwników Konstytucji 3 maja?

Cela nr 18. Historia odwagi i przyjaźni Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

Krystyna pisała w liście do Helgi: „każdą naszą myśl o przyszłości hamuje pytanie – czy będę żyła do końca tego tygodnia? Pomimo to nie tracimy dobrego humoru i próbujemy sobie życie rozweselić, jak się da. Wyobrażamy sobie, że nie jesteśmy w więzieniu, tylko w trochę surowszym pensjonacie dla dziewcząt, a dozorczynie są naszymi złymi nauczycielkami.” Posłuchaj fragmentu książki i poznaj historię niezwykłej przyjaźni.

Dawniej Polacy nosili dredy! Historia kołtuna

„Polskie dredy” były zjawiskiem powszechnym jeszcze w początkach XIX wieku. Można było je spotkać na głowie nawet u co trzeciego mieszkańca wsi.

Marcin Winkowski

Robert Kostro, Piotr Zaremba – „Państwowiec w muzeum. Robert Kostro w rozmowie z Piotrem Zarembą”

Robert Kostro w książce „Państwowiec w muzeum. Robert Kostro w rozmowie z Piotrem Zarembą” opowiada o swoim życiu i doświadczeniach.

Daleko pada jabłko od jabłoni? Oto kim były dzieci znanych postaci historycznych

Charlie Chaplin, Nikita Chruszczow, Józef Piłsudski – te postaci zna praktycznie każdy. Nie każdy wie jednak, kim były ich dzieci. Niektóre z nich obrały zaskakującą drogę.

Władysław Siciński: upiór z Upity

Podobno pokazywano prawdziwe zwłoki posła Sicińskiego i straszono nimi mieszkańców. Czy to Siciński był upiorem? Czy może raczej prawo stało się upiorem dla I Rzeczypospolitej?

Artur Wójcik

Premiera audiobooka: Kacper Walczak – „Cywilizacja śmierci. Rosyjski kolonializm na Wschodzie”

Poznaj wstrząsającą prawdę o rosyjskim kolonializmie, który przez wieki niszczył ludy Wschodu w imię imperium. „Cywilizacja śmierci. Rosyjski kolonializm na Wschodzie” Kacpra Walczaka to opowieść, która pozwala zrozumieć, skąd naprawdę bierze się brutalność współczesnej Rosji. Teraz dostępna w wersji do słuchania!

Kacper Walczak

Artur Wójcik: Sarmatyzm to nasze dziedzictwo

Sarmatyzm to pewien fenomen, który wciąż budzi sprzeczne emocje. Dlaczego polska szlachta uważała się za potomków Sarmatów, zamieszkujących niegdyś tereny nad Morzem Czarnym i jaki wpływ pogląd ten miał na dzieje naszego kraju? O tym wszystkim pisze Artur Wójcik w swojej najnowszej książce „Sarmatia. Czarna legenda złotego wieku”.

Wojciech Krawczuk – „Szwecja 1598-1599”

W 1598 roku Zygmunt III Waza wyruszył z wojskiem do Szwecji, by umocnić swoje rządy. Tę pasjonującą historię opisuje prof. Wojciech Krawczuk w książce „Szwecja 1598-1599”.

Ryszard Kaczmarek – „Czy jestem Niemcem? Przesiedleńcy z Polski do RFN i NRD w latach 1950–1991”

W książce „Czy jestem Niemcem? Przesiedleńcy z Polski do RFN i NRD w latach 1950–1991” Ryszard Kaczmarek wnikliwie pokazuje skomplikowane zewnętrzne przyczyny i różne motywacje wewnętrzne migracji z kresów zachodnich do Niemiec.

Dziwactwa pana Tuwima

Julian Tuwim uchodzi za niekwestionowanego mistrza słowa i jedną z ikon polskiej literatury. Niemal wszyscy znają jego kultowe wiersze bądź teksty piosenek. Mało kto jednak wie, że ten niepokorny skamandryta był również kolekcjonerem osobliwości i pasjonatem najbardziej, zdawałoby się, absurdalnych dziedzin wiedzy.

