Autor: Tomasz Leszkowicz
Tagi: Zabytki, Reportaże/relacje, 1945-1989, Warszawa, Polska, Mazowsze
Opublikowany: 2009-03-31 23:23
Licencja: wolna licencja
Tagi: Zabytki, Reportaże/relacje, 1945-1989, Warszawa, Polska, Mazowsze
Opublikowany: 2009-03-31 23:23
Licencja: wolna licencja
Małe miasteczko u stóp Zamku Królewskiego: Mariensztat
Na pierwszy rzut oka to niewielkie i ciche warszawskie osiedle położone pomiędzy skarpą wiślaną a rzeką. „Zagrało” ono jednak „tytułową rolę” w socrealistycznej komedii romantycznej _Przygoda na Mariensztacie_ i jest jednym z pierwszych przedsięwzięć powojennej odbudowy Warszawy – w tym roku obchodzi swoje 60-te urodziny.
Pierwszą osadą na tym terenie był jurydyka założona w 1762 r. przez Eustachego Potockiego na terenach pozalewowych. Na cześć żony, Marii z Kątskich, osadę nazwano Mariensztadt (Miasto Marii).
Herb jurydyki składał się z Pilawy Potockich po lewej oraz czerwonego jelenia na srebrnym polu po prawej. Mariensztadt podobnie jak inne jurydyki włączono w obręb Warszawy na mocy Prawa o miastach uchwalonego w czasie Sejmu Czteroletniego.
Powstanie warszawskie przyniosło całkowite zniszczenie starej dzielnicy. Było to (podobnie jak w innych miejscach stolicy) prawdziwe wyzwanie dla urbanistów. Architekci Biura Odbudowy Stolicy pod kierunkiem Zygmunta Stępińskiego i Józefa Sigalina przygotowali projekt osiedla dla przodowników pracy - budowniczych Trasy Wschód-Zachód. Oddano je do użytku wraz z nową arterią komunikacyjną 22 lipca 1949 r.
Wystarczy kilka kroków by znaleźć się przy Alei „Solidarności” i tunelu Trasy W-Z pod Krakowskim Przedmieściem i ul. Miodową. Dzięki słynnym ruchomym schodom (zamontowanym tu tuż po wojnie) można dostać się wprost na Plac Zamkowy.
Do dziś na ścianie tunelu wisi tablica przypominająca o okolicznościach powstania Trasy W-Z oraz o jej pierwszym patronie – komunistycznym „świętym” gen. Karolu Świerczewskim.
Projektanci osiedla próbowali luźno nawiązać w swoim projekcie do XVIII i XIX-wiecznej zabudowy małomiasteczkowej.
Centralnym punktem założenia jest Rynek Mariensztacki otoczony z trzech stron niskimi kamieniczkami.
Projektanci wprowadzili w życie koncepcję „osiedli społecznych”, otoczonych z trzech stron budynkami, z przedszkolem i placem zabaw pośrodku.
Przedwojenną gęstą zabudowę zastąpiły częściowo tereny zielone, tworzące cichy zakątek na zapleczu Starego Miasta i Krakowskiego Przedmieścia.
Widok z tarasu nad tunelem: po lewej Trasa W-Z i Most Śląsko-Dąbrowski (obecnie w remoncie), po prawej kościół św. Anny (niewidoczny), w głębi Most Świętokrzyski, pośrodku dachy Mariensztatu...
Zobacz też:
Śledź nas!
Komentarze
lub zaloguj się za pośrednictwem konta Google
Tomasz Leszkowicz
Doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Redaktor działu naukowego, członek redakcji merytorycznej portalu od października 2006 roku, redaktor naczelny Histmag.org od grudnia 2014 roku do lipca 2017 roku. Specjalizuje się w historii dwudziestego wieku (ze szczególnym uwzględnieniem PRL), interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Z uwagą śledzi zagadnienia związane z pamięcią i tzw. polityką historyczną (dawniej i dziś). Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W czasie wolnym gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.
Wszystkie teksty autora