[textsnippet-h2. "Polecamy książkę Jarosława Dumanowskiego i Magdaleny Kasprzyk-Chevriaux pt. „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej”:":https://histmag.org/Jaroslaw-Dumanowski-Magdalena-Kasprzyk-Chevriaux-Kaplony-i-szczezuje.-Opowiesc-o-zapomnianej-kuchni-polskiej-17753

table(=). |  %(left) "!https://histmag.org/grafika/thumbsold/kaplony_200x325_thb_209627.jpg(Jarosław Dumanowski, Magdalena Kasprzyk-Chevriaux – „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej”  – okłądka)!":https://histmag.org/grafika/2018_recenzje/kaplony.jpg  %  | Autorzy: Jarosław Dumanowski, Magdalena Kasprzyk-Chevriaux
Tytuł: „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej”
Data publikacji: 14 listopada 2018
Okładka: twarda, foliowana
Wymiary: 133 mm × 215 mm
Liczba stron: 336
ISBN: 978-83-8049-774-0
Cena: "49,90 zł":https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje
"Kup ze zniżką w księgarni Wydawcy!":https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje
"Kup taniej jako e-book!":https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje
"!https://histmag.org/grafika/2017_news/kup01.png ()!":https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje |]

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/1_600x484_thb_371800.jpg;Udając się na Lubelszczyznę nie sposób nie spróbować sztandarowego lokalnego produktu – *cebularza*, czyli placka z dodatkiem krojonej cebuli i maku. Przysmak ten wywodzi się z kuchni żydowskiej: od lat 60. XIX wieku Żydzi zaczęli osiedlać się w lubelskim Starym Mieście i okolicach (m.in. na Krakowskim Przedmieściu) i to właśnie tam miały powstawać pierwsze tego typu wypieki (fot. MaKa~commonswiki, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/2.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/2_600x259_thb_61976.jpg;Spożywanie karpia kojarzy nam się  przede wszystkim z wigilią Bożego Narodzenia. Są w Polsce miejsca, gdzie hodowla tych ryb ma tradycje sięgające średniowiecza  – np. w Zatorze, gdzie skosztujemy specyficznej, delikatnej w smaku odmiany: *karpia zatorskiego*. Tradycje hodowlane sięgają tu XIV wieku, kiedy w okolicach Zatora miały powstać pierwsze stawy, a doglądaniem karpi mieli zajmować się cystersi, a następnie okoliczni mieszkańcy (Zdjęcie pogladowe: dziki karp, domena publiczna). @https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/3_600x418_thb_251392.jpg;Czy *kiszkę szwedzką* możemy zjeść dopiero po przeprawie przez Bałtyk? Oczywiście, że nie – wystarczy udać się w okolice Wałcza (woj. zachodniopomorskie), gdzie w miejscowości o nazwie Szwecja narodziła się tradycja wytwarzania tych specjałów. Podstawą diety miejscowej ludności (pochodzenia niemieckiego, nie szwedzkiego) były ziemniaki, nic więc dziwnego, że prócz m.in. boczku i kaszy manny to właśnie te warzywa stanowią najważniejsze składniki dobrej kiszki. Potrawa ta znajduje się na liście produktów tradycyjnych, więc w oryginale zjemy ją jedynie na terenie gminy Wałcz (fot. MOs810, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl).  @https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/4.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbsold/4_600x413_thb_411087.JPG;*Kluski śląskie*, znane też m.in. jako gumiklyjzy, to jedzenie kojarzone głównie z Górnym Śląskiem, w swej najbardziej popularnej wersji występujące z modrą kapustą i roladą. Legenda związana z kluskami wywodzi się jednak z Wrocławia: według ludowych podań w średniowieczu pod miastem mieszkał chłop, któremu w trakcie epidemii dżumy zmarła żona. Po jej śmierci cierpiał nędzę, lecz pewnej nocy objawiła mu się we śnie i oświadczyła, że przekazuje mu niezwykły kociołek, który zawsze zapełniać się będzie śląskimi kluskami, lecz tylko pod warunkiem, że chłop przy posiłku będzie zostawiać jedną na dnie . Po przebudzeniu faktycznie na stole stał kociołek pełen klusek, jednak chłop nie posłuchał żony i próbował zjeść wszystkie – ostatnia z nich uciekła na bramę przy kościele św. Idziego we Wrocławiu (najstarszym w mieście) i zamieniła się w kamień, a kociołek utracił swe niezwykłe właściwości. Taka ma być geneza nazwy Brama Kluskowa (fot. Silar, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/5.