Maciej Korkuć – „Walcząca Rzeczpospolita 1939-1945” – recenzja i ocena
Maciej Korkuć – „Walcząca Rzeczpospolita 1939-1945” – recenzja i ocena
Wrzesień sprzyja publikacji opracowań i wspomnień związanych z wojną obronną Polski 1939 roku oraz całym okresem okupacji ziem polskich i walk o wolność. W tym roku jest to szczególnie nasilone w związku z okrągłą, osiemdziesiątą rocznicą wybuchu II wojny światowej, której obchody zainaugurowane zostały w podniosły sposób.
W ten nurt wpisuje się nowa propozycja wydawnicza Instytutu Pamięci Narodowej. „Walcząca Rzeczpospolita 1939-1945” Macieja Korkucia – bo o niej mowa, to książka stanowiąca interesujące połączenie broszury informacyjnej z podręcznikiem popularnonaukowym i monografią historyczną. Książka stanowi syntetyczny przegląd najistotniejszych wydarzeń z historii okupowanej przez Niemców i Sowietów Polski oraz działań wojennych prowadzonych na terenach polskich. Zwięzła formuła publikacji sprzyja przyswajaniu wiedzy przez czytelnika, bo nie jest on torpedowany przesadną ilością dat, faktów i szczegółów.
Książka podzielona jest na liczne rozdziały – mamy tu m.in. sekcje dotyczące działań wojny obronnej w 1939 r., hitlerowskiego terroru na ziemiach polskich czy dział opisujący funkcjonowanie Polskiego Państwa Podziemnego. Wszystko jest utrzymane w jasnym i klarownym układzie chronologicznym.
W narracji książki dominuje wyraźnie rodzima perspektywa – polski punkt widzenia. To ważne, gdyż opierając swą wiedzę np. wyłącznie na dyskursie zachodnioeuropejskim umyka realny obraz roli Polski i Polaków w największej wojnie w dziejach. Ba, często nie tyle umyka, co jest brutalnie przeinaczony – w skrajnych i absurdalnych przypadkach przypisuje się narodowi polskiemu rolę jednego z katów II wojny światowej.
Merytoryczny wywód uzupełniony jest przez interesującą formę – w książce znajdziemy liczne barwne fotografie, infografiki a także mapy pozwalające uzmysłowić sobie sytuację geopolityczną w poszczególnych etapach II wojny światowej. To zdecydowanie ułatwia lekturę książki dla osób niefascynujących się prywatnie historią (unika znużenia faktografią), bowiem nadaje lekturze wartkie tempo wyznaczane również przez stosunkowo krótkie i konkretne rozdziały tematyczne.
Z kolei pasjonaci historii mogą być nieco rozczarowani nazbyt syntetycznym kształtem publikacji. Książka otwiera bowiem mnóstwo wątków, a przy tym nie pozwala zagłębić się w szczegóły. Taki już jednak jest urok dzieł tego typu – popularyzatorskich broszur informacyjnych. Jednak i rzeczeni pasjonaci historii najnowszej znajdą w „Walczącej Rzeczpospolitej” coś dla siebie – lektura tej książki pozwoli dodatkowo usystematyzować ich wiedzę, ale także uzupełnić luki – np. o nieznane dotychczas szerzej aspekty i szczegóły (jak choćby te wynikające z tabel statystycznych).
Idee fixe i najważniejsze zadanie publikacji Macieja Korkucia wyłożone zostało w słowie wstępnym prezesa IPN – Jarosława Szarka. Dowiaujemy się z niego, że książka ta (wydana również – co kluczowe – w ośmiu wersjach językowych) ma szerzyć wiedzę o prawdziwej historii Polski i Polaków podczas II wojny światowej, a tym samym być elementem polityki historycznej naszego kraju. Polityki, której zadaniem jest walka z kłamliwymi wersjami historii najnowszej – między innymi tymi podważającymi wynikające z faktów dziejowych role sprawców i ofiar.
Jak słusznie zauważa Szarek, jeżeli historia jest rzeczywiście nauczycielką życia to należy przede wszystkim zachować jej czystą, prawdziwą wersję. Wychowywanie kolejnych pokoleń w kłamliwych, zafałszowanych narracjach może tylko doprowadzić do kolejnego zła – w tym nawet i do powtórzenia błędów z przeszłości. Można by powiedzieć, że w tym miejscu bombastyczny slogan: „Tylko prawda nas wyzwoli” znajduje swoje najprawdziwsze i najmocniejsze zastosowanie.