Marcin Olszewski

Adam Zamoyski – „Ostatni król Polski” – recenzja i ocena

Stanisław August Poniatowski to postać pod wieloma względami tragiczna. Kim naprawdę był ostatni Polski król? O tym opowiada Adam Zamoyski w znakomitej biografii monarchy.

Wojciech Sobański

Beletrystyka

Rozalka uczy się czytać

Jest rok 1837. Rozalka trafia do dworu. Tam wujaszek Lolo uparcie pracuje nad tym, by wiejska dziewczyna nauczyła się czytać.

Renata Bożek

Noc Otwartych Sądów 2025 data, program, atrakcje

W piątek 23 maja przypada Dzień Wymiaru Sprawiedliwości. Z inicjatywy Ministerstwa Sprawiedliwości tego dnia w całym kraju odbędzie się też Noc Otwartych Sądów. Sprawdź, co zaplanowano!

Mikołaj Szczerbiński

Beletrystyka

Gdańsk: początek drogi

– Gdańsk jest najpiękniejszym miastem na świecie, drogi panie! – woła. – Nie mogę się napatrzyć na te kochane stare domy, wieże kościołów, pajęczynę masztów i żagle na Motławie, i te zielone ogrody, i lasy wokół miasta!

Hilke Sellnick

„Zwiadowca nad Bzurą”, czyli film o żołnierzu Kampanii Wrześniowej'39

Powstał film opowiadający o dziejach Franciszka Staszczyka, zwiadowcy 19. Pułku Piechoty Odsieczy Lwowa i uczestnika walk nad Bzurą w 1939 roku. Jego autorem jest Marek Tarko.

Spotkania promocyjne wokół trzytomowej publikacji autorstwa dr. Andrzeja Pulińskiego o konspiracji niepodległościowej

Odbyły się pierwsze publiczne prezentacje efektów i wyników prac badawczych przeprowadzonych w ramach projektu finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (poprzednio Ministra Edukacji i Nauki) pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa II” w obszarze- „Humanistyka – Społeczeństwo – Tożsamość”. Jak już informowaliśmy, ukazały się drukiem trzy tomy pracy pt. „Uczestnicy konspiracji niepodległościowej na terenie województwa białostockiego w latach 1945-1955 skazani przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Białymstoku. Informator Personalny”, zawierające ponad 3300 not biograficznych.

Piotr Szlanta: Bitwa pod Gorlicami to największy sukces taktyczny podczas I wojny światowej

Bitwa pod Gorlicami była decydującym starciem I wojny światowej. Historię potyczki, także przez pryzmat wspomnień świadków historii, przybliża prof. dr hab. Piotr Szlanta, autor m.in. takich publikacji jak „Tannenberg 1914”, „Wilhelm II. Ostatni z Hohenzollernów”.

Aleksander Kaczorowski, Maciej Radziwiłł – „Radziwiłł. Aleksander Kaczorowski rozmawia z Maciejem Radziwiłłem”

Maciej Radziwiłł w rozmowie z Aleksandrem Kaczorowskim przybliża historię dwudziestu pokoleń swoich przodków i objaśnia istotę resentymentów obecnych w społecznym postrzeganiu arystokracji już od XIX stulecia, stosunku do niej władzy ludowej i twórców tak zwanej ludowej historii Polski.

Noc Muzeów 2025 – Kraków: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2025! Kraków także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Sprawdź, co przygotowały tutejsze instytucje kultury!

Artur Wójcik – „Sarmatia. Czarna legenda złotego wieku”

Podczas gdy jedni z nas uważają się za Sarmatów z krwi i kości, inni sarmatyzm wyśmiewają, widząc w nim zacofanie i przyczynę upadku Rzeczypospolitej. Książka Artura Wójcika „Sarmatia. Czarna legenda złotego wieku” ma szansę pogodzić wszystkich, udowadniając, że nikt nie miał racji.

Cezary Korycki – „Protokół rozbieżności. Historia Polski bez histerii” – recenzja i ocena

„Protokół rozbieżności”, zapis rozmów przeprowadzonych przez Cezarego Koryckiego, to zaproszenie do dyskusji o tym, jak postrzegają nas inni. Historia jest przecież częścią współczesności.