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/5_518x600_thb_1365503.jpg;Czy można zjeść *mrowisko*? Na Suwalszczyźnie i Podlasiu nawet ze smakiem! Tam bowiem jest to synonim ciasta uformowanego w kształt kopca, z dodatkiem miodu, orzechów, maku i rodzynek. Niegdyś popularne tylko wśród szlachty, z czasem weszło do jadłospisu także ludzi z innych warstw społecznych. Słodki kopiec jest także popularny u naszych sąsiadów, Litwinów (fot. MOs810, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/7_600x463_thb_3092393.jpg;Tak jak Lubelszczyznę ciężko sobie wyobrazić bez cebularza, tak Kraków i okolice są nierozłącznie związane z *obwarzankami*. Tradycje ich wypiekania zostały zapoczątkowane jeszcze w średniowieczu, a mieszkańcy największego miasta Małopolski mogli się nimi zajadać co najmniej od XIV w. W przeszłości produkcja obwarzanków bywała obarczona rygorystycznymi regułami – nie każdy piekarz mógł się trudnić tworzeniem popularnych wypieków. Obwarzanka można było w bliższych nam czasach oczywiście skosztować nie tylko w Krakowie: na zdjęciu sprzedaż obwarzanków w Wilnie w trakcie Kaziuków, czyli dnia św. Kazimierza (1935, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/8_431x600_thb_2836173.jpg;Czym zajadali się polscy Tatarzy zamieszkujący Podlasie? M.in. *pierekaczewnikiem*, tradycyjnym ciastem przygotowywanym ze słodkim (np. owocowym) lub słonym (z wkładką mięsną) nadzieniem. Nazwa nie jest oczywiście polska – wywodzi się ona od rosyjskiego słowa „przewałkowywać”, a sam specjał spożywa się, prócz Podlasia, m.in. na Białorusi i Litwie. Tradycje jego przyrządzania sięgają przynajmniej XVIII w. (fot. Silar, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/9_600x326_thb_1357348.jpg;*Toruński piernik* to kolejny kulinarny symbol konkretnego miasta. W Toruniu produkcją pierników zajmowano się już przynajmniej od XIV w., a skala i specyfika tych działań spowodowała, że wykształcił się tam specjalistyczny cech piernikarzy. Oprócz Torunia, swoim specjalnym rodzajem pierników szczyci się m.in. Szczecin, gdzie te słodkie przekąski charakteryzują się np. kształtami przywodzącymi na myśl motywy marynistyczne (fot. Marcin Floryan, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa 2.5":https://creativecommons.org/licenses/by/2.5/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/10_600x450_thb_6526259.jpg;Jedną z najważniejszych ulic Poznania jest ul. Święty Marcin, z którą związane są coroczne, huczne imieniny ulicy przypadające 11 listopada, czyli w dzień upamiętniający owego świętego. Impreza nie może się obyć bez wyjątkowego smakołyku – *rogala świętomarcińskiego*. Nadziewany specjalną masą (zawierającą m.in. biały mak czy rodzynki) rogalik w kształcie podkowy jest wytwarzany w Poznaniu co najmniej od XIX w., doczekał się nawet własnego muzeum w centrum miasta (fot. Rzuwig, opublikowano na licencji "Creative Commons  Attribution-ShareAlike 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/11.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/11_457x600_thb_170110.jpg;Dzisiejsze dzielnice Krakowa – Prądnik Biały i Prądnik Czerwony – był kiedyś ledwie podmiejskimi wsiami. To właśnie tam od XIV w. wypiekano specyficzny *chleb prądnicki* na żytnim zakwasie, który szybko stał się lokalnym specjałem. Na zdjęciu Piotr Kluzek, niegdysiejszy wójt Prądnika Białego, prezentuje z dumą wypiek o charakterystycznym kształcie (domena publiczna). @https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/12.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/12_467x600_thb_1487537.jpg;*BONUS:* Strona tytułowa dzieła „Compendium ferculorum, albo zebranie potraw”, czyli najstarszej zachowanej polskiej książki kucharskiej, którą w XVII w. napisał Stanisław Czerniecki. O wielu ciekawych staropolskich potrawach i przysmakach opisanych pierwotnie w „Compendium”, a także o tradycji ich przyrządzania możecie przeczytać w książce "„Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej” Jarosława Dumanowskiego i Magdaleny Kasprzyk-Chevriaux":https://histmag.org/Jaroslaw-Dumanowski-Magdalena-Kasprzyk-Chevriaux-Kaplony-i-szczezuje.-Opowiesc-o-zapomnianej-kuchni-polskiej-17753.

