Europa

Jarmark Jadwiżański 2025, czyli witajcie w średniowieczu!

Jarmark Jadwiżański to barwne, plenerowe wydarzenie przenoszące uczestników w realia średniowiecza. Od kilkunastu lat odbywa się jesienią, nawiązując do święta Jadwigi Śląskiej, związanej z Zamkiem Leśnickim, w którym spędziła część swojego życia. Początkowo miało formę kameralnego festynu, z czasem jednak rozrosło się i zyskało charakter prawdziwego jarmarku historycznego.

Konkursy

Konkurs: Co ciekawego oferuje wydawnictwo Jedność we wrześniu

Zapraszamy do wzięcia udziału w naszym konkursie, w którym do wygrania są 4 egzemplarze ciekawych pozycji wydawniczych wydawnictwa Jedność.

Redakcja

Co ciekawego oferuje wydawnictwo Jedność we wrześniu?

Mirek Osip-Pokrywka zabiera czytelnika w podróż po Estonii i Łotwie. Jego przewodniki „ESTONIA – ilustrowany przewodnik historyczny. Inflanty Północne i Rewal” i „ŁOTWA – ilustrowany przewodnik historyczny. Inflanty Polskie i Kurlandia” przedstawiają krainy historyczne i geograficzne oraz bogaty zbiór autorskich zdjęć.

Beletrystyka

Jak wygląda Śmierć? Znam ją świetnie…

Nie, nie byłem żołnierzem w mundurze walczącym na froncie, byłem rebeliantem.

Sebastian Reńca

Gra inna niż dotychczasowe! The Blood of Dawnwalker – nowość od reżysera Wiedźmina 3

The Blood of Dawnwalker to gra RPG w klimacie dark fantasy osadzona w fikcyjnej krainie gdzieś w średniowiecznych Karpatach. Studio Rebel Wolves odpowiedzialne za jej produkcję zdecydowało się na ciekawy zabieg – odrzuciło tradycyjny model podziału misji na poboczne i główne oraz wprowadziło cykl dobowy. Dzięki temu grę będzie można przechodzić wielokrotnie i za każdym razem odkrywać nowe warstwy historii.

Rafał Gumiński

Konferencja naukowa „1920 – Mówmy o zwycięstwie!”

Muzeum Niepodległości w Warszawie oraz Oficyna Wydawnicza „Mówią wieki” zapraszają we wtorek, 26 sierpnia 2025 roku o godz. 14.00 do głównej siedziby Muzeum – Pałacu Przebendowskich/Radziwiłłów (al. Solidarności 62, Warszawa) na konferencję naukową „1920 – Mówmy o zwycięstwie!”.

Konkurs dla młodych historyków - zdobądź cenną nagrodę!

Serdecznie zapraszamy wszystkich naukowców do udziału w konkursie na najlepszą pracę doktorską „Nagroda historyczna IDS”!

Bitwa pod Vercellae – jak Rzymianie rozgromili Cymbrów?

30 lipca 101 r. p.n.e., odbyła się krwawa bitwa pod Vercellae. Dzięki zwycięstwu nad Cymbrami Rzymianie zażegnali zagrożenie granic swego państwa ze strony wojowniczych plemion germańskich.

Waldemar Kowalski

Festiwal WYKOPALISKA pod patronatem Histmaga!

W dniach 18 –19 lipca 2025 roku odbędzie się trzecia edycja niezwykłego wydarzenia, które z roku na rok przyciąga coraz większą uwagę pasjonatów historii.

Bitwa pod Połtawą 1709. Imperium na kolanach

8 lipca 1709 roku, Ukraina. Ciepły, słoneczny, letni dzień. Stoczona wówczas bitwa pod Połtawą oznaczała początek końca szwedzkiego imperium i zapewniła Rosji pozycję hegemona w tej części Europy.

