„Pan Tadeusz” z 1928 r. to superprodukcja przygotowana z okazji 10. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości [VIDEO]
„Pan Tadeusz” reżyserii Ryszarda Ordyńskiego
Film „Pan Tadeusz” reżyserii Ryszarda Ordyńskiego miał swoją premierę 9 listopada 1928 roku w Warszawie. Został przygotowany z okazji 10. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Stanowi ekranizację epopei Adama Mickiewicza z 1834 roku. Za scenariusz odpowiadali Andrzej Strug oraz Ferdynand Goetel. Zdjęcia kręcono w Czombrowie, tuż obok Świtezi. Majątek ten miała być pierwowzorem Soplicowa.
Postąpiliśmy niegodnie, wyznaję, z zacnym najmilszym gospodarzem naszym i w ciągu trzech tygodni zmieniliśmy jego piękne Czombrowo na obozowisko Wandalów. Tak że właściwie nie Hrabia na siedzibę Horeszków, lecz my na siedzibę państwa Karpowiczów urządziliśmy ostatni zajazd na Litwie. Aparaty skakały jak kozy po grządkach najdroższych warzyw, szlachcice z karabelami – Owerło, Knake-Zawadzki, Szymański, Łuszczewski – tratowali ogród, a ja wraz z pomocnikami i operatorem Wawrzyniakiem ochrypliśmy do cna. […] Okoliczne obywatelstwo, które się zjechało, by popatrzeć na te cuda – do łez się wzruszyło, patrząc na swych dostojnych pradziadów, stąpających znowuż po ziemi Najjaśniejszej Rzeczypospolitej. Ale co tu mówić obywatelstwo! - mówił reżyser w rozmowie z redakcją „Przeglądu Kobiecego”.
W głównych rolach wystąpili popularni wówczas aktorzy. W postać Tadeusza wcielił się Leon Łuszczewski, Zosię zagrała Zofia Zajączkowska, Telimenę - Helena Sulima, Napoleona - Stefan Jaracz, księdza Robaka - Jan Szymański, Hrabiego - Mariusz Maszyński, Stolnika - Józef Śliwicki, a Wojskiego - Wiesław Gawlikowski. Warto ddoać, że w w scenach batalistycznych wziął udział 1 Pułk Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego oraz 4 Pułk Ułanów Zaniemeńskich.
Premierowy pokaz miał miejsce w sali Filharmonii przy ul. Jasnej 5 w Warszawie. Wzieli w nim udział m.in.: prezydent Ignacy Mościcki z małżonką, marszałek Józef Piłsudski z rodziną, członkowie Rady Ministrów oraz Korpusu Dyplomatycznego. Uroczysty pokaz zorganizowało stowarzyszenie „Nasz Dom” pod protektoratem marszałkowej Aleksandry Piłsudskiej.
Co ciekawe, taśma filmowa zawieruszyła się podczas II wojny światowej i przez wiele lat uchodziła za zaginioną. W latach 50. udało się odnaleźć fragmenty filmu o długości 42 minut. Niespodziewanie odkrycie nastąpiło jednak w 2006 roku, kiedy we Wrocławiu znaleziono kolejne fragmenty taśmy. Wtedy też postanowiono pokazać film światu. Taśmę poddano restauracji i digitalizacji. Po wielu miesiącach pracy udało się zakończyć prace, a ze 214 minut zrekonstruowano 124 minuty. Następnie w listopadzie 2012 roku kinie Iluzjon w Warszawie zorganizowano uroczystą re-premierę filmu z muzyką na żywo.
Zobaczcie video!
Źródła:
„Z życia X-ej Muzy. »Pan Tadeusz« na ekranie – co mówi reżyser filmu p. Ordyński”, „Przegląd Kobiecy”, 1928, nr 9.
