Ewa Kassala – „Czas potęgi” – recenzja i ocena
Ewa Kassala – „Czas potęgi” – recenzja i ocena
W pierwszym tomie cyklu „Słowiański szlak” Ewy Kassali zatytułowanym „Czas bogini” autorka przeniosła nas do czasów pierwszych Piastów, świata dawnych pogańskich wierzeń i początków chrystianizacji. Mieszko I przyjmując chrzest włączył państwo w krąg zachodniej, chrześcijańskiej cywilizacji, natomiast jego siostra Mira, kapłanka i Strażniczka Chramu, walczyła o zachowanie starej wiary i zwyczajów. Drugi tom cyklu, „Czas potęgi” opowiada o dalszych losach bohaterów i przemianach kulturowych zachodzących w państwie Polan w drugiej połowie X wieku.
W tej części Ewa Kassala skupiła się na postaci Mieszka I i ukazaniu rosnącej potęgi jego państwa. Przedstawia wydarzenia historyczne począwszy od narodzin syna Bolesława i zwycięstw nad Wichmanem i Wolinianami oraz Hodonem pod Cedynią, przez wątki polityczne dotyczące związków z cesarzami rzymskimi, małżeństwa z Dobrawą i Odą, aż po powstanie dokumentu Dagome iudex. Umiejętnie wplata w swoją opowieść elementy fikcyjne dotyczące życia prywatnego Mieszka, między innymi związku z Raganą, wiedźmą i strażniczką oraz jego przeżyć wewnętrznych. Maluje obraz władcy silnego i mądrego, ale jednocześnie rozdartego pomiędzy dwoma światami i pragnącego jak najlepiej dla swojego państwa. Drogą do tego jest według niego zbliżenie do zachodniego, chrześcijańskiego świata.
„Czas potęgi” ukazuje początki procesu chrystianizacji na ziemiach Piastów, postępującego w głównej mierze za sprawą Dobrawy i Jordana, którzy nie szczędzą wysiłków, aby nawracać pogańskich poddanych. Autorka pisząc o zachodzących przemianach kulturowych zwraca uwagę na aspekty urbanistyczne i architektoniczne, opisując rozbudowy grodów i miast, powstawanie kościołów, fundacje Dobrawy i Mieszka. W kontrze do tych działań stoją strażniczki z Wyspy, kapłanki pogańskich bogów, którym przewodzi Mira, siostra Mieszka.
Starają się ocalić wiarę przodków, choć zadanie to staje się coraz trudniejsze, gdy coraz więcej ludzi przyjmuje chrzest, a sam władca, choć nie całkiem wyrzekł się dawnej religii, jednoznacznie opowiada się za nową wiarą i obyczajami. „Czas potęgi” ukazuje dalsze losy znanych z poprzedniej części Miry, Bogny i Ragany, reprezentujących silne kobiece postaci, których wątki łączą się z elementami fantastycznymi, dawnymi obrzędami, magią i bogami. W powieści Ewy Kassali ich moc i działania niejednokrotnie stanowią siłę napędową dla wydarzeń, czyniąc z nich postacie o niebagatelnym znaczeniu.
Recenzowana książka ukazuje fikcyjną (i momentami fantastyczną) historię ziem polskich po przyjęciu chrztu. Ewa Kassala oparła się w tworzeniu swojej opowieści na opracowaniach archeologicznych i wiedzy specjalistów, aby ukazywane wydarzenia i miejsca oddać jak najwierniej i zgodnie z wynikami badań. Publikacja nie zawiera bibliografii, ale w przypisach i tekście znajdują się objaśnienia i odniesienia do źródeł. Autorka nakreśliła również tło, opisując wygląd najważniejszych ówczesnych miast i grodów, jak Gniezno, Giecz, Ostrów Lednicki czy Wrocław oraz wydarzenia i wątki polityczne zdecydowanie wzbogacające opowieść o szerszy kontekst. Miejscami naiwne lub uproszczone spojrzenie na historię (zwłaszcza w kontekście małżeństwa Mieszka i Dobrawy), zważywszy, że nie jest to pozycja popularnonaukowa, nie razi przesadnie i nie psuje dobrego wrażenia z lektury.
Jednym z najważniejszych elementów książki pozostaje ukazanie dawnych słowiańskich wierzeń i świata bogów oraz kapłanek. Zdecydowany nacisk kładzie na podkreślenie kobiecej siły i sprawczości swoich bohaterek, które pozornie ponoszą klęskę w walce z chrześcijaństwem. Druga część cyklu „Słowiański szlak” stanowi udaną i spójną z poprzedniczką kontynuację „Czasu bogini”. To równie ciekawa i wciągająca pozycja. Zdecydowanie polecam!