Szymon Sojka

Cyril Azouvi, Julien Peltier – „1942. Przełomowy rok II wojny światowej w infografikach, rysunkach, fotografiach” – recenzja i ocena

Rok 1942 był punktem zwrotnym II wojny światowej, bowiem po okresie naporu państw Osi, aliantom udało się przejąć inicjatywę. O tym wszystkim przeczytamy w książce Cyrila Azouviego i Juliena Peltiera.

Cezary Wołodkowicz

Bikini: rewolucja rozpoczęła się 5 lipca 1946 GALERIA

Choć pierwsze dwuczęściowe stroje kąpielowe pojawiły się już w latach 30. XX wieku, to dopiero 5 lipca 1946 roku świat ujrzał bikini w znanej dziś formie. Zaprezentowano je podczas pokazu mody na paryskim basenie Piscine Molitor. Nazwa „Le bikini” nie była przypadkowa – nawiązywała do atolu Bikini, gdzie Stany Zjednoczone testowały bomby atomowe.

Oskar Depczyński

Królowa Wiktoria – „babka Europy”

Królowa Wiktoria to symbol Wielkiej Brytanii XIX wieku. Rządziła 63 lata – w czasie rozwoju przemysłowego i imperialnego. Była nazywana „babką Europy”. Z 42 wnucząt aż 7 zasiadało na tronach europejskich. Kim była królowa Wiktoria?

Michał Rastaszański

„Dzieje Hiszpanii”

Najnowszy Pomocnik Historyczny POLITYKI

Welici – zapomniani wojownicy republiki rzymskiej

Rekrutowano ich spośród najbiedniejszych, najmłodszych i najszybszych obywateli Rzymu. Mimo to wielokrotnie odgrywali kluczową rolę w bitwach republiki.

Przemysław Cielas

Mat. pras. , Katarzyna Łabicka

Niezwykłe znalezisko na terenie Ukrainy. Polscy badacze odkryli nieznane tajemnice archiwów KGB i NKWD

Badacze Instytutu Strat Wojennych im. Jana Karskiego na terenie dzisiejszej Ukrainy odnaleźli unikalne dokumenty i artefakty w archiwach byłych sowieckich służb bezpieczeństwa. Wśród odnalezionych przez nich przedmiotów znajdują się m.in. oryginalne opaski członków polskiego podziemia, plakaty czy świadectwa szkolne zarekwirowane przez Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR w latach 1944–1945.

Armia Konna na froncie polsko-bolszewickim

Zwycięska wojna polsko-bolszewicka należy do najświetniejszych sukcesów polskiego oręża. Wśród najsłynniejszych oddziałów tej wojny znajduje się bolszewicka Pierwsza Armia Konna.

Paweł Sztama

Irena Grudzińska-Gross – „Wielka karuzela. Życie Aleksandra Weissberga-Cybulskiego” – recenzja i ocena

Aleksander Weissberg-Cybulski to postać tyleż fascynująca, co enigmatyczna. Dziś zapomniany, ale niegdyś w jego dziele zaczytywał się cały świat. Dlaczego warto sięgnąć po opowieść o nim, którą z wielką swadą zaproponowała nam Irena Grudzińska-Gross?

Krzysztof Lasota

Europa Universalis V – szykuje się najbardziej rozbudowana odsłona serii

Prawdopodobnie jeszcze w tym roku ukaże się Europa Universalis V. Kolejna odsłona kultowej już serii historycznych gier strategicznych ma wyróżniać się rozbudowaną dyplomacją i bardziej zaawansowaną ekonomią, a także odmienionym systemem wojskowości i logistyki.

Rafał Gumiński

Assassin's Creed: Hexe – twórcy zapowiadają najmroczniejszą odsłonę serii

Po emocjach wywołanych przez Assassin's Creed: Shadows Ubisoft nie zwalnia tempa i kontynuuje prace nad nową serią gry. Osadzony w czasach XVI-wiecznych polowań na czarownice nowy projekt o nazwie „Hexe” ma być mroczną grą z zupełnie nowym stylem rozgrywki.

