Konklawe 2025: Kiedy zostanie wybrany nowy papież?
Zobacz także:
- Papież Franciszek nie żyje. Biskup Rzymu zmarł w wieku 88 lat
- Co się stanie po odejściu papieża Franciszka?
7 maja 2025 roku rozpocznie się jedno z najważniejszych wydarzeń w Kościele katolickim – konklawe, czyli wybór nowego papieża. Biskup Rzymu Franciszek zmarł 21 kwietnia 2025 roku, w wielkanocny poniedziałek, kończąc tym samym okres swego pontyfikatu. Wraz z jego śmiercią rozpoczął się czas sede vacante („wakującego tronu”), kiedy Stolica Apostolska pozostaje bez papieża, a pełnia władzy przechodzi tymczasowo na Kolegium Kardynałów.
Czym jest konklawe?
Słowo konklawe pochodzi od łacińskiego cum clave, czyli „pod kluczem” – oznacza to, że kardynałowie są zamykani w odosobnieniu, aż do wyboru nowego papieża. Ta zasada została wprowadzona w XIII wieku, by przyspieszyć decyzję po wielomiesięcznych impasach.
Przebieg konklawe regulowany jest przez konstytucję apostolską „Universi Dominici Gregis” z 1996 roku, wydaną przez papieża Jana Pawła II, z późniejszymi modyfikacjami wprowadzonymi przez papieża Franciszka w „Motu Proprio De aliquibus mutationibus in normis de electione Romani Pontificis” z 2022 roku.
Zgromadzenie wybierające papieża rozpoczyna głosowanie nie wcześniej niż 15 dni i nie później niż 20 dni po śmierci lub rezygnacji papieża. Wtedy to kardynałowie z całego świata zjeżdżają do Rzymu, aby podjąć decyzję w Kaplicy Sykstyńskiej.
W konklawe bierze udział maksymalnie 120 kardynałów elektorów, którzy w dniu śmierci papieża nie ukończyli 80. roku życia. W głosowaniu nie mogą uczestniczyć: kardynałowie powyżej 80. roku życia, kobiety (ponieważ tylko mężczyźni mogą być kardynałami) oraz osoby świeckie. To tradycja sięgająca XI wieku, kiedy w 1059 roku na mocy dekretu In nomine Domini papieża Mikołaja II wprowadzono zasadę przyznającą czynne prawo wyborcze jedynie kardynałom.
Konklawe odbywa się w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie, w ścisłej tajemnicy i całkowitym odosobnieniu, a kardynałowie zamieszkują w Domu Świętej Marty. Przed rozpoczęciem głosowań, wszyscy uczestnicy składają uroczystą przysięgę zachowania absolutnej tajemnicy dotyczącej przebiegu konklawe i głosowań. To ważne, bowiem zgodnie z przepisami kardynałowie mają zakaz prowadzenia korespondencji listownej, telefonicznej lub komunikowania się za pomocą innych mediów z osobami spoza kolegium elektorów.
Każdego dnia odbywają się maksymalnie cztery głosowania (dwa rano, dwa po południu). Głosy oddawane są w formie pisemnej. Po każdym głosowaniu kartki są palone – czarny dym oznacza brak wyboru, a biały ogłasza światu wybór nowego papieża. Aby zostać papieżem, dany kandydat musi uzyskać 2/3 głosów.
Jako ciekawostkę można dodać, że najdłuższe konklawe trwało prawie 3 lata i odbyło się w latach 1268–1271, a najkrótsze - zaledwie kilka godzin. Nowoczesne konklawe ma ściśle określone zasady izolacji, w tym zakaz używania telefonów i internetu.
Jak będzie przebiegało konklawe 2025?
Konklawe zostanie zwołane 7 maja. Poprzedzi je msza „Pro eligendo Pontifice” w intencji wyboru papieża. Z kolei po południu kardynałowie, którzy zdecydują o wyborze nowego papieża, przeniosą się do Kaplicy Paulińskiej. W dokumencie wystosowanym przez przedstawicieli Stolicy Apostolskiej zaznaczono, że powinni przybyć do godziny 16.15.
