30 lat temu Nelson Mandela został prezydentem RPA
Nelson Rolihlahla Mandela urodził się w 18 czerwca 1918 roku w miejscowości Mvezo. Po ukończeniu szkoły średniej, w 1939 roku rozpoczął studia na University College of Fort Hare, skąd został relegowany za udział w protestach studenckich. W 1942 roku uzyskał tytuł bakałarza na University of South Africa. Od tego czasu był zaangażowany w działalność polityczną, udzielając się m.in. w Afrykańskim Kongresie Narodowym (ANC).
Aktywność Nelsona Mandeli w walce na rzecz praw Afrykanów stała się solą w oku władz RPA. Oprócz akcji obywatelskiego nieposłuszeństwa, od 1960 roku był przywódcą zbrojnego ramienia ANC, a także członkiem Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej. W 1962 roku został skazany na dożywocie za próbę zbrojnego przejęcia władzy. Zza krat kontynuował swoją misję, zyskując duże poparcie międzynarodowe. Podczas pobytu w więzieniach kilkukrotnie odrzucał możliwość zwolnienia warunkowego.
10 maja 1994 roku Mandela został prezydentem RPA
W 1990 roku prezydent Frederik Willem de Klerk ogłosił koniec segregacji rasowej. W lutym tego samego roku Nelson Mandela wyszedł na wolność, a rok później objął funkcję przewodniczącego ANC. Kolejne lata w RPA minęły pod znakiem pokojowej transformacji ustrojowej i odejścia od polityki Apartheidu. Procesowi temu przewodzili prezydent F.W. de Klerk i właśnie Nelson Mandela. W kwietniu 1994 roku w RPA odbyły się pierwsze wolne, demokratyczne wybory. Wygrał Afrykański Kongres Narodowy, który zdobył 252 z 400 miejsc w parlamencie.
10 maja 1994 roku Nelson Mandela został pierwszym czarnoskórym prezydentem RPA. Jego zastępcą został poprzedni prezydent, z którym już współpracował, czyli wspomniany wyżej F.W. de Klerk. Jako głowa państwa kontynuował drogę demokratyzacji życia społecznego, czyli politykę odejścia od apartheidu. Podjął także próbę niwelacji różnic ekonomicznych. W 1996 roku Mandela podpisał nową konstytucję (ostatecznie przyjętą roku 1999). Opierała się na filarach równości, wolności, godności i poszanowania praw człowieka. Strategia makroekonomiczna państwa (GEAR od Growth, Employment and Redistribution Strategy) zakładała liberalizację handlu, wzrost gospodarczy do 6%, spadek bezrobocia i inflacji.
Przyjęte założenia udało się zrealizować tylko częściowo. Osiągnięto pewne sukcesy w zakresie transferów społecznych i niwelowania różnic ekonomicznych między czarnymi a białymi mieszkańcami RPA (m.in. zwiększenie dostępu do edukacji), zaś część inicjatyw gospodarczych okazała się nieskuteczna i spotkała się z krytyką (GEAR spełnił niektóre założenia makroekonomiczne, ale w RPA wciąż był niski wzrost gospodarczy, nie udało się zmniejszyć bezrobocia, czy zachęcić inwestorów prywatnych do inwestycji).
Prezydentura Nelsona Mandeli została zapamiętana przede wszystkim jako okres demokratyzacji kraju i realizowania nowej polityki społecznej, której głównym założeniem było pojednanie. W 1999 roku Mandela przeszedł na polityczną emeryturę, a władzę przekazał młodszym politykom. Komentatorzy do dziś zwracają uwagę, że dobrowolne oddanie władzy jest w Afryce zjawiskiem bardzo rzadkim. Nelson Mandela zmarł 5 grudnia 2013 roku w Johannesburgu.
Zainteresował Cię ten artykuł? Przeczytaj też:
Zapisz się za darmo do naszego cotygodniowego newslettera!
Źródła:
Rp.pl, Nelsonmandela.org, sahistory.org.za, sahistory.org.za, bloomberg.com, businesslive.co.za.