Rafał Gumiński

Mit „drugiej wojny trzydziestoletniej”

Dwoma przywódcami, którzy w latach czterdziestych XX wieku ukuli określenie „druga wojna trzydziestoletnia”, byli Winston Churchill i Charles de Gaulle. Termin ten miał wydźwięk zarówno autobiograficzny, jak i historyczny. W mniemaniu każdego z nich, wygrali oni obie wojny światowe.

Cyril Azouvi, Julien Peltier

Złoty wiek komandosów?

Gdy Francja upadła, Churchill nakazał utworzenie jednostki zdolnej do działania na marginesie zwyczajowych taktyk. Zrodził się pomysł wprowadzenia do akcji komandosów. Kim byli? Skąd się wzięła ich dziwna nazwa?

Raymond Ibrahim – „Miecz i bułat. Czternaście wieków wojny między islamem a Zachodem” – recenzja i ocena

Chwalebne zwycięstwa i druzgocące porażki. Tak prezentuje się historia konfliktu między islamem a chrześcijaństwem. Nieszablonowe ujęcie tego ważnego i aktualnego zagadnienia proponuje w swojej książce Raymond Ibrahim.

Cezary Wołodkowicz

Bogdan Musiał – „Walizka Mengelego. Anatomia oszustwa”

Bogdan Musiał w książce „Walizka Mengelego. Anatomia oszustwa” opisuje sfingowane dowody, wyrafinowane fałszywe tropy i pozorne sukcesy badawcze. Jest to opowieść o projekcie naukowym, który przeradza się w wielowątkowe śledztwo kryminalne.

Daleko pada jabłko od jabłoni? Oto kim były dzieci znanych postaci historycznych

Charlie Chaplin, Nikita Chruszczow, Józef Piłsudski – te postaci zna praktycznie każdy. Nie każdy wie jednak, kim były ich dzieci. Niektóre z nich obrały zaskakującą drogę.

Redakcja

Ryszard Kaczmarek – „Czy jestem Niemcem? Przesiedleńcy z Polski do RFN i NRD w latach 1950–1991”

W książce „Czy jestem Niemcem? Przesiedleńcy z Polski do RFN i NRD w latach 1950–1991” Ryszard Kaczmarek wnikliwie pokazuje skomplikowane zewnętrzne przyczyny i różne motywacje wewnętrzne migracji z kresów zachodnich do Niemiec.

Adam Zamoyski – „Ostatni król Polski” – recenzja i ocena

Stanisław August Poniatowski to postać pod wieloma względami tragiczna. Kim naprawdę był ostatni Polski król? O tym opowiada Adam Zamoyski w znakomitej biografii monarchy.

Wojciech Sobański

Richard Overy – „Krew i zgliszcza. Wielka wojna imperiów 1931–1945. TOM 2” – recenzja i ocena

Oba tomy „Krwi i zgliszcz” Richarda Overy’ego to być może najlepsza synteza historii II wojny światowej, jaka ukazała się na rynku. Dzięki Wydawnictwu Rebis otrzymaliśmy niedawno drugi tom tej znakomitej pracy.

Ewelina Piątkowska

Separatyzm czeczeński: 300 lat płonącego Kaukazu

Historia czeczeńskich dążeń niepodległościowych sięga ponad trzystu lat – od oporu wobec Imperium Rosyjskiego, przez ZSRR, aż po Federację Rosyjską. Idea separatyzmu czeczeńskiego na wielu etapach przenikała się z „dżihadem”, rozumianym jako „święta wojna z niewiernymi”.

Tadeusz Stawujak

Od Interwizji do Eurowizji. Historia muzycznych rywalizacji na Wschodzie i Zachodzie Europy

Festiwal Piosenki Interwizji to pieśń przeszłości. Była to alternatywa dla Eurowizji, dzięki której na międzynarodowej arenie mogli się zaprezentować artyści z Bloku Wschodniego.

