Sirimavo Bandaranaike – pierwsza kobieta, która została premierem
Sirimavo Bandaranaike – zobacz też: Zamach na Indirę Gandhi – niekończąca się wendetta
Sirimavo Bandaranaike na początku lat 80. (fot. Anuradha Dullewe Wijeyeratne, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported). Sirimavo Ratwatte Dias Bandaranaike urodziła się 17 kwietnia 1916 roku. Kształciła się na wyspie, a w 1940 r. poślubiła Solomona Bandaranaike, absolwenta Oxfordu i urzędnika brytyjskiej administracji kolonialnej. Jej mąż po uzyskaniu przez Cejlon statusu dominium wszedł do rządu, a w 1951 r. utworzył niepodległościową Cejlońską Partię Wolności. Jako jej lider w 1956 r. został premierem i ministrem spraw zagranicznych Cejlonu, prowadzącym politykę o charakterze lewicowym (popierał politykę neutralności, wprowadzał postępowe reformy, przeprowadził nacjonalizację). Zginął 29 września 1959 r. zamordowany przez mnicha buddyjskiego.
Sirimavo Bandaranaike, do tej pory członek senatu, objęła urząd premiera Cejlonu 21 lipca 1960 r., stając się w ten sposób pierwszą kobietą-premierem na świecie. Kontynuowała politykę męża, nacjonalizując banki i firmy ubezpieczeniowe oraz odbierając szkolnictwo z rąk Kościoła rzymskokatolickiego. W tym czasie wprowadzono język syngaleski jako oficjalny język państwowy, co zaogniło konflikt konflikt etniczny na wyspie – stanowiący mniejszość Tamilowie, zamieszkujący północ wyspy poczuli się dyskryminowani przez liczniejszych Syngalezów (w 1983 r. organizacja Tamilskie Tygrysy rozpoczęła powstanie, zakończone dopiero w 2009 r. kapitulacją zdziesiątkowanych bojowników). W polityce zagranicznej Bandaranaike popierała Ruch Państw Niezaangażowanych, nawiązała też relacje z ZSRR i ChRL. W 1962 r. obroniła się przed puczem wojskowym, zorganizowanym przez oficerów katolickich. W 1965 r. jej partia przegrała wybory, wobec czego Bandaranaike musiała ustąpić.
W 1970 r., po kolejnych wyborach wygranych przez związaną z nią koalicję partyjną, Sirimavo Bandaranaike ponownie objęła fotel premiera Cejlonu. W 1971 r. wybuchło na wyspie powstanie marksistowskie. Po początkowych klęskach, armia rządowa powstrzymała bojowników przy pomocy oddziałów przysłanych z Indii i Pakistanu. 22 maja 1972 r. uchwalona została konstytucja cejlońska, która wprowadzała system republikański i zmieniała nazwę państwa na Sri Lanka. W ten sposób kraj ten stał się w pełni niepodległy. Pani Premier Bandaranaike stanęła na czele rządu lankijskiego. Funkcję pełniła aż do klęski wyborczej swojej partii w 1977 r.
Sirimavo Bandaranaike z radzieckim premierem Aleksiejem Kosyginem (fot. Masako Kawasaki, opublikowano na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported). Do wielkiej polityki Bandaranaike wróciła po raz ostatni w wieku 78 lat. W 1994 r. jej córka Chandrika Kumaratunga wygrała wraz ze swoją partią wybory parlamentarne i na trzy miesiące stanęła na czele rządu Sri Lanki. W listopadzie została prezydentem republiki, a jej miejsce na czele rządu zajęła zasłużona matka. Funkcję tę Bandaranaike pełniła do sierpnia 2000 roku. Zmarła 10 października tego samego roku, w dniu wyborów.
Kobiety u władzy
Dzisiejsza rocznica i losy Sirimavo Bandaranaike w ciekawy sposób zbiegają się z informacjami ze świata polityki. W ostatnim czasie kobiety coraz częściej obejmują urząd premiera bądź prezydenta. Czy będą tak znaczącymi politykami w historii swoich krajów jak lankijska Pani Premier? Jest pomiędzy nimi jednak pewna różnica – Bandaranaike na swój sposób odziedziczyła przywództwo po zmarłym mężu, stając na czele klanu politycznego. Taki typ kariery typowy był w krajach Trzeciego Świata (dla porównania przytoczyć można postać Indiry Ghandi). Dzisiaj, w krajach europejskich, w których system klanów politycznych nie ma takiego znaczenia, kobiety pną się po szczeblach kariery same, rywalizując z mężczyznami na ich zasadach.