Ich Eminencje Kardynałowie Elektorzy proszeni są o przybycie do godz. 16.15 w Kaplicy Paulińskiej, Pierwszej Loggii Pałacu Apostolskiego Watykanu. Kardynałowie obrządku łacińskiego będą nosić czerwoną sutannę z pasem, rokietę, mucet, krzyż pektoralny z czerwonym i złotym sznurem, pierścień, piuska i biret; kardynałowie Kościołów wschodnich będą nosić własne habity chórowe - wskazano w wytycznych opublikowanych przez Diego Ravelliego, Arcybiskupa tytularnego Recanati, Mistrza Papieskich Celebracji Liturgicznych.
Następnie w Kaplicy Paulińskiej Pałacu Apostolskiego złożą przysięgę. W uroczystości będą uczestniczyli także: kardynał, który będzie czytał medytację, mistrz papieskich celebracji liturgicznych, dwóch członków Kolegium Pronotariuszy Apostolskich de numero participateium, dwóch członków Kolegium Prałatów Audytorów Roty Rzymskiej, papiescy mistrzowie ceremonii, sekretarz kardynała, który będzie przewodniczył konklawe oraz papieski chór Kaplicy Sykstyńskiej.
Stamtąd przejdą w procesji do Kaplicy Sykstyńskiej, śpiewając „Przybądź Duch Stworzycielu”. Gdy padną słowa „extra omne” osoby nieuczestniczące w głosowaniu, opuszczą pomieszczenie, a pozostałych zacznie obowiązywać tajemnica.
Tego dnia w drodze losowania wybiera się trzech skrutatorów, trzech rewizorów, których zadaniem będzie liczenia głosów oraz trzech infirmari, odpowiadających za zebranie głosów od chorych.
Pierwszego dnia odbywa się tylko jedno głosowanie, czyli scrutinium. Następnie karty do głosowania umieszcza się w przygotowanej do tego urnie. Osoba wyznaczona do tego miesza karty. Później następuje ich liczenie, a potem liczenie głosów oddanych na poszczególnych kandydatów. W dalszej kolejności karty przebija się i nawleka nicią w punkcie, w którym umieszczone zostało słowo wybieram. Po tym jak kardynałowie sprawdzą wszystkie karty i odczytają imiona kandydatów, całość zostaje ułożona na ołtarzu, gdzie czeka do momentu spalenia.
Jeżeli po pierwszym głosowaniu nie uda się wyłonić nowego papieża, kardynałowie kontynuują pracę. Maksymalnie mogą głosować przez trzy dni. Po ich upływie proces zostaje wstrzymany. Przerwa w elekcji trwa jeden dzień, a następnie kardynałowie powracają do wyboru następcy zmarłego Biskupa Rzymu. Ustalono, że po każdych siedmiu głosowaniach następuje przerwa.
Habemus Papam – „Mamy papieża!”
Po uzyskaniu wymaganej większości wybrany kardynał zostaje zapytany: „Czy przyjmujesz wybór?” oraz „Jakie imię wybierasz?”. Po akceptacji nowy papież przebiera się w przygotowaną papieską sutannę, a chwilę później Kardynał Protodiakon wychodzi na balkon Bazyliki św. Piotra i ogłasza: „Habemus Papam!”. Nowy papież wychodzi na balkon i udziela światu pierwszego błogosławieństwa Urbi et Orbi.
Kiedy poznamy imię następcy papieża Franciszka? Na pewno w pierwszej połowie maja. Statystyki wskazują, że szanse na to, że nastąpi to 7 maja, są niewielkie. Należy zaznaczyć, że papieża Juliusza II (przyjął imię na cześć Juliusza Cezara, 1443-1513) wybrano podczas pierwszego dnia konklawe, lecz jak wskazują źródła, miał zapewnić sobie elekcję stosując symonię.
Współczesne głosowania zwykle trwają dłużej ze względu na zróżnicowane preferencje kardynałów. Ostatni szybki wybór dotyczył Benedykta XVI w 2005 roku, który został wybrany po czterech głosowaniach w ciągu dwóch dni. Z kolei papieża Franciszka wybrano podczas piątego głosowania.
Źródła:
- Benedykt XVI, List Apostolski motu proprio De aliquibus mutationibus in normis de electione Romani Pontificis, Watykan 27 czerwca 2007.
- Medialna abdykacja: od ustąpienia Benedykta XVI do wyboru papieża Franciszka: analiza wydarzeń medialnych w publikacjach prasy niemieckiej, polskiej i rosyjskiej, red. D. Guzek, P. Szostok, D. Głuszek-Szafraniec, Katowice 2015.
- www.vatican.va
