Most Kierbedzia był pierwszym stalowy mostem w Warszawie. Zobaczcie, jak powstawał!
Zobacz także:
- Katastrofa budowlana na Moście Poniatowskiego w Warszawie
- XIX-wieczna Warszawa na zdjęciach Konrada Brandla [Galeria]
W latach 1859–1864 w Warszawie z inicjatywy Towarzystwa Rosyjskich Kolei Żelaznych wybudowano stalowy most, który przeszedł do historii jako pierwsza stała przeprawa przez Wisłę od czasów Zygmunta Augusta (most ten otwarto 5 kwietnia 1573 roku i można z niego było korzystać przez 30 lat). Na kolejne trwałe połączenie obu brzegów Wisły trzeba było poczekać aż 300 lat.
Należy dodać, że potrzebę wybudowania stałego mostu w Warszawie dyskutowano już podczas obrad Sejmu Czteroletniego (1788-1792). Finalnie inwestycję udało się zrealizować dopiero niemal siedem dekad później. W dalszej kolejności powstały mosty Przy Cytadeli i Poniatowskiego.
Most Kierbiedzia w Warszawie
Pierwotnie planowano, że będzie to most kolejowy. Miał połączyć dworzec Petersburski (dziś znany nam jako Wileński) z Wiedeńskim (znajdującym się na rogu alei Jerozolimskich i ul. Marszałkowskiej). Finalnie jednak zdecydowano, że będzie to jedynie most drogowy, co nie oznaczało, że zrezygnowano z komunikacji miejskiej. W 1866 roku trasą tą zaczął bowiem kursować tramwaj konny, ułatwiający warszawiakom podróże po mieście.
Budowlę zaprojektował Stanisław Kierbiedź, herbu Ślepowron, dlatego też to on został jej patronem, choć przez pewien okres czasu, na cześć cara Aleksandra II (1818-1881), nazywano ją mostem Aleksandryjskim. Wspomniany projektant był nie tylko inżynierem, pionierem budowy żelaznych mostów kratownicowych, ale też generałem-majorem armii rosyjskiej i członkiem Rady Stanu Królestwa Polskiego. Odpowiadał m.in. za projekt, wzniesionego w latach 40. XIX wieku, żelaznego siedmioprzęsłowego mostu na Newie w Petersburgu czy wybudowanego w latach 1853–1857 pierwszego mostu kratowego na rzece Łudze. Był też prezesem budowy portów w Kronsztadzie i Petersburgu.
Zobaczcie zdjęcia!
Most Kierbiedzia i Most Śląsko-Dąbrowski
Konstrukcja była dwukrotnie niszczona. Pierwszy raz podczas I wojny światowej, kiedy wycofujące się sierpniu 1915 roku wojska rosyjskie wysadziły dwa środkowe przęsła. Odbudowę rozpoczęto we wrześniu wspomnianego roku, a 27 stycznia 1916, kiedy przypadały urodziny króla Prus Wilhelma II Hohenzollerna, przeprawę oficjalnie otwarto. Po raz drugi konstrukcja uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej. 13 września 1944 roku żołnierze 2. Kompanii 654. Batalionu Pionierów Wehrmachtu wysadzili cztery wewnętrzne przęsła mostu.
Tym razem szkody były zdecydowanie większe. Finalnie zdecydowano się na rozbiórkę mostu i wybudowanie nowego. W efekcie na filarach zniszczonego mostu Kierbedzia w latach 1947–1949 wybudowano nowy Most Śląsko-Dąbrowski, stanowiący integralną część Trasy W-Z, łączącej Pragę ze Śródmieściem i Wolą. Nazwę tę nadano na pamiątkę tego, że konstrukcje stalowe wykonane zostały w Hucie Zabrze i Zakładach Produkcji Konstrukcji Stalowych w Chorzowie, a stal dostarczyła Huta Batory.
Źródła:
- Encyklopedia Warszawy, red. Barbara Petrozolin-Skowrońska, Warszawa 1994, s. 510
- Słownik polskich pionierów techniki, red. Bolesław Orłowski, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1986, s. 96–97.
- Anna Chylińska-Stańczak, Most Kierbedzia. Fotoreportaż z budowy pierwszego stałego mostu w Warszawie, Warszawa 2006.
- Jarosław Zieliński, Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 14 Nowowiejska–Francesco Nullo, Warszawa, Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2008, s. 277.
- www.warszawa1939.pl,
- www.srodmiescie.um.warszawa.pl
