„Czterej śpiący” zostaną przesunięci
Decyzja motywowana jest rozpoczęciem budowy stacji drugiej linii metra. Monument zostanie ustawiony u wylotu ul. św. Cyryla i Metodego. Projekt otrzymał pozytywne opinie konserwatorów zabytków oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W przyszłym tygodniu decyzję podjąć ma Rada Warszawy. Przesunięcie pomnika powinno być konsultowane z ambasadą rosyjską (na mocy umowy z 1994 r.), jednak druga strona od marca 2010 r. nie ustosunkowała się do propozycji.
(fot. Tomasz Leszkowicz) Pomnik Braterstwa Broni (znany powszechnie jako „czterej śpiący”) był pierwszym pomnikiem ustawionym po II wojnie światowej w Warszawie. Stanął on 18 listopada 1945 r. przed ówczesną siedzibą rządu. Autorem projektu był A. Nieńko (oficer radziecki), a dopracowaniem i wykonaniem zajęli się polscy artyści z Biura Odbudowy Stolicy (Stanisław Sikora, Stefan Momot, Józef Trenarowski, Józef Gazy i Bohdan Lachert). Cokół wykonano z wapienia kieleckiego, natomiast postacie żołnierzy z brązu (odlano je dopiero w 1946 r., rok później ustawiono w Warszawie).
Tuż obok znajduje się prawosławna cerkiew pod wezwaniem św. Marii Magdaleny (obecnie katedra metropolitalna), zbudowana przez władze carskie w latach 1867–1869. Jej budowa miała podkreślać panowanie rosyjskie w mieście, cerkiew usytuowano bowiem naprzeciw wyjścia z Dworca Petersburskiego, na który przybywały pociągi ze stolicy Imperium. W XIX wieku cerkiew, a po drugiej wojnie światowej Pomnik Braterstwa Broni, były symbolem zależności od Rosji i ZSRR (fot. Tomasz Leszkowicz). Popularna nazwa „czterej śpiący” związana jest z czterema figurami stojącymi u dołu pomnika, a przedstawiającymi zastygłych w ruchu żołnierzy z opuszczonymi głowami. Wiąże się ją również z wydarzeniami z września 1944 r., kiedy to żołnierze radzieccy na praskim brzegu Wisły „zasnęli”, nie udzielając pomocy powstaniu warszawskiemu.
(fot. Tomasz Leszkowicz) Pierwszy pomnik powojennej Warszawy. I, jak pokazała historia, jeden z najlepszych. Świetna, realistyczna rzeźba figuralna, dobre proporcje, umiejętne połączenie dynamizmu grupy górnej z wyciszeniem i zadumą postaci dolnych – pisze o „śpiących” Paweł Giergoń, historyk sztuki, twórca i redaktor serwisu sztuka.net. – Pomimo obłudnego napisu na cokole i ciężkich dziś czasów dla dzieł propagandy poprzedniej epoki, jest to wartościowy przykład rzeźby monumentalnej, tym bardziej cenny, że wykonany przez polskich artystów.
(fot. Tomasz Leszkowicz) Pomnik znajduje się w sercu Starej Pragi na Placu Wileńskim, tuż obok jednego z przystanków tramwajowych. Od upadku komunizmu budzi on spore kontrowersje, będąc jednym z głównych celów ataku zwolenników dekomunizacji przestrzeni publicznej. Do tej pory pojawiały się już różne propozycje sposobu usunięcia „śpiących” sprzed Dworca Wileńskiego: zarówno łagodne (przeniesienie pomnika na cmentarz żołnierzy radzieckich), jak i spektakularne (łącznie z wysadzeniem go).
Źródło: dzieje.pl.
Zobacz też:
Korekta: Agnieszka Kowalska