## [Polecamy książkę Jarosława Dumanowskiego i Magdaleny Kasprzyk-Chevriaux pt. „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej”:](https://histmag.org/Jaroslaw-Dumanowski-Magdalena-Kasprzyk-Chevriaux-Kaplony-i-szczezuje.-Opowiesc-o-zapomnianej-kuchni-polskiej-17753) 
 
<columns><column> <imgleft> [![Jarosław Dumanowski, Magdalena Kasprzyk-Chevriaux – „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej” – okłądka](https://histmag.org/grafika/thumbsold/kaplony_200x325_thb_209627.jpg)](https://histmag.org/grafika/2018_recenzje/kaplony.jpg) </imgleft> </column><column><book author="Jarosław Dumanowski, Magdalena Kasprzyk-Chevriaux" title="„Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej”" originalTitle="" englishTitle="" director="" screenplay="" cast="" productionCountry="" production="" distribution="" time="" publisher="" translation="" year="" cover="twarda, foliowana" pages="336" price="49,90 zł" illustrations="" series="" published="" premiere="" format="133 mm × 215 mm" lang="" montage="" ebookFormat="" security="" genre="" ISBN="978-83-8049-774-0" EAN="" buyNow="" toCart="" rate="" links="https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje@@https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje@@https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje@@https://histmag.org/grafika/2017@@https://czarne.com.pl/katalog/ksiazki/kaplony-i-szczezuje" /></column></columns>

<a href="https://histmag.org/Jaroslaw-Dumanowski-Magdalena-Kasprzyk-Chevriaux-Kaplony-i-szczezuje.-Opowiesc-o-zapomnianej-kuchni-polskiej-17753" target="_blank">Polecamy książkę Jarosława Dumanowskiego i Magdaleny Kasprzyk-Chevriaux pt. „Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej”</a>

