Badania genetyczne zdradziły przyczynę dżumy Justyniana
Szkielety, datowane na początek dżumy Justyniana, zostały odnalezione już ponad 50 lat temu w Altenerding, stanowisku archeologicznym położonym niedaleko Monachium. Przy ponownym badaniu szczątków niemieccy naukowcy odkryli w ich DNA bakterię Yersinia pestis, nazywaną również pałeczką dżumy – tę samą, która w późnym średniowieczu spowodowała epidemię tzw. czarnej śmierci, jednej z największych pandemii w dziejach świata.
Bakteria Yersinia pestis , odpowiedzialna za wielkie epidemie w VI i XIV wieku (domena publiczna). Zdaniem niemieckich naukowców nowe ustalenia uzupełniają wcześniejsze badania związane z materiałem genetycznym Yersinia pestis, dokonane m.in. przez Davida Wagnera z Uniwersytetu Północnej Arizony. Odmiana pałeczki dżumy odnaleziona w Altenerding zawiera niezidentyfikowane wcześniej mutacje i zmiany w strukturze genu, charakterystyczne dla „justyniańskiej” odmiany choroby. Sugeruje, że bakteria była o wiele bardziej różnorodna pod względem genetycznym, niż dotychczas sądzono.
Nie wiadomo, jak bakteria wywołująca dżumę dotarła aż na tereny dzisiejszych Niemiec. Według Michala Feldmana, jednego z badaczy pracujących nad badaniem DNA ofiar epidemii, odkrycie świadczy o bardzo szerokim zasięgu terytorialnym pandemii z VI w. – Nasze badania dowodzą, że dżuma Justyniana miała o wiele większy zasięg niż dotychczas sądzono. Dostarczają nowego wglądu w ewolucję Yersinia pestis, ukazując rolę rekonstrukcji genomów w poszerzeniu naszej wiedzy o ewolucji patogenów i o wydarzeniach historycznych – stwierdził. Poza tym wyniki najnowszych analiz mogą być ważnym źródłem do badań nad dżumą jako zjawiskiem historycznym, jej ewolucją, nawrotami i kręgiem oddziaływania.
Dżuma Justyniana, nazwana tak od imienia ówczesnego władcy cesarstwa wschodniego, dotknęła Bizancjum w VI w., powracając wielokrotnie jeszcze przez około dwa stulecia. Historycy sądzą, że epidemia miała charakter ogólnoświatowy i sięgała daleko poza cesarstwo bizantyńskie. Szacuje się, że ofiarą epidemii mogło paść nawet 50 milionów ludzi, co stanowiło około 15% ówczesnej populacji całego świata.
Źródło: archaeologynewsnetwork.blogspot.com, archaeology.org.
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
