Przegląd imprez historycznych (10.12-16.12.2012)
Lublin: historia sąsiadów
11 grudnia o godz. 15:00 w Collegium Norwidianum KUL (sala 107, al. Racławickie 14) odbędzie się kolejne seminarium z historii Polski XX wieku, organizowane przez lubelski IPN, Katedrę Historii Historiografii i Metodologii Historii oraz Katedrę Dziejów Systemów Totalitarnych KUL. Prelekcję pt. Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939–1956 wygłosi dr Jerzy Grzybowski.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Warszawa: dokumenty odwilży
Również we wtorek o godz. 18:00 w warszawskim Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu Polska szkoła dokumentu, przygotowanego przed red. Tadeusza Sobolewskiego. Tym razem będzie ono poświęcone tzw. „czarnej serii” polskiego dokumentu.
Przełom października 1956 roku oznaczał w Polsce koniec komunistycznego totalitaryzmu w jego najstraszliwszej formie. Zaczęły pękać i topnieć lody stalinowskiej zimy skuwające życie w kraju. Zelżały opresje, do władzy doszła – witana z nadzieją – ekipa Władysława Gomułki, z więzień zaczęli wychodzić więźniowie polityczni, uwolniono prymasa Stefana Wyszyńskiego, wznowiono wydawanie Tygodnika Powszechnego, reaktywowano ZHP, a marszałek Rokossowski wraz z innymi radzieckimi oficerami z Ludowego Wojska Polskiego wyjechał do Moskwy. Mocno stopniała zapora lodowa cenzury. Prasa i radio zaczęły przedstawiać taki obraz świata, który oddalał się od propagandowej fikcji i przybliżał do rzeczywistości. Na półkach pojawiały się książki dotąd niedostępne – tłumaczenia z literatury światowej i utwory współczesnych polskich autorów. Socrealizm w wersji „wczesne lata pięćdziesiąte” odchodził do historii. W tle słychać było jazz, na ekranach kin pojawiły się zachodnie filmy fabularne i polskie dokumenty, jakich przedtem nie oglądano. Tworzyli je w przeważającej większości młodzi absolwenci szkół filmowych: moskiewskiego WGiKu – Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski i Jerzy Ziarnik, oraz łódzkiej PWSF – Kazimierz Karabasz, Władysław Ślesicki, Bohdan Kosiński i Włodzimierz Borowik, którzy wkrótce stali się czołówką dokumentalistów warszawskiej Wytwórni Filmów Dokumentalnych – piszą organizatorzy pokazu.
Więcej informacji: dsh.waw.pl
Poznań: archeologia pod rękę z historią?
12 grudnia o godz. 11:00 w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu (ul. Wodna 27) odbędzie się wykład prof. Sławomira Moździocha z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN pt. Badania wykopaliskowe w Ryczynie na Śląsku a problem chrystianizacji władztwa pierwszych Piastów.
Więcej informacji: muzarp.poznan.pl
Bytom: propaganda przez sport
W środę 12 grudnia o godz. 18:00 w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu (Sala Gorczyckiego, ul. Korfantego 34) odbędzie się premiera filmu Leszka Staronia pt. Mecze o polskość.
Wszystko zaczęło się na początku XX w. od gry szmacianką na podwórkach familoków. Lata 1920 – 1921 to nie tylko czas Plebiscytu, ale także czas powstawanie i szybkiego rozwoju polskich klubów piłkarskich na Górnym Śląsku. 18 czerwca 1920 w Lipinach – w ramach propagowania polskości na Śląsku, rozegrano pierwszy mecz zawodników reprezentacji śląskiej w piłce nożnej przeciwko Czarnym Lwów. Czarni wygrali 8:3. W tym samym roku 1920 powstaje klub „Polonia” Bytom - pierwszy z wielu klubów - które powstały w odpowiedzi na apel Wojciecha Korfantego. Wtedy też przyjeżdżają na Śląsk – zaproszone przez Polski Komisariat Plebiscytowy, by promować polską piłkę nożną i zadać kłam niemieckiej propagandzie o nieistnieniu sportu w odrodzonej Polsce- do rozegrania meczów drużyny piłkarskie ze Lwowa (Pogoń i Czarni), a później z Krakowa (Cracovia). Udaje się doprowadzić do rozegrania meczów z miejscowymi drużynami, w tym także z niemieckimi m.in. z 09 Beuthen. Ich rezultaty znalazły swoje odbicie w prowadzonej kampanii plebiscytowej, były też impulsem do stworzenia na Górnym Śląsku polskiej prasy sportowej. Podkreślić należy, że w latach 20. i 30. XX w. rozegrano około 20 meczów między polską a niemiecką reprezentacją Śląska i budziły one tak wielkie emocje, że niemiecka prasa nazywała je „małymi meczami międzypaństwowymi”. Natomiast przyjaźnie zawiązane przez zawodników „Polonii” Bytom z piłkarzami lwowskimi właśnie we wspomnianym roku 1920, doprowadziły po wojnie do reaktywacji drużyny. O tej zapomnianej historii piłki nożnej na Górnym Śląsku i o związkach między światem polityki i sportu w międzywojniu opowie film na podstawie scenariusza i w reżyserii Leszka Staronia „Mecze o polskość” – piszą organizatorzy pokazu.
Więcej informacji: muzeum.bytom.pl
Warszawa: upamiętnienie sztuką
12 grudnia o godz. 17:45 w Katedrze Warszawsko-Praskiej (ul. Floriańska 5) odbędzie się wieczernica „Za niepodległość i solidarność” w hołdzie ofiarom stanu wojennego. Uroczystość rozpocznie się mszą świętą, następnie zostanie odczytany apel poległych, później zaś wystąpią zaproszeni artyści: Międzyuczelniany Chór Akademicki PRO PACE, Ewa Dałkowska, Jerzy Zelnik, Leszek Czajkowski, Paweł Piekarczyk i Wojciech Świętoński.
