Albigensi – krwawa legenda buntowników

opublikowano: 2017-03-09 09:59
wolna licencja
poleć artykuł:
Albigensi to ruch religijno-społeczny w XII-XIV w. we Francji. W Albi możemy dziś podziwiać niezliczone pamiątki po epoce średniowiecza. Ale miasteczko kryje również przerażającą historię.
REKLAMA

Albigensi: historia

Poszukiwacze świętego Graala powinni udać się na południe Francji, w górzysty region Langwedocji. To tam co kilka kilometrów wznoszą się pozostałości komandorii templariuszy. Teren jest nadal trudny do zdobycia, pełen krętych dróg wśród zapierających dech w piersiach widoków.

Wygnanie katarów z Carcassonne (domena publiczna)

Nie potrzeba wybujałej wyobraźni by poczuć klimat średniowiecza, mroku tamtych czasów, ale i ich świetności pełnej warownych zamków i przepięknych katedr. Ogromne pomniki rycerzy świątyni zapraszają do odwiedzenia poszczególnych miasteczek. Najpiękniejszym miejscem-pamiątką jest Albi. W każdym zakątku tego miasta-muzeum kryją się duchy przerażającej historii tego grodu.

Tutaj rozegrała się pierwsza w średniowieczu zorganizowana na szeroką skalę eksterminacja ludności o poglądach innych niż dominująca w tym czasie doktryna papieska. Zwani od miasta Albi albigensi (utożsamiani z katarami) przejęli władzę nad południem Francji w okresie XII-XIV wieku. Głosili ideę ubóstwa, zwracali się ku sferze duchowej, byli przeciwni ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej. Co pewien czas pojawiała się nowina, że któryś z biskupów katolickich został wygwizdany lub usunięty ze stanowiska, a jego miejsce zajmował „doskonały” kapłan katarski. Po synodzie w St. Felix-de-Caraman albigensi utworzyli własne struktury kościelne właśnie w Albi, ale też w Carcassone, Tuluzie i Agen.

Kościół próbował przeciwdziałać szerzeniu się nowej wiary. Zorganizowana w 1145 troku misja św. Bernarda (Bernarda z Clairveaux), próbującego przekonać heretyków do powrotu do wiary katolickiej, stała się jego największym upokorzeniem. Będąc jednym z najlepszych mówców swoich czasów, czczony przez tłumy, przeżył potworne męki braku zainteresowania – mieszkańcy Albi nie pokwapili się by tłumnie posłuchać jego mowy, zaledwie kilkudziesięciu znudzonych pojawiło się na wiecu. W innych miastach było podobnie.

Zobacz także:

W tym czasie, po klęskach w ziemi świętej, na południu Francji osiedlił się zakon templariuszy. Rycerze zakonni żyli w symbiozie z mieszkańcami i władzami miasteczek, a nawet wspierali finansowo okoliczne wsie i gospodarstwa. Templariusze, mimo że byli zbrojnym ramieniem papieża i zawdzięczali mu przywileje oraz pieniądze, wyraźnie fascynowali się ruchem katarskim, ideologią powrotu do korzeni chrześcijaństwa. Oczywiście warto zaznaczyć, że dotyczy to odłamu zakonu w południowej Francji. Wspólne życie zbliżyło jednych i drugich.

REKLAMA

„Bóg rozpozna swoich”

Tymczasem Bernard z Clairveaux nie zapomniał upokorzeń z Oksytanii i przekazał papiestwu informacje o bezczelności buntowników. Papież coraz bardziej widział w ruchu albigensów zagrożenie jedności kościoła i swoich wpływów. Kolejne misje pokojowe nic nie dawały. Albigensi rośli w siłę i trzeba było to szybko ukrócić. Herezja katarska została potępiona na synodzie w Tours w 1163 i na soborze laterańskim w 1179. Na synodzie w Weronie określono jak postępować z heretykami. Ustalono, że biskupi mają prowadzić dochodzenia i każdego podejrzanego o herezję oddać pod sąd świecki. Kolejne misje pokojowe kończyły się fiaskiem. Aż do roku 1208 kiedy to jeden z rycerzy hrabiego Tuluzy Rajmunda VI zamordował papieskiego legata.

