„Dzieje polskiej wsi”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena

opublikowano: 2024-05-24 11:40
wolna licencja
poleć artykuł:
Sprawa chłopska i tzw. historia ludowa jest wciąż modna. Odpowiedź na tę modę przynoszą autorzy najnowszego „Pomocnika Historycznego”.
REKLAMA

„Dzieje polskiej wsi”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena

Pomocnik Historyczny POLITYKA
„Dzieje polskiej wsi”
nasza ocena:
8/10
cena:
29,99 zł
Wydawca:
POLITYKA
Rok wydania:
2024
Okładka:
miękka
Liczba stron:
132
Premiera:
24.04.2024 r.
Format:
215x285 mm

„Pomocnik Historyczny” w każdym z numerów oferuje zestaw kilkudziesięciu tekstów renomowanych historyków, znawców danego zagadnienia i dziennikarzy „Polityki”, przyzwyczajając czytelnika do wysokiego poziomu merytorycznego. W tym numerze udało się utrzymać ów poziom, choć bywało lepiej. Autorzy podobnie, jak w poprzednich edycjach, podeszli do rzeczy całościowo, analizując różne aspekty dawnej polskiej wsi.

Omawiany numer otwiera tekst Mirosława Pęczaka, w którym autor opisuje wzrost zainteresowania „kwestię chłopską”. Warto tu podkreślić, że Pęczak analizuje nie tylko literaturę naukową, ale i publicystykę oraz sztukę (muzyka, film). Można się jednak spierać z autorem, który, nie wiedzieć czemu, za początek powrotu do tytułowej tematyki uznał pracę Jana Sowy „Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą”. Trochę dziwi również brak głębszej refleksji nad tematyką. Autor twierdzi uparcie, iż chłop był niewolnikiem, osobą pozbawioną prawa do redystrybucji i „dostępu do mechanizmów kształtujących sferę symboliczną”. Co jest znacząco daleko idącym uproszczeniem i nie zgadza się z ustaleniami historyków.

Kolejny tekst Macieja Trzecieckiego został poświęcony początkom osadnictwa na ziemiach polskich. Autor znakomicie przedstawia powstawania wsi i miast, i wpływu jaki miała na ów proces tzw. kolonizacja niemiecka. Kolejny tekst Andrzeja Chwalby przedstawia w ciekawy sposób ogólny rys dziejów wsi i sytuacji chłopów. Podobnie całościowy rys ekonomii wsi polskiej tworzy Piotr Guzowski, a aspekty modernizacji polskiej wsi w XVIII i XIX w. przedstawił Włodzimierz Mędrzecki.

Podobnie jak w poprzednich numerach mamy coś w rodzaju detali. Czyli krótszych tekstów poświęconych jednostkowym zagadnieniom. Tutaj miniatury przedstawiają najważniejsze miejsca we wsi (kościół, karczmę, targ), postacie najważniejszych i najsłynniejszych chłopów, działaczy chłopskich, zagadnienia przemocy i honoru na wsi (szkoda, że ten ostatni tekst jest tak krótki), życia religijnego na wsi, a także mniejszościom narodowym i etnicznym żyjącym w dawnej polskiej wsi.

Kwestię psychicznych i fizycznych wymiarów i skutków pańszczyzny przedstawił Kacper Pobłocki w tekście pt. Niewola po polsku. Jednak czytelnik nie pozna ostatecznej odpowiedzi, czy polski chłop był niewolnikiem. Autor w sposób zbyt zawiły szuka powiązań między niewolnikami w USA a chłopami pańszczyźnianymi w Polsce, finalnie negując te powiązania. O wiele lepiej kwestię przemian wiejskiej samoświadomości przeanalizował Tomasz Kizwalter, przedstawiając m.in. udział chłopów w życiu politycznym, ich stosunek do powstań narodowych, identyfikację z państwem. Z tymi artykułami łączą się teksty Tomasza Wiślicza poświęcone ludowej religijności i seksualności.

W recenzowanym numerze „Pomocnika” znalazły się również teksty poświęcone pozycji i roli kobiety w wiejskiej społeczności pióra Joanny Kuciel-Frydryszak, czy emigracji ludności wiejskiej (Adam Walaszek). Ostatnie teksty zostały poświęcone dziejom chłopów i polskiej wsi w XX wieku (zarówno w PRL, jak i III Rzeczypospolitej).

Jak wspomniano na wstępie, „Pomocnik Historyczny” przynosi relatywnie całościowy obraz tematu. Warto na sam koniec pochwalić estetyczną formę wydania, co jest cechą charakterystyczną kolejnych wydań. Wybór ilustracji i zdjęć dobrze komponuje się z tekstami. Nie można się również przyczepić do języka zamieszczonych w tomie artykułów. Wszystko to sprawia, że warto po niego sięgnąć.

Kup nowy Pomocnik Historyczny POLITYKI – LINK!

Zobacz też pozostałe publikacje, dostępne w ofercie Wydawnictwa Polityka.

REKLAMA
Komentarze

O autorze
Cezary Wołodkowicz
Historyk i tłumacz. Pasjonuje się dziejami epoki napoleońskiej i historią wojskowości. Niepoprawny fan Arsenalu Londyn.

Wszystkie teksty autora

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści. Za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2023 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone