Regiony historyczne Polski z najciekawszymi zabytkami według czytelników Histmag.org [galeria]

Miejsce 6: Ziemia chełmińska i Kujawy – dziś tereny te zrosły się w jedno województwo, przez wieki ich odrębność była jednak wyraźna. Leżące na lewym brzegu Wisły Kujawy były północną rubieżą późnośredniowiecznego Królestwa Polskiego, prawobrzeżna ziemia chełmińska należała do Krzyżaków (będąc kolebką ich państwa). Na Kujawach warto odwiedzić dzisiejszą stolicę regionu, czyli Bydgoszcz, dawne centrum tej krainy – Włocławek, a także zabytki z czasów wczesnopiastowskich w Kruszwicy czy Strzelnie. Ziemia chełmińska to średniowieczne, nadwiślańskie miasta: Toruń, Chełmno czy Grudziądz. No i oczywiście twierdze pozostawione przez Krzyżaków. Na zdjęciu: zamek w Radzyniu Chełmińskim, ruiny XIV-wiecznej siedziby komtura (fot. Dawid Galus, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Poland).

Miejsce 5: Lubelszczyzna – historycznie to wschodnia część Małopolski, w późnym średniowieczu, dzięki panowaniu Jagiellonów, region ten zyskał własny charakter, stając się łącznikiem dawnej Korony z nowymi terenami na wschodzie. Oprócz malowniczego Lublina to region znany z rezydencji magnackich i arystokratycznych, m.in. w Janowcu, Puławach, Lubartowie, Kozłówce czy Kocku. To także tereny malowniczo położone nad Wisłą. Na zdjęciu: kościół farny, zamek i baszta w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą, malowniczym miasteczku z doskonale zachowanymi zabytkami renesansowymi (fot. Jakub Hałun, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe).

Miejsce 4: Wielkopolska – kolebka polskiej państwowości, region bogaty i chwalebnie zapisany w naszej historii. To oczywiście Poznań z renesansowym ratuszem, barokową farą, Ostrowem Tumskim z katedrą, dzielnicą niemiecką z zamkiem cesarskim oraz... postawionym niedawno kontrowersyjnym Zamkiem Przemysła. To stolica polskiego Kościoła – Gniezno i być może najstarszy polski gród – Kalisz. To Biskupin, Ostrów Lednicki czy Giecz – perełki archeologiczne. To wreszcie eleganckie pałace, m.in. w Rogalinie czy Gołuchowie. Na zdjęciu: zamek w Kórniku, neogotycka rezydencja Tytusa Działyńskiego, centrum bogatych dawniej dóbr, dziś muzeum i biblioteka Polskiej Akademii Nauk (fot. Jerzy Strzelecki, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0).

Miejsce 3: Górny Śląsk – chociaż kojarzy się z kopalniami i familokami, Górny Śląsk to prawdziwa historyczna perełka. Pamiętajmy, że w skład tej historycznej krainy wchodzi też znaczna część dzisiejszego województwa opolskiego, jednocześnie zaś granicą wschodnią jest Brynica, a leżący za nią Sosnowiec to Zagłębie, a więc część Małopolski. Dzięki historycznym uwarunkowaniom na Górnym Śląsku można znaleźć wiele zabytków przemysłowych (w tym słynne osiedla Giszowiec i Nikiszowiec w Katowicach), jak również cały zestaw różnej wielkości miast, od wojewódzkiego Opola do niewielkiego i malowniczego Paczkowa. To również rejon pałaców i rezydencji. Na zdjęciu: pałac w Mosznej niedaleko Krapkowic, neogotycka i neorenesansowa rezydencja hrabiów Tiele-Wincklerów (fot. Poconaco, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe).

Miejsce 2: Dolny Śląsk – w średniowieczu najbogatszy region Polski. Później – tereny pod władzą Austrii i Prus. Po 1945 roku – Ziemie Odzyskane. Niewątpliwie zaś region pełen historycznych zabytków i mieszania się wpływów polskich i niemieckich. Spacer po Wrocławiu to gwarancja spotkania wielu ciekawych miejsc, począwszy od średniowiecznego ratusza i świątyń, na modernistycznej Hali Stulecia kończąc. To region monumentalnych opactw cysterskich w Henrykowie, Krzeszowicach czy Lubiążu, a także zamków i pałaców, często związanych z okresem rozbicia dzielnicowego. Na zdjęciu: Zamek Piastów Śląskich w Brzegu, zwany śląskim Wawelem – renesansowa rezydencja z arkadowym dziedzińcem i monumentalną bramą z przedstawieniami wizerunków śląskich książąt piastowskich (fot. SuperGlob, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution 3.0 Unported).

Miejsce 1: Małopolska – zwycięzcą głosowania okazała się Małopolska, region całkowicie związany z polskimi dziejami. Każdy zna Kraków, jego wyjątkowy klimat i zabytki z bardzo różnych okresów historii. Ale to także inne ważne średniowieczne miasta, takie jak Sandomierz czy Nowy Sącz, czy „polskie Carcassone”, czyli Biecz. To Częstochowa, czyli jedno z najważniejszych miejsc w historii polskiego Kościoła, oraz słynna Kalwaria Zebrzydowska. To obszar Gór Świętokrzyskich, z klasztorem na Świętym Krzyżu. To kopalnie w Bochni i Wieliczce, ślady dawnej ekonomicznej potęgi Korony. To zamek królewski w Niepołomicach oraz cały Szlak Orlich Gniazd i malownicze zamki na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej: Pieskowa Skała, Olsztyn. Ogrodzieniec, Ojców, Bobolice, Mirów czy Rabsztyn. Na zdjęciu: opactwo benedyktynów w Tyńcu (zachodniej części Krakowa) – położony na malowniczym wapiennym wzgórzu nad Wisłą średniowieczny klasztor (fot. Zygmunt Put Zetpe0202, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International).