A. Kamiński, T. Szczerbicki–„Samochody pancerne i transportery opancerzone Wojska Polskiego 1918-50” – recenzja i ocena

Publikacja „Samochody pancerne i transportery opancerzone Wojska Polskiego 1918–1950” autorstwa Andrzeja Antoniego Kamińskiego i Tomasza Szczerbickiego została wydana w zeszłym roku nakładem Oficyny Wydawniczej Alma-Press. Licząca 199 stron w twardej oprawie, książka jest bogata ilustrowana fotografiami pochodzącymi ze zbiorów autorów, a także z Archiwum Dokumentacji Mechanicznej oraz londyńskiego Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego. Można powiedzieć, że wysoki poziom edytorski i atrakcyjne okładki stały się już znakiem rozpoznawczym oficyny Alma-Press. Szukając dowodów, wystarczy chociażby sięgnąć po recenzowane na histmagu publikacje autorstwa kontrowersyjnego Mariusza Borowiaka.

Autorzy podzielili swoją pracę na pięć głównych rozdziałów, poprzedzonych obszernym wstępem, pełniącym w zasadzie funkcję rozdziału wprowadzającego w tematykę pracy. Kamiński i Szczerbicki przedstawiają w nim zarys dziejów samochodów pancernych od momentu rozpoczęcia pierwszej wojny światowej. O powstaniu i zastosowaniu poszczególnych modeli w trakcie Wielkiej Wojny traktuje rozdział pierwszy. Kolejny zaś poświęcony jest opisowi służby samochodów pancernych w Wojsku Polskim w latach 1918–1939. Autorzy nie ograniczyli się jedynie do przedstawienia tego w porządku chronologicznym. Zaprezentowali także różne koncepcje wykorzystania maszyn podczas walki oraz przypomnieli o nieco zapomnianych polskich konstruktorach samochodów pancernych takich jak np. Tadeusz Tański.

Trzeci rozdział traktuje o służbie „pancerek” w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Przeczytamy tam m.in. o francuskim ciągniku Renault UE, słynnym brytyjskim Universal Carrier, a także o amerykańskich transporterach opancerzonych takich jak M3A1 czy M5. Ponadto autorzy nie zapominają o wozach włoskich czy niemieckich, które w toku walk weszły w posiadanie Polaków. Informacje na temat walk toczonych przez polskie oddziały z użyciem samochodów i transporterów oraz szczegółowe opisy poszczególnych konstrukcji w różnych wersjach rozwojowych powodują, iż jest to najobszerniejszy rozdział w całej pracy.

W czwartym rozdziale zawarte zostały informacje dotyczące samochodów i transporterów w działalności Armii Krajowej oraz innych organizacji konspiracyjnych. Z lektury rozdziału dowiemy się między innymi, że w okupowanej Polsce powstawały rozmaite koncepcje dotyczące oddziałów pancerno-motorowych. Wydawano także liczne publikacje na ten temat: podręczniki, opisy techniczne i eksploatacyjne. Ponadto, sporo miejsca w rozdziale zajmują opisy walk prowadzonych przez powstańców warszawskich przy użyciu zdobycznego sprzętu, w tym także słynnego samochodu pancernego „Kubuś”.

Ostatni, piąty, rozdział autorzy poświęcili wykorzystaniu „pancerek” w Ludowym Wojsku Polskim w latach 1943–1950. Wybór tej drugiej daty nie jest przypadkowy, bowiem to właśnie w tym roku z użycia wyszły ostatnie pojazdy pamiętające drugą wojnę światową. Książkę zamyka indeks wymienionych w tekście nazw pojazdów oraz bibliografia.

Na pewno nie mamy do czynienia z pracą przełomową, co nie zmienia faktu, że powinna się ona znaleźć w zbiorze historyka wojskowości oraz motoryzacji, szczególnie tego początkującego. Pomimo swego popularnonaukowego charakteru recenzowana publikacja stanowi solidne źródło wiedzy. Moim zdaniem „Samochody pancerne…” mogą zainspirować czytelnika do dalszego zgłębiania zawartej w pracy tematyki, co na pewno stanowi mocny punkt tej książki.

Redakcja: Michał Przeperski

Korekta: Justyna Piątek