Mikołaj Szczerbiński

Cezary Korycki – „Protokół rozbieżności. Historia Polski bez histerii” – recenzja i ocena

„Protokół rozbieżności”, zapis rozmów przeprowadzonych przez Cezarego Koryckiego, to zaproszenie do dyskusji o tym, jak postrzegają nas inni. Historia jest przecież częścią współczesności.

Ewelina Piątkowska

Danny Orbach – „Naziści po wojnie. Kariery ludzi Hitlera” – recenzja i ocena

Koniec kwietnia 1945 roku. Zachód i Wschód podają sobie ręce nad Łabą. Porucznik Sylwaszko i podporucznik Roberts uśmiechają się do siebie, ściskając dłonie — wkrótce staną po przeciwnych stronach nowej barykady. Koniec „tysiącletniej” Rzeszy to kwestia najwyżej dwóch tygodni. Niepewność jutra staje się codziennością — teraz zagląda w oczy tym, którzy dotąd szafowali cudzym życiem. Rzesza osieraca swoich „najlepszych synów”. A oni, jak się okaże, świetnie odnajdą się w nowej rzeczywistości.

Patryk Krygier

Eleanor Barraclough – „Nieznane oblicze Wikingów. Zapomniane opowieści nordyckiego świata”

W książce „Nieznane oblicze Wikingów. Zapomniane opowieści nordyckiego świata” Eleanor Barraclough przede wszystkim opisuje los zwykłych ludzi: kupców, dzieci, rzemieślników, niewolników, wieszczek, podróżników i bajarzy… bez nich obraz średniowiecznego nordyckiego świata byłby niekompletny.

Siódma edycja międzynarodowej konferencji naukowej Colloquia Ceranea 8–10 maja 2025

Centrum Ceraneum Uniwersytetu Łódzkiego serdecznie zaprasza wszystkich pasjonatów historii na międzynarodową konferencję naukową – Colloquia Ceranea VII.

Konstytucja 3 maja – jak odebrano ją w Europie?

Wspólne działania króla i polityków stronnictwa patriotycznego doprowadziły 3 maja 1791 roku do uchwalenia Ustawy Rządowej. Jak Konstytucję 3 maja oceniano w europejskiej prasie? Jakie stanowisko wobec dokumentu zajęły mocarstwa zaborcze?

Piotr Bejrowski

Magdalena Mikrut-Majeranek

Konklawe 2025: Kiedy zostanie wybrany nowy papież?

Znamy datę konklawe, które wybierze następcę papieża Franciszka. Obrady rozpoczną się 7 maja o godzinie 16.30.

Jedyna taka okazja w roku. Będzie można zobaczyć oryginał Konstytucji 3 Maja

3 maja 2025 roku wypada 234. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja – dokumentu uznawanego za pierwszą w Europie i drugą na świecie ustawę zasadniczą o charakterze demokratycznym. Z tej okazji Archiwa Państwowe postanowiły udostępnić do wglądu manuskrypt dokumentu. Będzie można zobaczyć go w wybranych godzinach w Pałacu Raczyńskich w Warszawie.

Katarzyna Łabicka

Chrześcijanie kontratakują: bitwa pod Hittin, 1187

W kolejnych latach po klęsce pod Manzikertem wieści o wielkim ucisku, jakiego doświadczyli chrześcijanie ze Wschodu, dotarły na Zachód. Tymczasem wśród muzułmanów zaczął odradzać się dżihad... Saladyn zapragnął zdobyć Królestwo Jerozolimy. Losy trzeciej krucjaty miały się rozstrzygnąć pod Hittin.

Raymond Ibrahim

Raymond Ibrahim – „Miecz i bułat. Czternaście wieków wojny między islamem a Zachodem”

„Miecz i bułat. Czternaście wieków wojny między islamem a Zachodem” Raymonda Ibrahima to kronika przełomowych bitew stoczonych w wyniku islamskiej świętej wojny, od pierwszego wypadu na terytorium chrześcijan w VII wieku po przełomową bitwę pod Wiedniem w 1683 roku i europejską kolonizację świata muzułmańskiego w XIX wieku.

