Procesy Norymberskie: rocznica wyroków
Procesy Norymberskie – zobacz też: Powojenne losy niemieckich zbrodniarzy
Zadaniem Międzynarodowego Trybunału Wojskowego było osądzenie zbrodniarzy nazistowskich, naświetlenie ogromu hitlerowskich zbrodni oraz uniemożliwienie przyszłej gloryfikacji osądzonych. W skład Trybunału weszli sędziowie i oskarżyciele z Francji. USA, Wielkiej Brytanii i ZSRR.
Sądzonym postawiono cztery główne zarzuty: uczestnictwo w spisku w celu popełnienia zbrodni międzynarodowej, zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości. Jako, że prawo międzynarodowe nie uwzględniało wtedy wyżej wymienionych przestępstw, postanowiono sądzić hitlerowców na podstawie prawa naturalnego.
Miejsce procesu było wybrane nie przypadkowo – to w Norymberdze odbywały się zjazdy NSDAP, tam świętowano uchwycenie władzy w 1933 r., tam też wydano w 1935 r. tzw. „ustawy norymberskie”, sankcjonujące prawnie prześladowania Żydów w Niemczech.
W Procesie Norymberskim sądzono 22 osoby - 12 skazano na śmierć (jedną zaocznie), trzy na dożywocie, cztery na długoletnie więzienie, trzy uniewinniono. Proces Norymberski rozpoczął się 20 listopada 1945 roku, a zakończył 1 października 1946 roku. Podczas 218 dni pracy wysłuchano zeznań 240 świadków. Protokół spisano na 16 tys. stron i przedłożono ponad 5 tys. dokumentów. Żaden z oskarżonych nie przyznał się do stawianych mu zarzutów.
Akt oskarżenia był modyfikowany podczas trwania procesu w związku z rozszerzaniem się materiału dowodowego. Mimo to nie uwzględniono w nim m.in. zbrodni okupacyjnych w Polsce, gett żydowskich, przesiedleń i germanizacji. Strona radziecka skutecznie przeciwstawiła się ujawnieniu tajnej klauzuli paktu Ribbentrop-Mołotow, która stawiała ją w roli agresora. Nie udało się natomiast zrzucenie winy za zbrodnię katyńską na Niemców.
Na śmierć skazani zostali:
Martin Bormann - szef kancelarii Hitlera, później jego zastępca i szef NSDAP (sądzony zaocznie)
Hans Frank - generalny gubernator w okupowanej Polsce
Wilhelm Frick - generał SS i SA, protektor Czech i Moraw
Hermann Goering - marszałek Rzeszy, d-ca lotnictwa, twórca Gestapo
Alfred Jodl - szef sztabu w Naczelnym Dowództwie Wehrmachtu
Ernst Kaltenbrunner - szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy
Wilhelm Keitel - feldmarszałek Rzeszy, szef Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu
Joachim von Ribbentrop - minister spraw zagranicznych
Alfred Rosenberg - ideolog partyjny NSDAP, minister Rzeszy ds. Terenów Wschodnich
Fritz Sauckel - generał SS i SA, organizator pracy przymusowej
Arthur Seyss-Inquart - komisarz Rzeszy w Holandii
Julius Streicher - wydawca "Der Stuermer", współorganizator eksterminacji Żydów.
Wszyscy skazani oprócz Goeringa (popełnił samobójstwo) oraz Bormanna (wyrok zaoczny) zostali powieszeni 16 października 1946 roku. Ich ciało zostały spalone, a szczątki wrzucone do Izery (rzeki w Bawarii). Robert Ley, szef koordynacji międzyokręgowej Rzeszy, tuż przed procesem powiesił się w celi.
Karę dożywocia otrzymali:
Ernst Raeder - dowódca marynarki wojennej
Rudolf Hess - zastępca Hitlera
Walter Funk - minister finansów i gospodarki Rzeszy.
Jedynie Hess odbył całość zasądzonej kary w więzieniu w Spandau niedaleko Berlina. Zmarł śmiercią samobójczą w 1987 roku.
Na długoletnie wyroki zostali skazani:
Albert Speer - minister do spraw uzbrojenia
Baldur von Schirach - przywódca Hitlerjugend
Constantin von Neurath - protektor Rzeszy w Czechach i na Morawach
Karl Doenitz - dowódca floty okrętów podwodnych.
Uniewinnieni zostali:
Franz von Papen - były kanclerz Rzeszy (przed Hitlerem)
Hans Fritzsche - szef radia Rzeszy i główny cenzor
Hjalmar Schacht - prezes Reischbanku.
Trybunał uznał za zbrodnicze także następujące organizacje hitlerowskie: Sicherheitsdienst (SD), Schutzstaffel (SS) oraz Gestapo.
Równolegle do głównego procesu toczyły się też inne postępowania sądowe, m.in. przeciw generałom niemieckim oraz członkom SS.