Papież Innocenty III uznał ten incydent za doskonały pretekst do ostatecznego rozwiązania kwestii katarskiej i ogłosił krucjatę przeciw albigensom. Rycerstwo z północy Francji widziało w krucjacie przede wszystkim okazję do przejęcie bogatych gospodarstw i wsi południa. Co ważne zamieszkujący przecież te ziemie zakon templariuszy nie wziął udziału w krucjacie, a wręcz dał schronienie uciekającym przed rzezią ludziom. Wielu z nich weszło w szeregi zakonu, co potem zostało przypomniane na procesie templariuszy.

Béziers, miasteczko w Langwedocji. W 1209 r. doszło tu do strasznej rzezi albigensów (fot. Pc fish, opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0)

Wojny albigeńskie (1209 - 1229) charakteryzowały się nawet jak na tamte czasy wyjątkowym okrucieństwem. Masakry dokonywane były od miasta do miasta. Najbardziej wstrząsająca historia wydarzyła się w Beziers, gdzie ludzie schronili się w kościele. Rycerze wdarli się do świątyni i w szale zabili tysiące ludzi, mężczyzn, kobiety i dzieci. Miasto płynęło potokami ciepłej jeszcze krwi. W Albi na miejscu największych mordów, już po przejęciu władzy przez papiestwo, inkwizytor Langwedocji rozkazał wybudować największą w Europie katedrę jako symbol triumfu papiestwa nad heretykami. Jej majestatyczna bryła do dziś budzi respekt.

Walki i prześladowania trwały jeszcze do początków XIV wieku, mimo intensywnej działalności inkwizycyjnej na tym terenie. Ówczesną opinią publiczną wstrząsnął proces zakonu templariuszy i ich smutny koniec. Czy templariusze w ukryciu faktycznie sprzyjali albigensom? Trudno jednoznacznie stwierdzić, ale wiele wskazuje, że traktowali ich przyjaźnie.

Historia albigensów jest wstydliwa do dziś – w katedrze pod wezwaniem św. Cecylii w Albi, która majestatycznie wznosi się w centrum miasta, nie ma słowa o tym co się tutaj wydarzyło. W pobliskim muzeum też niewiele jest o wojnach albigeńskich ani o rzezi, a zapytany o to pracownik muzeum unika odpowiedzi.

Bibliografia:

  • Zbigniew Herbert, Barbarzyńca w ogrodzie; O albigensach, inkwizytorach i trubadurach, Zeszyty Literackie 2010,
  • Fernand Niel, Albigensi i katarzy, Oficyna Wydawnicza VOLUMEN, Warszawa 1995
  • Mark Gregory Pegg, Najświętsza wojna. Krucjata przeciwko albigensom i bój o chrześcijaństwo, Wydawnictwo Rebis, Poznań 2010

Korekta i konsultacja historyczna: dr Agnieszka Budyta

Redakcja: Antoni Olbrychski

Polecamy e-book Antoniego Olbrychskiego – „Pojedynki, biesiady, modlitwy. Świat średniowiecznych rycerzy”:

Antoni Olbrychski
„Pojedynki, biesiady, modlitwy. Świat średniowiecznych rycerzy”
cena:
Wydawca:
Michał Świgoń PROMOHISTORIA (Histmag.org)
Liczba stron:
71
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-07-5

Książka dostępna również jako audiobook!

REKLAMA
Komentarze

O autorze
Justyna Zembrzycka
Absolwentka Instytutu Nauk Politycznych oraz Instytutu Dziennikarstwa Uniwersytstetu Warszawskiego. Pasjonatka historii średniowiecza (głównie region półwyspu iberyjskiego oraz Francji) a także średniowiecznych zakonów rycerskich.

Wszystkie teksty autora

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści. Za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2023 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone