Niemiecki raj utracony - recenzja i ocena strony internetowej
Znajdujący się na stronie http://www.jugendzeit-ostpreussen.de/ projekt „Jugendzeit in Ostpreussen“ (tytuł polski: „Dzieciństwo w Prusach Wschodnich”) to obraz tamtej historycznej krainy. Przypomnijmy — w wyniku drugiej wojny światowej jej mieszkańcy w większości uciekli lub zostali wysiedleni na zachód, a tereny te, podzielone pomiędzy Polskę i ZSRR, zaludniono przybyszami ze wschodu (po polskiej stronie byli to m.in. Zabużanie i Ukraińcy przesiedleni w trakcie akcji „Wisła”). Autor projektu i jednocześnie absolwent uniwersytetu w Konstancji, Cezary Bazydło podjął się przedstawienia tej tematyki na podstawie wspomnień dawnych mieszkańców prowincji oraz innych źródeł poświeconych temu zagadnieniu. Strona funkcjonuje w dwóch wersjach językowych (niemieckiej i polskiej), z czego ta pierwsza, z racji braku bariery translacyjnej, jest bogatsza.
Właściwą treść serwisu stanowią wspomnienia mieszkańców dawnych Prus Wschodnich. Dla nich jest to przede wszystkim kraina dzieciństwa — wszak należy pamiętać, że ich młodość przypadła na okres przedwojenny i wojenny. O swoich losach opowiadają różne osoby: syn hrabiego, gospodarza wiejskiego, drużynowy z Hitlerjugend. Schemat wszystkich opowieści jest podobny: szczęśliwe dzieciństwo i sielankowość krainy, w której żyli. Następnie trud wojny oraz tragedia wypędzenia. Jeden z rozmówców zapytany o to, czy coś łączy go dziś z Królewcem, odpowiada: Królewiec już nie istnieje. Rozmowy autora projektu z byłymi mieszkańcami Prus są bardzo dobrze przeprowadzone i zredagowane. Dają szczery i niezwykle wyrazisty obraz tego okresu i tej prowincji.
Oprócz wspomnień w polskiej wersji językowej strony zaprezentowano także dwie inne kategorie. Jedną z nich są zdjęcia, m.in. ciekawych miejsc w Prusach Wschodnich, ważnych wydarzeń (np. plebiscyt na Mazurach, Warmii i Powiślu) czy fotografie przedstawiające codzienne życie mieszkańców (np. staroobrzędowców — odłamu prawosławia, którego wyznawcy wyemigrowali z Rosji w XVII wieku). Drugą kategorią są recenzje książek poświęconych Prusom Wschodnim. Niestety, ten dział polskojęzyczny jest wyraźnie uboższy od analogicznego działu w języku niemieckim.
Kompozycja strony jest bardzo minimalistyczna. Miłośnicy fajerwerków mogą czuć się zawiedzeni. Jednak skromna oprawa nie przeszkadza w korzystaniu ze strony. Czcionki są czytelne, treści mądrze zaprezentowane. Teksty wzbogacone są ilustracjami pochodzącymi często ze zbiorów autorów wspomnień.
Strona http://www.jugendzeit-ostpreussen.de/ jest witryną niezwykle ciekawą. Pokazuje historię obecnych ziem polskich z innej perspektywy — z punktu widzenia dawnych jej mieszkańców. Jeden z nich, Josef Block mówi, że nie potępia Polaków, którzy zajęli ich miejsce w dawnych Prusach Wschodnich. Wszyscy rozmówcy podkreślają, że wojna zasadniczo zmieniła ich życie, podobnie jak zmieniła kraj ich dzieciństwa.
Warto odwiedzić ten internetowy projekt, by choć trochę poznać tamte, nieistniejące już dziś Prusy Wschodnie.
