Autor: Błażej Guzy
Tagi: Ciekawostki i rocznice, Historia nauki i techniki, Sylwetki i biografie, XIX wiek, Polska, Lubelszczyzna
Opublikowany: 2014-01-29 12:45
Licencja: wolna licencja

Gwiazdka Cieszyńska - Antoni Patek

Patek Philippe & Co. to pierwsza firmy na świecie produkująca masowo zegarki kieszonkowe, a także zegarki zaliczane do najlepszych i najdroższych na świecie. Ich historia rozpoczyna się na Lubelszczyźnie, na początku XIX wieku, gdy narodził się Antoni Patek...
REKLAMA

1.

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.

Ner. 48. – Cieszyn d. 13. Grudnia. – R. 1856.

14 maja 1811 roku w Piaskach Luterskich na Lubelszczyźnie, w drobnej szlacheckiej rodzinie herbu Prawdzic, urodził się Antoni Patek. Miał dziesięć lat, gdy rodzice przenieśli się do Warszawy. Sześć lat później, gdy umarł mu ojciec, musiał zacząć zarabiać na rodzinę. W 1828 roku wstąpił do 1. Pułku Strzelców Konnych Królestwa Kongresowego. Kiedy wybuchło powstanie listopadowe wziął w nim czynny udział i dosłużył się stopnia podporucznika. Za męstwo został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. Po upadku powstania wyjechał z kraju i w końcu osiadł w Genewie.

Tam początkowo handlował winami i studiował malarstwo. Szybko jednak zainteresował się zegarmistrzostwem. Na początku jedynie kupował gotowe mechanizmy i oprawiał je w ozdobne koperty. 1 maja 1839 roku spotkał Franciszka Czapka – zegarmistrza, również Polaka (czeskiego pochodzenia), a także uczestnika powstania listopadowego. Panowie weszli w spółkę i założyli firmę Patek & Czapek. Przedsiębiorstwo robiło głównie zegarki dla polskiej emigracji i arystokracji w kraju. W 1845 roku Czapek postanowił opuścić firmę i prowadzić dalszą działalność samodzielnie.

Decyzja Franciszka Czapka w przysłużyła się Patkowi. W trakcie wystawy w Paryżu poznał on bowiem zegarmistrza Adriena Philippe’a, który był wynalazcą mechanizmu naciągowego z koronką, dzięki któremu nie trzeba było używać kluczyka do nakręcania zegarka. Philippe objął stanowisko dyrektora technicznego firmy Patka, a w 1851 roku został jej wspólnikiem. Dzięki połączeniu nowoczesnej myśli technicznej i zmysłu artystycznego (oraz szczęścia) firma Patek Philippe & Co. w bardzo krótkim czasie odniosła niesamowity sukces. W 1851 roku na wystawie światowej w Londynie ich zegarek kupiła królowa Wiktoria (miała go nosić jako broszkę przy sukni). Zegarek kupił również książę Albert, a kolejny zamówiła duńska królowa Luiza.

Antoni Patek

Zegarki Patek Philippe zaczęły zdobywać międzynarodowe nagrody, dzięki czemu sprzedawano je w najlepszych europejskich (i nie tylko) sklepach. Wkrótce też zyskały przydomek króla wśród marek i marki królów. Zegarki Patek Philippe kupowali bowiem najważniejsi ludzie świata m.in.: papież Pius IX, książę egipski Hussein Kamal, król Włoch Wiktor Emanuel III, a także Zygmunt Krasiński, Piotr Czajkowski, Lew Tołstoj, Maria Skłodowska-Curie, Albert Einstein, Niels Bohr, Walt Disney, Josip Broz Tito i... Józef Stalin.

W 1841 roku firma jako pierwsza skonstruowała zegarki z niezależnym sekundnikiem, a w 1868 roku wykonała jeden z pierwszych na świecie zegarków na rękę (dla węgierskiej księżnej Kocewicz). W 1989 roku, na 150. Rocznicę istnienia firmy, stworzyła najbardziej skomplikowany zegarek na świecie. Patek Philippe Calibre 89 waży 1,1 kg, zawiera 33 mechanizmy, posiada 1728 elementów i kosztuje ok. 6 milionów dolarów. Nie jest to jednak najdroższy zegarek w historii firmy. Na aukcji w 1999 roku Patek Philippe & Co. sprzedała zegarek amerykańskiego bankiera Henry'ego Gravesa za, bagatela, 11 milionów dolarów.

Antoni Patek zmarł w Genewie 1 marca 1877 roku. Jego przedsiębiorstwo nie zostało jednak „w rodzinie”. Firma wielokrotnie zmieniała właścicieli, gdy w 1932 roku kiedy została wykupiona przez braci Karola i Jeana Sternów. Dzisiaj firmę prowadzi już czwarte pokolenie Sternów.

W 2009 roku Poczta Polska umieściła podobiznę Antoniego Patka na znaczku o nominale 1,55 zł.

Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis!

REKLAMA
Śledź nas!
Komentarze

O autorze
Błażej Guzy
Absolwent geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim i pedagogiki na Uniwersytecie Pedagogicznym. Interesuje się historią geografii i geografią religii. Jako obszar badań i zainteresowań szczególnie upodobał sobie Śląsk Cieszyński. Miłośnik podróży i górskich wycieczek, zagorzały czytelnik literatury fantasy, fan zespołu Pink Floyd.

Wszystkie teksty autora
Pierwszy polski portal historyczny
ISSN: 1896-8651
Wydawca portalu
Michał Świgoń PROMOHISTORIA
ul. Koźmiana 2/89
01-606 Warszawa
NIP 626-281-54-56
Numer konta: PL 33 1140 2004 0000 3802 7410 0716
Patronaty
Jak uzyskać patronat
Kontakt z redakcją
Mateusz Balcerkiewicz
redaktor naczelny
Reklamuj się u nas
Oferta reklamowa
Konkursy
Nasze konkursy