Odnaleziono XII-wieczny fragment IV Księgi Ezdrasza

opublikowano: 2011-01-23, 21:22
wszelkie prawa zastrzeżone
Przed dwoma laty w trakcie prac wykopaliskowych przy dawnej latrynie w Gdańsku archeolodzy natknęli się na zabrudzony fragment średniowiecznego pergaminu przypominający korę drzewną. Po dokładnym przebadaniu znaleziska okazało się, że na zwierzęcej skórze zapisano po łacinie fragment IV Księgi Ezdrasza. Rękopis pochodzi zapewne z XII wieku.
reklama
Kapłan Ezdrasz. Ilustracja z Kodeksu Amiatyńskiego (Codex Amiatinus) pochodzącego z początków VIII wieku

Urywek wiekowego pergaminu znaleziono 13 stycznia 2009 r. podczas prowadzenia prac archeologicznych przy jednej z dawnych gdańskich latryn znajdującej się w pobliżu Bazyliki Mariackiej. Informację o znalezisku trzymano w sekrecie, m.in. z uwagi na fakt, iż spodziewano się, że może być to znaczące odkrycie. Po dwóch latach intensywnych badań nad manuskryptem wiadomo, że badacze się nie mylili.

Okazało się, że po obu stronach odnalezionego kawałka pergaminu o wymiarach ok. 10 cm na 4 cm zapisano tekst (wielkość liter wynosiła zaledwie 1-2 mm) pochodzący z IV Księgi Ezdrasza. We fragmencie apokryfu Starego Testamentu, zwanego również Apokalipsą Ezdrasza, czytamy: Oto nadchodzą dni, kiedy zacznę nawiedzać mieszkańców ziemi, kiedy zacznę badać tych, którzy niesprawiedliwie szkodzili swoją niesprawiedliwością, kiedy dopełni się upokorzenie Syjonu, kiedy zostanie opieczętowany świat, który zacznie przemijać, wtedy uczynię te znaki. Otworzą się księgi przed obliczem sklepienia niebieskiego i zobaczą je wszyscy równocześnie: jednoroczne niemowlęta podniosą głos i będą mówiły, kobiety ciężarne zrodzą przedwczesne dzieci, trzy-i czteromiesięczne, które będą żyły i swawoliły, i natychmiast ukażą się pola zasiane jako niezasiane, pełne spichlerze staną się natychmiast pustymi, trąba zabrzmi głosem i wszyscy, którzy ją usłyszą, bardzo się przestraszą. W owym czasie przyjaciele będą zwalczali przyjaciół jak wrogów, ziemia zadrży ze strachu i zadrżą ci, którzy na niej mieszkają, źródła ustaną i nie popłynie z nich woda przez trzy godziny.

Sporo czasu zajęło naukowcom ustalenie wieku badanego znaleziska. Wątpliwości w tym zakresie rozwiał dopiero mgr Tomasz Płóciennik z Uniwersytetu Warszawskiego, który przeprowadził analizę paleograficzną manuskryptu. Wykluczył on, by rękopis mógł powstać w XIV-XV w., jak pierwotnie zakładali gdańscy archeolodzy, sugerujący się wiekiem latryny. Podobnie sądzili naukowcy z Torunia, którzy przeprowadzili datację niewielkiego paska pergaminu metodą radiowęglową. Najistotniejszy w przypadku ustalania wieku rękopisu okazał się fakt, że – jak zauważył Płóciennik – rodzaju pisma, w jakim go sporządzono, a więc minuskuły karolińskiej, używano jedynie do końca XII stulecia. Zapewne w tym wieku powstał badany tekst. Bardzo prawdopodobne, że po upływie mniej więcej trzystu lat rękopis IV księgi Ezdrasza podarto i wrzucono do latryny. Zgadzam się z tą opinią […] w wieku XV nie używano pergaminu do pisania ksiąg, tylko papieru. Po drugie, pojawiły się już wczesne techniki drukarskie – powiedział mgr Henryk Paner, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.

Apokalipsa Ezdrasza powstała na przełomie I i II wieku. Spisano ją w języku hebrajskim lub aramejskim. Oryginał księgi nie przetrwał do czasów dzisiejszych. Znane są wyłącznie jej późniejsze tłumaczenia, m.in. na łacinę. Warto dodać, że – poza fragmentem manuskryptu znalezionym w Gdańsku – do tej pory znanych było jedynie sześć łacińskich rękopisów tej biblijnej księgi. Trzy z nich znajdują się we Francji, dwie w Hiszpanii, a jeden w Luksemburgu.

Źródła: trójmiasto.pl ; gdansk.naszemiasto.pl ; polskalokalna.pl.

Korekta: Agnieszka Kowalska

reklama
Komentarze
2014-08-23 06:36
Gość: Anonim767
fragment w j. ang.: "And they took me away to the north, and I saw there a man bound with iron chains. And I asked: Who is this? And he said to me: This is he who 573said, I am the Son of God, that made stones bread, and water wine. And the prophet said: My lord, let me know what is his form, and I shall tell the race of men, that they may not believe in him. And he said to me: The form of his countenance is like that of a wild beast; his right eye like the star that rises in the morning, and the other without motion; his mouth one cubit; his teeth span long; his fingers like scythes; the track of his feet of two spans; and in his face an inscription, Antichrist. He has been exalted to heaven; he shall go down to Hades."
Odpowiedz
2012-10-13 04:39
Gość: mike
odgrzewam kotleta - przepraszam. Przeglądam stare archiwa po prostu. Natknąwszy się na błąd sugeruję zmianę w tekście. "Po łacińsku" - taka forma nie istnieje w języku polskim. Po łacinie albo w języku łacińskim. Pozdrawiam
Odpowiedz
2011-01-24 23:44
Waldemar Kowalski
Dziękuję za czujność. Pozdrawiam ;-)
Odpowiedz
2011-01-24 11:41
Roman Sidorski
Rzeczywiście, jedno ze źródeł wprowadziło autora w błąd, który właśnie poprawiłem. Dziękuję za zwrócenie uwagi. :)
Odpowiedz
2011-01-24 09:27
Gość: Pomeranus
\"powiedział prof. Henryk Paner, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.\" - ja bym napisał, że pan dyrektor to magister a nie żaden profesor :) Pozdrawiam
Odpowiedz
o autorze
Waldemar Kowalski
Magister historii (specjalność – historia wojskowości) na Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym Jana Kochanowskiego w Kielcach. Absolwent podyplomowego Studium Bezpieczeństwa Narodowego na Uniwersytecie Warszawskim. Były członek redakcji "Histmag.org". Główne zainteresowania: wojskowość, militaria, religie, filozofia, stosunki międzynarodowe.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2025 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone