Spacer subiektywny, czyli jaki?
Muzea i wystawy o tematyce historycznej przybliżają nas do czasów dawno minionych. To miejsca, gdzie materialne przedmioty stanowią świadectwo historii, jakiej nie mogą już opowiedzieć ci, którzy byli jej częścią. Tak jednak nie musi być zawsze. Wyjątkiem są czasy najnowsze, w tym przypadku bohaterowie historycznych wydarzeń mają szansę sami przedstawić swoje przeżycia.
Przewodnicy
Bohaterów Solidarności i opozycji antykomunistycznej z czasów PRL po raz pierwszy Europejskie Centrum Solidarności (ECS) zaprosiło do wcielenia się w rolę przewodników po wystawie w sierpniu 2014 roku, z okazji wielkiego święta, jakim było otwarcie instytucji przy placu Solidarności w Gdańsku. Od tamtej pory tzw. subiektywne oprowadzanie po wystawie stałej jest silnym punktem wszystkich rocznic – wyborów 4 czerwca 1989, podpisania Porozumień Sierpniowych oraz dwóch grudniów (masakry na Pomorzu z grudnia 1970 i wprowadzenia stanu wojennego), a także innych wydarzeń, jak święta narodowe Ukrainy czy wolnej Białorusi, bo wystawa daje i takie możliwości.
Do opowiedzenia historii na wystawie stałej ECS zapraszane są osoby, które ją tworzyły i widziały na własne oczy. W pierwszej kolejności są to oczywiście opozycjoniści, aktywiści i aktywistki Solidarności. Na przestrzeni tych 11 lat były to już dziesiątki bohaterów, nie tylko pierwszoplanowych postaci pokojowej walki o wolność, m.in. Jerzy Borowczak, Bogdan Borusewicz, Jerzy Buzek, Andrzej Celiński, Henryka Krzywonos, Barbara Labuda, Bogdan Lis, Jan Rulewski, Bożena Rybicka-Grzywaczewska... W rolę przewodników po wystawie wcielają się również artyści, fotografowie, muzycy czy dziennikarze, m.in. Robert Brylewski, Zbigniew Hołdys, Andrzej Pągowski, Stanisław Składanowski, Małgorzata Niezabitowska, Jacek Fedorowicz, Krzysztof Skiba czy Paweł Huelle.
Opowieści
„Spacery subiektywne” – w nazwę formatu wpisane są jego założenia.
– Na co dzień historię poznajemy ze źródeł obiektywnych – podręczników, encyklopedii, słuchamy opowieści przewodników, ekspertów i historyków. Im bardziej obiektywnych, tym lepiej – mówi Adam Czubaszek z Działu Wystaw ECS, szef projektu spacerów subiektywnych. – Jeśli jednak ktoś opowiada o wydarzeniach, w których brał udział, będzie to zawsze historia subiektywna i w tym przypadku jest to wartością dodaną. Prosimy naszych prelegentów o przywołanie anegdot, dialogów oraz emocji. Właśnie ten aspekt sprawia, że spacery subiektywne spotykają się z tak dużym uznaniem naszych gości.
W pewnym sensie nie są to oczywiście działania niespotykane, jak przyznaje Adam Czubaszek. Większość z zapraszanych przez ECS mówców regularnie dzieli się wspomnieniami w innych miejscach, jak: szkoły czy biblioteki.
– Niemniej to właśnie fakt, że zapraszamy do przedstawienia swojej opowieści na wystawie sprawia, że jest to propozycja unikatowa. Przestrzeń ECS staje się scenografią do narracji prelegenta, a ta sprawia, że wystawa ożywa i nabiera nowego wymiaru – komentuje Adam Czubaszek. – Te dwa elementy uzupełniają się, tworząc nową jakość.
Przez ostatnie 11 lat w rolę mówców wcieliło się wiele osób, których już nie ma: Henryk i Ludwika Wujcowie, Jan Lityński, wspomniany wcześniej Paweł Huelle, Jadwiga Staniszkis czy zmarli w tym roku Barbara Szczepuła i Mirosław Chojecki. Niemniej nadal jest z nami wielu bohaterów tamtych czasów, którzy chętnie dzielą się swoim świadectwem z odbiorcami, aby utrwalać własną, a jednocześnie naszą wspólną historię.
13 i 14 grudnia 2025 roku w rolę przewodników wcielą się: Danuta Kuroń, Andrzej Czuma, Mieszko Zieliński, Jacek Taylor, Ewa Kulik-Bielińska i Edward Nowak. Bilet kosztuje tylko 12 złotych.
Przejdź się na spacer z historią! Bilety do kupienia w linku poniżej:
