Armenia: Znaleziono najstarszy skórzany but na świecie
Uwagę badaczy zwrócił m.in. to, ze but przetrwał do naszych czasów w doskonałym jak na swój wiek stanie. Co ciekawe, w bezpośredniej bliskości znaleziska odkryto pojemniki z jęczmieniem, pszenicą oraz morelami, również zachowane w świetnym stanie. Jak udało się ustalić, było to możliwe dzięki specyficznemu mikroklimatowi panującemu w jaskini (niezbyt wysoka temperatura, niska wilgotność powietrza). Na uwagę zasługuje również fakt, że była ona wyłożona owczymi odchodami, które zadziałały jak środek konserwujący.
But i stanowisko archeologiczne, na którym został odkryty (Pinhasi R, Gasparian B, Areshian G, Zardaryan D, Smith A, et al. (2010), First Direct Evidence of Chalcolithic Footwear from the Near Eastern Highlands. PLoS ONE 5(6): e10984 . Na licencji Creative Commons Attribution 2.5 Generic) But został wykonany z jednego kawałka krowiej skóry, a jego kształt pozwala sądzić, że dobrze przylegał do stopy. W jego wnętrzu znaleziono trawę, użytą prawdopodobnie w celu utrzymania ciepłoty stopy lub by zapobiec ewentualnym odkształceniom buta. Choć jego rozmiar był niewielki (długość: 24,5 cm, szerokość: 7,6-10 cm, co odpowiada rozmiarowi 37 w europejskiej numeracji obuwia), zdaniem Dr Rona Pinhasiego z Uniwersytetu w Cork nie można stwierdzić z całą pewnością, czy należał do mężczyzny, czy kobiety.
W laboratoriach uniwersytetów Oksfordzkiego i Kalifornijskiego przeprowadzono datowanie metodą radiowęglową dwóch próbek skóry, z której wykonany był but, oraz próbki znalezionej wewnątrz niego trawy. Wynik analizy był zdumiewający – badane próbki pochodzą z okresu między 3627 a 3377 r. p.n.e. To odkrycie świadczy o tym, że już w IV tysiącleciu p.n.e., w epoce chalkolitycznej (zwanej także epoką miedzi; ok. 4000–3200 p.n.e.), używano obuwia wykonanego ze skóry zwierzęcej. Zważywszy na inne tego typu znaleziska – a wypada zaliczyć do nich m.in. znalezione w jaskini w Missouri sandały, które wykonane w całości z tworzywa roślinnego oraz buty tego samego rodzaju odkryte w jaskini znajdującej się na Pustyni Judzkiej w Izraelu – but z Areni można uznać za dowód różnorodności archaicznych technik produkcji obuwia.
Zwraca również uwagę zewnętrzne podobieństwo znalezionego buta do tzw. pampooties (rodzaju miękkich mokasynów) noszonych m.in. przez rybaków z wysp Aran, a wyrabianych ze skóry cielęcej, koziej lub krowiej.
Źródła: sciencedaily.com ; plosone.org