[GALLERY]https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/1.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/1_600x484_thb_371800.jpg;Udając się na Lubelszczyznę nie sposób nie spróbować sztandarowego lokalnego produktu – cebularza, czyli placka z dodatkiem krojonej cebuli i maku. Przysmak ten wywodzi się z kuchni żydowskiej: od lat 60. XIX wieku Żydzi zaczęli osiedlać się w lubelskim Starym Mieście i okolicach (m.in. na Krakowskim Przedmieściu) i to właśnie tam miały powstawać pierwsze tego typu wypieki (fot. MaKa~commonswiki, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/2.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/2_600x259_thb_61976.jpg;Spożywanie karpia kojarzy nam się przede wszystkim z wigilią Bożego Narodzenia. Są w Polsce miejsca, gdzie hodowla tych ryb ma tradycje sięgające średniowiecza – np. w Zatorze, gdzie skosztujemy specyficznej, delikatnej w smaku odmiany: karpia zatorskiego. Tradycje hodowlane sięgają tu XIV wieku, kiedy w okolicach Zatora miały powstać pierwsze stawy, a doglądaniem karpi mieli zajmować się cystersi, a następnie okoliczni mieszkańcy (Zdjęcie pogladowe: dziki karp, domena publiczna). @https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/3.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/3_600x418_thb_251392.jpg;Czy kiszkę szwedzką możemy zjeść dopiero po przeprawie przez Bałtyk? Oczywiście, że nie – wystarczy udać się w okolice Wałcza (woj. zachodniopomorskie), gdzie w miejscowości o nazwie Szwecja narodziła się tradycja wytwarzania tych specjałów. Podstawą diety miejscowej ludności (pochodzenia niemieckiego, nie szwedzkiego) były ziemniaki, nic więc dziwnego, że prócz m.in. boczku i kaszy manny to właśnie te warzywa stanowią najważniejsze składniki dobrej kiszki. Potrawa ta znajduje się na liście produktów tradycyjnych, więc w oryginale zjemy ją jedynie na terenie gminy Wałcz (fot. MOs810, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl). @https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/4.JPG;https://histmag.org/grafika/thumbsold/4_600x413_thb_411087.JPG; Kluski śląskie, znane też m.in. jako gumiklyjzy, to jedzenie kojarzone głównie z Górnym Śląskiem, w swej najbardziej popularnej wersji występujące z modrą kapustą i roladą. Legenda związana z kluskami wywodzi się jednak z Wrocławia: według ludowych podań w średniowieczu pod miastem mieszkał chłop, któremu w trakcie epidemii dżumy zmarła żona. Po jej śmierci cierpiał nędzę, lecz pewnej nocy objawiła mu się we śnie i oświadczyła, że przekazuje mu niezwykły kociołek, który zawsze zapełniać się będzie śląskimi kluskami, lecz tylko pod warunkiem, że chłop przy posiłku będzie zostawiać jedną na dnie. Po przebudzeniu faktycznie na stole stał kociołek pełen klusek, jednak chłop nie posłuchał żony i próbował zjeść wszystkie – ostatnia z nich uciekła na bramę przy kościele św. Idziego we Wrocławiu (najstarszym w mieście) i zamieniła się w kamień, a kociołek utracił swe niezwykłe właściwości. Taka ma być geneza nazwy Brama Kluskowa (fot. Silar, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/5.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/5_518x600_thb_1365503.jpg;Czy można zjeść mrowisko ? Na Suwalszczyźnie i Podlasiu nawet ze smakiem! Tam bowiem jest to synonim ciasta uformowanego w kształt kopca, z dodatkiem miodu, orzechów, maku i rodzynek. Niegdyś popularne tylko wśród szlachty, z czasem weszło do jadłospisu także ludzi z innych warstw społecznych. Słodki kopiec jest także popularny u naszych sąsiadów, Litwinów (fot. MOs810, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/7.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/7_600x463_thb_3092393.jpg;Tak jak Lubelszczyznę ciężko sobie wyobrazić bez cebularza, tak Kraków i okolice są nierozłącznie związane z obwarzankami. Tradycje ich wypiekania zostały zapoczątkowane jeszcze w średniowieczu, a mieszkańcy największego miasta Małopolski mogli się nimi zajadać co najmniej od XIV w. W przeszłości produkcja obwarzanków bywała obarczona rygorystycznymi regułami – nie każdy piekarz mógł się trudnić tworzeniem popularnych wypieków. Obwarzanka można było w bliższych nam czasach oczywiście skosztować nie tylko w Krakowie: na zdjęciu sprzedaż obwarzanków w Wilnie w trakcie Kaziuków, czyli dnia św. Kazimierza (1935, domena publiczna).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/8.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/8_431x600_thb_2836173.jpg;Czym zajadali się polscy Tatarzy zamieszkujący Podlasie? M.in. pierekaczewnikiem, tradycyjnym ciastem przygotowywanym ze słodkim (np. owocowym) lub słonym (z wkładką mięsną) nadzieniem. Nazwa nie jest oczywiście polska – wywodzi się ona od rosyjskiego słowa „przewałkowywać”, a sam specjał spożywa się, prócz Podlasia, m.in. na Białorusi i Litwie. Tradycje jego przyrządzania sięgają przynajmniej XVIII w. (fot. Silar, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/9.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/9_600x326_thb_1357348.jpg; Toruński piernik to kolejny kulinarny symbol konkretnego miasta. W Toruniu produkcją pierników zajmowano się już przynajmniej od XIV w., a skala i specyfika tych działań spowodowała, że wykształcił się tam specjalistyczny cech piernikarzy. Oprócz Torunia, swoim specjalnym rodzajem pierników szczyci się m.in. Szczecin, gdzie te słodkie przekąski charakteryzują się np. kształtami przywodzącymi na myśl motywy marynistyczne (fot. Marcin Floryan, opublikowano na licencji "Creative Commons Uznanie autorstwa 2.5":https://creativecommons.org/licenses/by/2.5/deed.pl).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/10.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/10_600x450_thb_6526259.jpg;Jedną z najważniejszych ulic Poznania jest ul. Święty Marcin, z którą związane są coroczne, huczne imieniny ulicy przypadające 11 listopada, czyli w dzień upamiętniający owego świętego. Impreza nie może się obyć bez wyjątkowego smakołyku – rogala świętomarcińskiego. Nadziewany specjalną masą (zawierającą m.in. biały mak czy rodzynki) rogalik w kształcie podkowy jest wytwarzany w Poznaniu co najmniej od XIX w., doczekał się nawet własnego muzeum w centrum miasta (fot. Rzuwig, opublikowano na licencji "Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported":https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.en).@https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/11.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/11_457x600_thb_170110.jpg;Dzisiejsze dzielnice Krakowa – Prądnik Biały i Prądnik Czerwony – był kiedyś ledwie podmiejskimi wsiami. To właśnie tam od XIV w. wypiekano specyficzny chleb prądnicki na żytnim zakwasie, który szybko stał się lokalnym specjałem. Na zdjęciu Piotr Kluzek, niegdysiejszy wójt Prądnika Białego, prezentuje z dumą wypiek o charakterystycznym kształcie (domena publiczna). @https://histmag.org/grafika/2018_ciekawostki/jedzenie/12.jpg;https://histmag.org/grafika/thumbsold/12_467x600_thb_1487537.jpg; BONUS: Strona tytułowa dzieła „Compendium ferculorum, albo zebranie potraw”, czyli najstarszej zachowanej polskiej książki kucharskiej, którą w XVII w. napisał Stanisław Czerniecki. O wielu ciekawych staropolskich potrawach i przysmakach opisanych pierwotnie w „Compendium”, a także o tradycji ich przyrządzania możecie przeczytać w książce "„Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej” Jarosława Dumanowskiego i Magdaleny Kasprzyk-Chevriaux":https://histmag.org/Jaroslaw-Dumanowski-Magdalena-Kasprzyk-Chevriaux-Kaplony-i-szczezuje.-Opowiesc-o-zapomnianej-kuchni-polskiej-17753.

Z tradycją na widelcu [Galeria]

Zamów newsletter