George Weigel – „Miasto Świętych. Pielgrzymka po Krakowie śladami Jana Pawła II” – recenzja i ocena

Weigel został uznany za najlepszego biografa Jana Pawła II, po wydaniu słynnej książki Świadek nadziei, którą tłumaczono na wiele języków na całym świecie. W tej bestsellerowej biografii dał się poznać jako świetny znawca życia polskiego papieża. Nakładem Wydawnictwa Literackiego ukazała się praca będąca specyficznym przewodnikiem po Krakowie: przewodnikiem ścieżkami Karola Wojtyły, jako studenta, księdza, biskupa, kardynała i wreszcie Ojca Świętego. Życie przyszłego Jana Pawła II było ściśle związane z Krakowem, jak podkreślił we wstępie Weigel trudno o bardziej dobraną parę, gdyż:

Życie Karola Wojtyły, papieża Jana Pawła II, było wyrazem jego bogatej i wielowymiarowej duszy. Rozliczne jej warstwy swą pierwszą dojrzałą formę zyskały w Krakowie. Następnie rozwinęły się w ciągu ponad trzydziestoletniej posługi kapłańskiej i biskupiej w mieście, które Wojtyła nazywał domem, w jego ziemskiej siedzibie, którą kochał nade wszystko.

Praca Weigla składa się z czterech tematycznych rozdziałów. W pierwszym z nich autor, z wielkim (zwłaszcza jak na obcokrajowca) znawstwem opisuje dzieje Krakowa. Czyni to w syntetyczny i przejrzysty sposób, najwięcej uwagi poświęcając ostatnim stu latom historii miasta, przez które – jak zauważa autor – „przetoczyła się historia XX wieku”. Trzy kolejne rozdziały zostały ułożone chronologicznie, ale ich wewnętrzny podział ma charakter tematyczny.

W drugiej części, zatytułowanej Ścieżki studenta, Weigel podążając tropem życia Karola Wojtyły opisuje jego rodzinne Wadowice, Dębniki, gdzie znalazł swoje powołanie do kapłaństwa, oraz Uniwersytet Jagielloński, który ukształtował go intelektualnie. Śledzi również jego losy w czasie II Wojny Światowej, związane z Teatrem Rapsodycznym oraz Zakładami Sodowymi. Wspomniane lata miały kluczowe znacznie dla ukształtowania osobowości późniejszego papieża. Weigel zwraca na to uwagę kreśląc jego losy na tle miasta, historii Polski, a przede wszystkim tragedii II Wojny Światowej. Przy tej okazji prezentuje ważne dla młodego Wojtyły i historii Polski krakowskie miejsca takie jak, Collegium Novum, kolegiata św. Anny, czy niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz.

Trzecia część książki to Ścieżki biskupa. Składa się ona z siedmiu podrozdziałów: Wawel, Skałka, Bazylika św. Floriana, Kuria Metropolitalna i Planty, Rynek Główny i Droga Królewska, Nowa Huta i Arka Pana, Kalwaria Zebrzydowska i Tyniec. Każde ze wspomnianych powyżej miejsc było ściśle związane z posługą biskupią Wojtyły. Weigel kreśląc ich dzieje, jednocześnie ukazuje historię tego okresu życia przyszłego papieża. Ten fragmet książki jest wyjątkowo wartościowy. Osobiście najbardziej przypadły do gustu części opisujące Wawel, Skałkę, oraz Nową Hutę.

Szczególnie interesująca jest opowieść o „Mieście bez Boga”, jakim w założeniu komunistów miała być Nowa Huta. Jak trafnie zauważył autor, jej mieszkańcy nie mieli w żadnym razie zamiaru trzymać się scenariusza wymyślonego przez dygnitarzy partyjnych. Tym istotniejsze jest, że wielką zasługą biskupa – a następnie kardynała – Wojtyły było podtrzymywanie w nich ducha oporu przeciwko przymusowej ateizacji. Symbolem zwycięstwa Kościoła i późniejszego papieża jest kościół „Arka Pana”. Powstał on dzięki staraniom mieszkańców Nowej Huty i ich biskupa, a wbrew komunistycznym władzom. Kardynał Wojtyła osobiście go konsekrował w 1977 r., na rok przed wyborem na papieża. Z perspektywy czasu wydaje się to stanowić symboliczne uwieńczenie jego posługi w Krakowie.

Ostatnia część książki zatytułowana została Ścieżki papieża. Poświęcono ją na opis związków Jana Pawła II z Krakowem, które po 1978 r. były w dalszym ciągu bardzo żywe i intensywne. Autor prowadzi nas przez krakowskie Błonia, symbol pielgrzymek papieskich, świątynię w Łagiewnikach, aż do Tatr, w których Karol Wojtyła przez całe życie był zakochany. Warto szczególną uwagę zwrócić na rozdział Błonia, w którym Weigel podkreśla przełomowe znaczenie pierwszej pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny, której

Rezultatem była rewolucja sumienia, tłumiona od dziesięcioleci, rozpalona przez otwarte wezwanie do nawrócenia chrześcijańskiego wyrażone wyłącznie polskimi pojęciami. Z tej zaś rewolucji sumienia trzynaście miesięcy później zrodziły się strajki w Stoczni Gdańskiej, które dały początek ruchowi Solidarności. Po długiej, trudnej dekadzie pełnej ofiar i uświęconej krwią takich męczenników jak błogosławiony Jerzy Popiełuszko, Solidarność odniosła zwycięstwo, mur runął, a historia przyjęła kurs, o którym 1 czerwca 1979 roku nikt by nie śmiał marzyć”.

Książka Weigla to wciągający i niezwykle barwny przewodnik po Krakowie ścieżkami Jana Pawła II. To publikacja, po którą z pewnością warto sięgnąć aby zobaczyć jakie miejsca królewskiego grodu były ważne dla Karola Wojtyły i dlaczego. To również praca kreśląca losy miasta w powiązaniu z życiem polskiego papieża, losy niełatwe i skomplikowane, jak cała historia Polski w XX wieku. W tym miejscu warto też dodać, iż dzieło zostało solidnie wydane i uzupełnione o niezwykłej urody materiał ikonograficzny. Książkę ze wszech miar polecam – nie tylko specjalistom.