Ciekawe tradycje wielkanocne z Polski i świata Galeria

Święta Wielkanocne obfitują w piękne, różnorodne tradycje. Oto zbiór kilkunastu ciekawych obyczajów z Polski i świata – niektóre są wciąż całkiem powszechne, niektóre znajdują się w zasadzie na wymarciu. Wszystkie posiadają jednak specyficzny, często bardzo lokalny charakter.

Paweł Czechowski

Kiedy głos ludzi naprawdę miał znaczenie: referenda, które zmieniły świat

Referendum to forma bezpośredniego głosowania, w którym obywatele danego państwa lub terytorium wyrażają swoją opinię na temat konkretnego aktu prawnego, decyzji politycznej lub zagadnienia o istotnym znaczeniu społecznym. Poniżej prezentujemy subiektywny wybór referendów, które zmieniły świat.

Mikołaj Szczerbiński

Rok 1945: jak upadały imperia?

Szacuje się, że w samej tylko Europie było łącznie 14 milionów dipisów, którzy nie byli Niemcami. Klęska państw Osi nie zakończyła dramatu mieszkańców kontynentu…

Richard Overy

Jak Stanisław Poniatowski został królem?

Pojawiło się pytanie, na jakim etapie należy zwrócić się do Katarzyny o pomoc wojskową. A jednak nigdy przedtem nie wzdragał się na myśl o rosyjskim wsparciu i rzadko miewał skrupuły co do metod stosowanych dla osiągnięcia celu.

Adam Zamoyski

„Piastowie. 1000 lat koronacji Bolesława Chrobrego”

Najnowszy Pomocnik Historyczny POLITYKI

Jan Maciejewski – „Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?” – recenzja i ocena

Znakomite studium nad polską historią, jakowąś klątwą, której ciężar obarcza nas samych i za który również my sami jesteśmy odpowiedzialni. „Nic to!” Jana Maciejewskiego to zaproszenie do refleksji nad gestem i symbolem, które tworzą naszą tożsamość. I często stanowią dla nas kajdany.

Ewelina Piątkowska

Skarb. Archeologiczna historia depozytów

Najstarsze liczą tysiące lat, odkrywane są w różnych miejscach i okolicznościach. Czasem to tylko kilkanaście monet, ale zdarzają się też znaleziska zawierające kilogramy złota, srebra i brązu. Skarby fascynują ludzi od pokoleń. Czym są, dlaczego je składano i co wie o nich archeologia?

Jakub Jagodziński

Brytyjski liberalny imperializm?

Kompania Wschodnioindyjska cieszyła się szerokimi uprawnieniami, które daleko wykraczały poza tradycyjny handel. I zarabiała miliony. Jednak nie wszyscy Brytyjczycy pochwalali działalność korporacji...

Caroline Elkins

Wielki Książę Konstanty: Pół człowiek, pół zwierzę dla pół-państwa

Od tego, od wykonania wyroku śmierci na Wielkim Księciu, miało się wszystko zacząć. To napędziłoby całą akcję, nie pozwoliło się jej zatrzymać w pół kroku. Dlaczego Konstanty przeżył tę listopadową noc?

Jan Maciejewski

Cezary Korycki – „Protokół rozbieżności. Historia Polski bez histerii”

„Protokół rozbieżności. Historia Polski bez histerii” Cezarego Koryckiego to książka, która pozwala spojrzeć na historię Polski oczami innych narodów, a przez to odkryć ją na nowo.