Organizatorami spotkania są: Stowarzyszenie „13 grudnia”, Fundacja „Odpowiedzialność Obywatelska”, NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze oraz Proboszcz Parafii Katedralnej św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika w Warszawie.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Katowice: Panna „S” regionalnie
Również 12 grudnia sali konferencyjnej Centrum Informacji Naukowej i Biblioteki Akademickiej w Katowicach (ul. Bankowa 11A) odbędzie się konferencja popularnonaukowa Od porozumienia do grudniowej konfrontacji. Geneza i znaczenie Porozumienia Katowickiego i MKZ Katowice 1980–1981.
W czasie obrad referaty wygłoszą badacze specjalizujący się w historii śląsko-dąbrowskiej „Solidarności”, towarzyszyć będzie jej także panel z udziałem świadków historii oraz zaprezentowana zostanie wystawa Zapomniane Porozumienie Katowickie – wkład MKZ Katowice NSZZ „Solidarność” w dorobek kulturowy regionu.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Łódź: mniejsze zło?
12 grudnia o godz. 13:00 w auli Wydziału Prawa i Administracji UŁ (ul. Kopcińskiego 8/12) odbędzie się dyskusja panelowa pt. Czy stan wojenny uratował Polskę?
W spotkaniu wezmą udział prof. Antoni Dudek (UJ, zastępca przewodniczącego Rady IPN), prof. Andrzej Paczkowski (ISP PAN, członek Rady IPN) i prof. Andrzej Skrzypek (UW). Dyskusję poprowadzi Paweł Spodenkiewicz, pracownik Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Łodzi.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
Warszawa: dylematy lat 80.
13 grudnia, w 31. rocznicą wprowadzenia stanu wojennego, o godz. 18:00 w Domu Spotkań z Historią odbędzie się pokaz filmu Krzysztofa Kieślowskiego pt. Bez końca z 1984 r. Wprowadzenie do projekcji wygłosi krytyk filmowy Michał Burszta.
Gorzki obraz stanu wojennego. Mecenas Antoni Zyro podejmuje się obrony młodego robotnika, który prowadził strajk. Po śmierci mecenasa sprawę przejmuje inny adwokat, oskarżony nie godzi się z nową linią obrony. Wdowa po mecenasie nie potrafi się pogodzić ze stratą męża. Duch zmarłego ingeruje w życie tych, których opuścił. W rolach głównych: Jerzy Radziwiłowicz, Artur Barciś, Aleksander Bardini, Grażyna Szapołowska – piszą o filmie organizatorzy pokazu.
Więcej informacji: dsh.waw.pl
Łódź: przedwojenne miasto z nieco innej perspektywy
W sobotę 15 grudnia o godz. 12:00 w Muzeum Miasta Łodzi (ul. Ogrodowa 15) odbędzie się wykład Anny Łagodzińskiej pt. Lata dwudzieste, lata trzydzieste na łamach łódzkiej prasy żydowskiej tego okresu. Wydarzenie towarzyszy wystawie Lata dwudzieste, lata trzydzieste. Łódź – miasto i ludzie w okresie II Rzeczypospolitej.
Prasa stanowi zwierciadło epoki, w której powstaje. Odbicie znajdują w niej również światopoglądy twórców i czytelników poszczególnych tytułów. Z tego względu próba nakreślenia definicji wyrażenia prasa żydowska dostarcza już wielu interesujących wniosków. Czy mówiąc o czasopismach żydowskich należy wziąć pod uwagę periodyki spisane w języku jidysz, hebrajskim czy polskim? Czy należy uwzględniać czasopisma skierowane tylko do Żydów, czy również te pisane przez żydowskich redaktorów dla szerokiego grona odbiorców? Analiza prasy żydowskiej w międzywojennej Łodzi pozwala spojrzeć z nowej perspektywy na dzieje miasta i jego mieszkańców. Mimo to czasopisma te pozostają źródłem wciąż słabo wykorzystywanym w badaniach historycznych, socjologicznych czy kulturoznawczych. Bez wątpienia przyczyną takiego stanu rzeczy jest zła jakość zachowania poszczególnych tytułów i rozproszenie materiału, a także mało popularna znajomość języków używanych przez środkowoeuropejskich Żydów. Celem wykładu będzie przybliżenie Słuchaczom zawartości wybranych periodyków – zapewniają organizatorzy prelekcji.
Więcej informacji: muzeum-lodz.pl
Katowice: pamięci poległych górników
16 grudnia w Katowicach odbędzie się uroczystość upamiętniająca 31. rocznicę pacyfikacji kopalni Wujek. Organizatorami wydarzenia są: Społeczny Komitet Pamięci Górników KWK Wujek w Katowicach Poległych 16 grudnia 1981 r., Śląskie Centrum Wolności i Solidarności, Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ Solidarności w Katowicach, Zakładowa Organizacja Związkowa NSZZ Solidarność kopalni Wujek, KHW S.A. Dyrekcja KWK Wujek oraz Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach.
Msza św. w intencji Ojczyzny i poległych górników odbędzie się w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Katowicach (ul. Piękna 8) o godz. 12. Następnie, o godz. 13.45 odbędą się uroczystości pod Pomnikiem-Krzyżem, plac NSZZ Solidarność przy kopalni Wujek.
Więcej informacji: ipn.gov.pl