Ewelina Piątkowska

Noc Muzeów 2025 – Elbląg: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2025! Elbląg także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Zobaczcie, co przygotowały tutejsze instytucje!

Już 1500 osób w grupie „Kiedyś to było - grupa dyskusyjna Histmaga”! Dołącz i Ty!

Współtworzona przez naszych redaktorów i histmagową społeczność grupa dyskusyjna „Kiedyś to było - grupa dyskusyjna Histmaga” na Facebooku ma już 1500 członków! Zapraszamy wszystkich chętnych do rozmowy o historii.

Noc Muzeów 2025 – Warszawa: program, lista muzeów

Zbliża się Noc Muzeów 2025! Warszawa także szykuje się do tej imprezy. W tym miejscu znajdziesz program, listę muzeów i najważniejsze informacje dotyczące tego wydarzenia. Zobaczcie, co przygotowały warszawskie instytucje!

Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie 2025 data, program, atrakcje

Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie 2025 to ważne wydarzenie branży wydawniczej w Polsce. W 2025 roku impreza odbędzie się w dniach od 15 do 18 maja w Pałacu Kultury i Nauki. Na Targach Książki w Warszawie co roku można zapoznać się z ofertą wydawców książek o tematyce historycznej. Sprawdźcie, co przygotowali organizatorzy!

Noc Muzeów 2025 – data, program, atrakcje, lista muzeów

Noc Muzeów 2025 zbliża się wielkimi krokami. Jak będzie wyglądała w poszczególnych miastach całej Polski? Jaka jest data konkretnych wydarzeń? Jaki program i atrakcje przygotowano? Które z muzeów i instytucji kultury biorą udział w wydarzeniu? Wszystkiego dowiesz się w naszym portalu! Materiał będzie aktualizowany.

„Piastowie. 1000 lat koronacji Bolesława Chrobrego”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena

Obchodzona niedawno okrągła rocznica koronacji Bolesława Chrobrego to znakomity pretekst, by zapoznać się z najnowszym „Pomocnikiem Historycznym”. Znakomite kompendium poświęcone tym, którzy stworzyli Królestwo Polskie to lektura pouczająca, a zarazem fascynująca.

Cezary Wołodkowicz

Wojciech Maksymowicz – „Inni” – recenzja i ocena

W dzisiejszych czasach słowo „inny” pozbywa się swego pejoratywnego znaczenia. Promuje się inność jako wyjątkowość, coś co nas wyróżnia. Jednak czas II wojny światowej boleśnie to zweryfikował.

Katarzyna Promińska

Przemysław Pawlak – „Witkacy. Biografia” – recenzja i ocena

Co zrobić, żeby Witkacy zachwycał, jeśli nie zachwyca? Prosta rzecz: trzeba przeczytać książkę Przemysława Pawlaka. Pełnokrwisty, zżyty z matką i cierpiący od bolących zębów wielki pisarz stanie się nam bliski.

Krzysztof Lasota

Niemiecki dziennikarz chce reparacji dla Polski. „Słowa skruchy już nie wystarczą”

Kilka dni temu zaprzysiężony został nowy kanclerz Niemiec Friedrich Merz. Niemiecki tygodnik opinii „Der Spiegel” uznał to za idealny czas na to, by Berlin rozliczył się z przeszłością, także w finansowy sposób. „Rytuały przeprosin i ciepłe słowa ze strony prezydentów i kanclerzy nie wystarczą. Nowy niemiecki rząd pod wodzą Friedricha Merza powinien poważnie potraktować żądania reparacji ze strony Włoch, Grecji i Polski” – napisał Felix Bohr.

Katarzyna Łabicka

Okupacja sowiecka Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

Posłuchaj o postawie ludzi wobec agresorów na podbijanych we wrześniu 1939 r. obszarach. Jak pokazał czas, nawet wyparcie z Polski Niemców nie było kresem represji i prześladowań. Świadczą o tym poczynania Armii Czerwonej i NKWD w 1944 i 1945 r.

