Gwiazdka Cieszyńska - ekspedycja Franklina
Ekspedycja Franklina – zobacz też: Pingwiny i Wielka Wojna. Niezwykłe fotografie Franka Hurley'a [Galeria]
Gwiazdka Cieszyńska, pismo naukowe i zabawne.
Ner 33. – Cieszyn d. 13. Grudnia. – R. 1851.
Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 21. – Cieszyn d. 30. Lipca. – R. 1853
John Franklin urodził sie w 1789 roku, w Spilsby, małym mieście w Anglii. Był dziewiątym z dwunastu dzieci Willinghama Franklina. Willingham początkowo był przeciwny morskim zainteresowaniom syna. John jednak już w wieku 14 lat pływał na żaglowcu marynarki wojennej Wielkiej Brytanii – Polyphemus.
John Franklin Jako młody chłopak uczestniczył w wielu wyprawach i bitwach morskich. Brał udział m.in. w bitwie o Kopenhagę w 1801 r. i bitwie pod Trafalgarem w 1805 r. Uczestniczył również w wyprawie statku Investigator, który jako pierwszy opłynął Australię.
W latach 1819 – 1822 pierwszy raz dowodził całą wyprawą. Coppermine Expedition miała na celu poszukiwanie Przejścia Północno-Zachodniego, czyli morskiej drogi z Europy do wschodniej Azji, prowadzącej drogami wodnymi wewnątrz Archipelagu Arktycznego. Podczas tej wyprawy Franklin dorobił się przydomku „człowiek, który zjadł swoje buty”. Większość członków ekspedycji zginęła z głodu. Ci, którzy przetrwali jedli porosty a także własne, skórzane buty; niektórych posądzono o kanibalizm.
Podobną, lecz lepiej zorganizowaną i wyposażoną wyprawę, poprowadził w latach 1825-1826. W 1829 roku otrzymał tytuł szlachecki a w latach 1836-1843 był gubernatorem Tasmanii.
W 1845 roku po raz trzeci i ostatni wyruszył w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego. Rozkaz rozpoczęcia wyprawy otrzymał 7 lutego a oficjalne instrukcje 5 maja. Wyprawa wyruszyła 19 maja 1845 roku na dwóch okrętach: Erebus i Terror. Statki były solidnie wykonane i wyposażone w najnowsze osiągnięcia techniki. Posiadały silniki parowe dostarczone przez londyńską kolej, pozwalające rozwijać prędkość 7,4 km/h. Statki były specjalnie wzmocnione belkami i płytami z żelaza, śruby i stery mogły być chowane ich wnętrzach, statki posiadały system grzewczy. Zapasy miały wystarczyć na trzy lata i składały się m.in. z ośmiu tysięcy puszek konserwowych.
Ekspedycja na przełomie 1845 i 1846 roku przezimowała na wyspie Beechey. We wrześniu 1846 roku Terror i Erebus zostały uwięzione w lodzie w okolicach Wyspy Króla Williama i nigdy nie wyruszyły ponownie. Członkowie wyprawy spędzili tam dwie zimy. Franklin zmarł 11 czerwca 1847 roku. 105 pozostałych przy życiu członków załogi wyruszyło pieszo na południe, lecz nikt nie dotarł do obszarów zamieszkałych.
W latach 1848-1859 poszukiwaniem ekspedycji zajmowało się ponad 40 wypraw (tzw. franklinowskich), które przyczyniły się do poznania kanadyjskiej Arktyki. Losy wyprawy Franklina wyjaśnili m.in.: F.L. McClintock (1859), C.F. Hall (1864) i F. Schwatka (1880).
Frederick Schwatka Francis Leopold McClintock poszukiwał zaginionej ekspedycji Franklina od 1857 roku. Podczas poszukiwań zbadał północne części wysp: Melville i Księcia Patricka. Odnalazł pierwszy obóz zimowy Franklina a na Wyspie Księcia Williama znalazł szczątki wyprawy. Znalazł m.in. ludzki szkielet, wciąż ubrany a w kieszeniach jego ubrania znaleziono dokumenty w tym świadectwo marynarza Henry’ego Peglara, kapitana bocianiego gniazda statku Terror. McClintock odbył również wyprawę na Archipelag Arktyczny i jako pierwszy Europejczyk posłużył się do tego psim zaprzęgiem.
Kolejnym podróżnikiem poszukującym wyprawy Franklina był Frederick Schwatka (Schwałka), amerykański oficer, lekarz i pisarz polskiego pochodzenia. W latach 1878-1880 badał on Wyspę Króla Williama i ustalił ostatnie szczegóły losów zaginionej ekspedycji. Wyprawa Schwatki przebyła na saniach 2,709 mil (4,360 km) w rekordowym czasie jedenastu miesięcy i czterech dni. Była to pierwsza wyprawa, podczas której biały człowiek zaadaptował metody podróżowania, obozowania, ubierania się i odżywiania Eskimosów. Otwarło to nową epokę w eksploracji Arktyki.
Polecamy e-book Mateusza Będkowskiego pt. „Polacy na krańcach świata: średniowiecze i nowożytność”:
W sprzedaży dostępna jest również druga część e-booka!
