Stephen E. Ambrose – ,,W poszukiwaniu granic Ameryki. Wyprawa Lewisa i Clarka” – recenzja i ocena
Stephen E. Ambrose –,,W poszukiwaniu granic Ameryki. Wyprawa Lewisa i Clarka” – recenzja i ocena
Stephen Edward Ambrose to amerykański historyk, pisarz i biograf dwóch prezydentów USA: Dwighta Eisenhowera oraz Richarda Nixona. Największą sławę zawdzięcza jednak autorstwu zekranizowanej powieści,,Kompania braci”. Pracował jako profesor na Uniwersytecie w Wisconsin oraz w Nowym Orleanie w latach 1960-1995. Zmarł w roku 2002. Recenzowana książka,,W poszukiwaniu granic Ameryki. Wyprawa Lewisa i Clarka” napisana została w 1996 roku. Dopiero teraz, nakładem Wydawnictwa Poznańskiego, ukazała się na polskim rynku w tłumaczeniu Jana Szkudlińskiego.
Wciągający materiał literacki, który (mimo sporej objętości i 670 stron tekstu) pochłania się w kilka dni. Intrygujące ciekawostki przyrodnicze, podróżnicze, polityczne i społeczne o ówczesnych realiach Stanów Zjednoczonych Ameryki. Opis,,etnologiczno-botanicznej” wyprawy, na której Stany Zjednoczone opierają swoją spuściznę. A wszystko to rzetelnie oparte na dziennikach, które głównie pisane były przez kapitanów wyprawy: Meriwethera Lewisa i Williama Clarka, a także dzięki głównemu inicjatorowi wyprawy: Thomasowi Jeffersonowi.
Książka powinna doczekać się ekranizacji filmowej, a fragmenty tej porywającej historii powinny zostać szerzej opisane w osobnych powieściach. Wielka szkoda, że książka dopiero w tym roku została przetłumaczona na język polski, choć ma już 23 lata! Ale, jak to się mówi, lepiej późno niż wcale.
Publikacja wydana została w twardej oprawie z bardzo klimatyczną grafiką, która oddaje ducha zawartej wewnątrz treści. Estetyczny wygląd książki wzbogacony został niewielką, aczkolwiek miłą niespodzianką w postaci kolorowych rycin obrazujących elementy wyprawy. Trafnym pomysłem był podział na podrozdziały, które ułatwiają planowanie czytania, bez konieczności przerywania wątku w połowie. Całość uzupełnia bibliografia i przypisy. Pomocny w wyszukiwaniu informacji może być także indeks haseł znajdujący się na końcu książki. To, co zrobiło na mnie tak duże wrażenie, to przedstawienie historii z perspektywy wieloosobowej: z jednej strony główną osobą jest narrator opisujący wyprawę z zewnątrz, z drugiej mamy liczne cytaty z dzienników, na których oparta jest publikacja. Oprócz opowieści kapitanów wyprawy, możemy się również zapoznać z przemyśleniami i rozkazami ówczesnego prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Jeffersona.
Trudno doszukać się minusów recenzowanej książki. Znalazłam kilka błędów redakcyjnych i literówek (np. str. 168,,po” zamiast,,pod”, str. 370,,jej” zamiast,,ją” czy str. 379,,… mieli spotkać spotkają Clarka”). Nie chciałabym jednak, aby drobne literówki miały wpływ na ogólną ocenę i recenzję tej naprawdę dobrej książki.
Wydawca książki, Alice Mayhew, zawsze służyła autorowi dobrą radą. Jak stwierdziła: „ludziom nigdy nie nudzi się czytanie o Jeffersonie”, dlatego wątek prezydenta pojawia się w książce bardzo często. Miała rację. Niewątpliwie informacje o nim wzbogaciły i urozmaiciły tę pasjonującą wyprawę. Na podsumowanie warto przytoczyć słowa Jeffersona o Lewisie:
Odwagi niezłomnej, posiadający stałość i uporczywość w dążeniu do celu, z drogi do którego zwieść go mogą tylko nieprzezwyciężone trudności, troskliwy niczym ojciec dla powierzonych mu ludzi, lecz stały w zachowaniu porządku i dyscypliny, znawca indiańskich charakterów, zwyczajów i zasad, nawykły do życia myśliwego, obdarzony dogłębną wiedzą o roślinach i zwierzętach swego kraju, wrogi traceniu czasu na opisywanie rzeczy już znanych, uczciwy, bezinteresowny, liberalny, rozumny i wierny prawdzie tak bardzo, że każdy jego opis jest tak pewny, jak gdybyśmy widzieli coś na własne oczy; gdy wszystkie te cechy znalazły się jakby wybrane przez naturę i umieszczone w jednym ciele, nie mogłem mieć żadnych wątpliwości, powierzając mu to zadanie.
Kogo zachęcić do przeczytania recenzowanej publikacji? Tak naprawdę trafi w gust niemal każdego czytelnika. Spodoba się zarówno pasjonatom historii, osobom zainteresowanym dziejami Stanów Zjednoczonych, tym lubiącym czytać literaturę podróżniczą, jak i tym fascynującym się kontaktami europejskich przybyszów z rdzennymi mieszkańcami Ameryki Północnej i etnologom oraz antropologom kultury. Z pewnością będzie również dobrą propozycją na prezent.