Ukazało się ważne opracowanie dotyczące uczestników konspiracji niepodległościowej na Białostocczyźnie

Ukazała się drukiem kolejna publikacja dr Andrzeja Jarosława Pulińskiego dotycząca działalności konspiracji niepodległościowej na terenie woj. białostockiego w latach powojennych.

Andrzej Puliński: Najgłośniejsze procesy pokazowe w województwie białostockim odbywały się w budynku kina „Ton”

Powstał obszerny, bo liczący 3300 biogramów, Informator Personalny, zawierający noty biograficzne członków podziemnych organizacji niepodległościowych oraz osób, które zaangażowane były we współpracę czy też pomoc żołnierzom oddziałów partyzanckich walczących z komunistycznym reżimem w okresie powojennym. O projekcie opowiada dr Andrzej Puliński, inicjator i kierownik projektu badawczego.

Siódma edycja międzynarodowej konferencji naukowej Colloquia Ceranea 8–10 maja 2025

Centrum Ceraneum Uniwersytetu Łódzkiego serdecznie zaprasza wszystkich pasjonatów historii na międzynarodową konferencję naukową – Colloquia Ceranea VII.

Mat. pras.

Beletrystyka

Hilke Sellnick – „Gdańsk. Początek drogi”

Książka „Gdańsk. Początek drogi” Hilke Sellnick to początek nowej, porywającej serii, która wciągnie cię bez reszty: pełnej dramatyzmu, napięcia i niezapomnianej atmosfery!

Jak Polska walczyła z błonicą sto lat temu?

Błonica to poważna choroba, która zbierała śmiertelne żniwo. Jednakże w wyniku wprowadzenia powszechnych szczepień ochronnych w Polsce udało się ją wyeliminować. Po dekadach spokoju ta kosmopolityczna choroba powróciła. A jak radzili sobie z nią Polacy niemal wiek temu?

Przedwojenna matura a matura współczesna

Przedwojenna matura to dla niektórych synonim prawdziwie trudnego egzaminu, na którym padały pytania mogące równać się dzisiejszym obronom prac magisterskich. Jak wyglądał egzamin dojrzałości w II Rzeczpospolitej?

Paweł Rzewuski

Katarzyna Skopiec – „Ocaleni z Drohobycza” – recenzja i ocena

„Ocaleni z Drohobycza” Katarzyny Skopiec to książka bardzo osobista, a jednocześnie uniwersalna. To opowieść o nadziei i woli przetrwania.

Marek Chrzanowski

Bykowe – przeżytek czy pieśń przyszłości?

Bykowe, zwane obecnie podatkiem kawalerskim, posiada długą historię i nie jest pomysłem wyłącznie polskim. Co więcej, początkowo miało zupełnie inne znaczenie. Co o nim wiemy i kiedy obowiązywało?

Konstytucja 3 maja – jak odebrano ją w Europie?

Wspólne działania króla i polityków stronnictwa patriotycznego doprowadziły 3 maja 1791 roku do uchwalenia Ustawy Rządowej. Jak Konstytucję 3 maja oceniano w europejskiej prasie? Jakie stanowisko wobec dokumentu zajęły mocarstwa zaborcze?

Piotr Bejrowski

Święto Narodowe 3 Maja 2025 – Warszawa

Co roku w rocznicę uchwalenia Konstytucji z 1791 roku obchodzone jest Święto Narodowe. 3 maja 2025 r. w Warszawie będzie odbywać się szereg różnych wydarzeń z tej okazji. Poniżej wybrane z nich.

Orzeł Biały. Dlaczego herb Rzeczypospolitej wymaga poprawek Podcast

Wobec budzącego kontrowersje pomysłu zmiany herbu Polski wyjaśniamy, jak powinien on wyglądać z heraldycznego punktu widzenia oraz przybliżamy historię obecnie obowiązującego. Posłuchaj!