Krzysztof Iszkowski – „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa” – recenzja i ocena

Książka Krzysztofa Iszkowskiego „Idol. Życie doczesne i pośmiertne Karola Marksa” to analiza zarówno życia, jak i spuścizny jednego z najbardziej wpływowych myślicieli XIX wieku. Autor łączy elementy biograficzne z refleksją nad ewolucją idei Marksa, ukazując, jak jego osobiste doświadczenia wpłynęły na kształtowanie teorii społecznych i ekonomicznych.

Cezary Wołodkowicz

Wielka Brytania ma plan na wypadek ataku nuklearnego: Letters of last resort

Od 1969 roku cztery brytyjskie okręty podwodne trwają na niekończącej się misji. Nigdy nie zawijają do portu w tym samym czasie. Na pokładzie każdego z nich znajdują się głowice nuklearne i sejf z odręcznie spisanymi, tajnymi poleceniami premiera.

Mateusz Balcerkiewicz

„Zainspirować naród: przemowy Edwarda Raczyńskiego na obczyźnie 1939–1989” – wstęp i oprac. K. Czechowska, K. Kania – recenzja i ocena

Przemowy Edwarda Raczyńskiego to znakomite i przejmujące źródło do zrozumienia polskiej emigracji. Raczyński jawi się tu jako mąż stanu, który na różne sposoby starał się rozbudzić ducha w polskim społeczeństwie.

Mateusz Piotrkiewicz

Polskie ultimatum wobec Litwy

Stosunki polsko-litewskie w dwudziestoleciu międzywojennym były bardzo specyficzne. Choć dużo się o nich mówiło – oficjalnie nie istniały. W marcu 1938 r. doszło jednak do przełomu…

Michał Przeperski

Jan Maciejewski – „Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?”

Jan Maciejewski w książce „Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?” stawia odważną tezę, że wraz z rozbiorami daliśmy się zwieść jako naród kłamstwu romantycznemu.

Kościół i Synagoga, czyli wielki rozwód i pierwsza schizma

Jak doszło do rozejścia się dróg Kościoła i Synagogi? Jakie są źródła antyjudaizmu? Czym współczesny judaizm różni się od judaizmu biblijnego? Co o Żydach pisali ojcowie Kościoła i papieże?

Czy Engels wykreował wizerunek „Kapitału” Marksa?

Gdy Engels otrzymał od Marksa pierwszą wersję „Kapitału”, odesłał mu z ją z miażdżącymi komentarzami i licznymi zakreśleniami. Praca spotkała się z chłodnym przyjęciem, jednak Engels rozpoczął swoistą kampanię reklamową...

Krzysztof Iszkowski

Amerykańscy internauci zachwycają się polskimi żołnierzami. "Duch Spartan. Bardzo odważni wojownicy"

Serwis War History Online poświęcony historii wojskowości opublikował na Facebooku post poświęcony bitwie pod Wizną, która rozegrała się w dniach 7–10 września 1939 roku. Wspomnienie tych walk, określanych często Polskimi Termopilami, wywołało żywiołowe reakcje amerykańskich czytelników. Większość z nich nie kryła uznania pod kątem polskich żołnierzy. „Podczas II wojny światowej nigdy się nie poddali i wnieśli tak wiele do walki z nazistowskimi Niemcami” – pisze jeden z internautów.

Katarzyna Łabicka

Nie tylko Trump. Oto jak wyglądały wcześniejsze wojny handlowe USA. „Jedna z najbardziej katastrofalnych ustaw w historii Kongresu”

Decyzja Donalda Trumpa o nałożeniu nowych ceł na produkty chińskie oraz groźba objęcia nimi importu z Meksyku i Kanady wywołały gwałtowną reakcję na świecie. Krytycznie zareagowała na nią też Amerykańska Izba Handlowa, a redakcja „The Wall Street Journal” nazwała ją „najgłupszą wojną handlową w historii”. Mimo sporego zamieszania wywołanego przez Trumpa nie on pierwszy sięga po cła, by zmusić inne kraje do działania zgodnie z interesem USA. Oto jak robili to jego poprzednicy.

Katarzyna Łabicka