Mateusz Balcerkiewicz

Polscy socjaliści, czyli lewica i patriotyzm

1 Maja, czyli Święto Pracy kojarzy się obecnie z PRL-em, siermiężnością i nudnym, wyreżyserowanym pochodem. Warto jednak pamiętać, że święto to w Polsce ma bogate tradycje (zawłaszczone po wojnie przez komunistów), podobnie jak cała lewica, łącząca postulaty wyzwolenia społecznego z walką o niepodległość. W tym dniu warto przypomnieć o kilku działaczach Polskiej Partii Socjalistycznej, którzy swą lewicowość łączyli z gorącym patriotyzmem.

Tomasz Leszkowicz

Pochód pierwszomajowy, czyli propaganda PRL w pigułce

Pochód pierwszomajowy i obchody 1 maja jako całość stały się jednymi z symboli Polski Ludowej. Dla jednych to symbol zniewolenia społeczeństwa, dla innych wspomnienie związane z zabawą i świętem. Jak wyglądały pochody pierwszomajowe w PRL – sztandarowy spektakl propagandowy polskiego komunizmu?

Tomasz Leszkowicz

Jedyna taka okazja w roku. Będzie można zobaczyć oryginał Konstytucji 3 Maja

3 maja 2025 roku wypada 234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja – dokumentu uznawanego za pierwszą w Europie i drugą na świecie ustawę zasadniczą o charakterze demokratycznym. Z tej okazji Archiwa Państwowe postanowiły udostępnić do wglądu manuskrypt dokumentu. Będzie można zobaczyć go w wybranych godzinach w Pałacu Raczyńskich w Warszawie.

Katarzyna Łabicka

Lager in Konstantinow: koszmar polskich wysiedleńców

Niemieccy oprawcy w Konstantynowie Łódzkim upychali Polaków gorzej niż bydło. Na jedną osobę przypadało niekiedy zaledwie pół metra kwadratowego. O tym obozie zbyt mało się mówi.

Maciej Oleszczak

W kotka i myszkę z cenzurą. Jak Polacy nauczyli się omijać komunistyczne kontrole i przemycać „zakazane” treści

Jedni sięgali po konkretne wyrazy, inni po alegorie, jeszcze inni odwoływali się do bajek. Choć władze PRL oficjalnie deklarowały wolność słowa, w praktyce nawet najbardziej niewinny tekst mógł zostać uznany za zagrożenie dla ustroju państwa i objęty zakazem publikacji, a jego autor – odpowiednią karą. Dlatego polscy twórcy nauczyli się, jak obchodzić cenzurę i przemycać treści, które – wyrażone wprost – wprawiłyby głowy partyjne w niemałą furię. Doszło nawet do sytuacji, że niczego nieświadomi komuniści zapewnili promocję piosence stanowiącej hołd dla... antykomunistycznego podziemia.

Katarzyna Łabicka

Piotr Szlanta – „Gorlice – Tarnów 1915”

Piotr Szlanta w książce „Gorlice-Tarnów 1915” przedstawia zmagania pod Gorlicami. Aby opisać tę niesamowitą bitwę wykorzystał najnowsze opracowania oraz źródła z archiwów w Wiedniu.

Teozofia i działalność Polskiego Towarzystwa Teozoficznego Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

Czym była tajemnicza teozofia? Czym zajmowało się Polskie Towarzystwo Teozoficzne? Jaka była idea jego powstania? I jak była w nim rola okultystów i kabalistów? Posłuchaj fragmentu publikacji Wydawnictwa IPN i poznaj fascynującą historię.

Premiera audiobooka: Jakub Jędrzejski – „Hetmani i dowódcy I Rzeczpospolitej”

Jakub Jędrzejski w audiobooku „Hetmani i dowódcy I Rzeczpospolitej” z pasją opowiada o zwycięstwach i zdradach, o wspaniałych wodzach i ich politycznych przeciwnikach. To historia żywa, pełna emocji i zaskakujących faktów.

Jakub Jędrzejski

Rafał Rogulski: Nie wolno epatować dramatem dla samego efektu – każda trudna treść musi mieć uzasadnienie

„Sound in the Silence” to projekt z pogranicza edukacji historycznej i sztuki, tworzony z myślą o uczniach szkół średnich, którzy interesują się dziejami XX-wiecznej Europy. O przedsięwzięciu opowiada Rafał Rogulski, dyrektor Instytutu Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.