Mostar - wielokulturowe miasto w Bośni i Hercegowinie [ZDJĘCIA]
Zobacz także:
- Bośnia i Hercegowina – smutna historia małej Jugosławii
- Kupari, czyli zatoka umarłych hoteli. Jak dziś wygląda? [Galeria]
Mostar to dziś jedno z miejsc na Półwyspie Bałkańskim, które znajduje się na „Liście marzeń” niemal każdego podróżnika. To urokliwe miasteczko o bogatej, ale jakże krwawej historii. Od wieków przyciągało wędrowców, ponieważ było położone na szlaku handlowym między wybrzeżem Adriatyku a środkową Bośnią. Jego nazwa pochodzi od słowa mostari oznaczającego strażników mostu, a po chorwacku - mosty.
Wspomniana budowla jest atraktorem przyciągającym dziś turystów. W średniowieczu dwie strony Naretwy łączył drewniany most, jednakże w 1565 roku został on zburzony i na mocy rozkazu wydanego przez sułtana Sulejmana Wspaniałego, wybudowano kamienny. Do jego budowy wykorzystano kamienie z kamieniołomu Mukosa.
Most stanowił symbol pojednania Wschodu z Zachodem. Przetrwał kilka wieków aż do 9 listopada 1994 roku, kiedy to podczas konfliktu chorwacko-bośniackiego został zburzony. Odbudowano go pod koniec lat 90., a ponownie otwarto w 2004 roku. Rok później został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Przechadzając się klimatycznymi uliczkami Mostaru, czy wędrując w okolicy mostu na brzegu Neretwy, dostrzeżemy kamienie z napisami: „Don't forget” czy „Remember 1993”. Pochodzą one ze starego mostu, który został zniszczony przez Chorwatów. Przypominają o tragicznej historii miasta i bratobójczych walkach, jakie były tu toczone w latach 90.
Zobaczcie zdjęcia!
Stare Miasto w Mostarze jest stosunkowo niewielkie, aczkolwiek urokliwe. Wielokulturowe miasto, które przez lata znajdowało się pod panowaniem tureckim, zamieszkiwali Serbowie, Chorwaci i Bośniacy. Znajdziemy tu zarówno prawosławne cerkwie, kościoły katolickie, jak i meczety oraz synagogi. Miasto było niemym świadkiem wielu tragicznych wydarzeń i konfliktów zbrojnych.
Pierwsi osadnicy zamieszkali na tym terenie już w czasach rzymskich. Z biegiem lat miasto dostało się pod panowanie tureckie, a w XVI wieku Osmanowie założyli tu twierdzę. Panowanie tureckie zakończyło się wraz w 1875 roku, kiedy wybuchło powstanie antytureckie. Gdy upadło, Mostar przeszedł pod panowanie Austro-Węgier i taka sytuacja trwała aż do 1918 roku, czyli do zakończenia I wojny światowej. Wtedy miasto włączono do Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, a później do Jugosławii, z kolei od 1992 roku leży w granicach Bośni i Hercegowiny. W tym samym roku w mieście wybuchły walki Bośniaków i Chorwatów przeciwko Serbom, a potem Chorwatów z Bośniakami.
Jak pisze Andrzej Krawczyk w publikacji „Czyja jest Bośnia. Krótka historia kraju trzech narodów”:
Na początku wojny w BiH dwa narody: Bośniacy (Muzułmanie bośniaccy) i Chorwaci, kierowane wspólnym pragnieniem niezależności i samodzielności, wspólnie mierzyły się z problemami rozpadu Jugosławii i agresją serbską.
Na początku konfliktu Serbowie ostrzelali dzielnice mieszkalne, a jugosłowiańsko-serbscy saperzy zniszczyli dwa mosty, aby utrudnić komunikację w Mostarze. Ocalał wówczas tylko wspomniany Stary Most. Serbowie zniszczyli też 12 z 14 meczetów, muzeum czy bibliotekę. Chorwaci w czerwcu 1992 roku odpowiedzieli im akcją „Szakal”, mającą na celu wyparcie serbskich oddziałów z Mostaru. Początkowo Chorwaci współpracowali z Bośniakami, ale z biegiem czasu ich cele stawały się rozbieżne, a napięcie eskalowało. Do otwartego konfliktu chorwacko-bośniackiego doszło w październiku 1992 roku w miejscowości Novi Travnik, a zimą współpraca między narodami została zakończona. Rozpoczęła się wojna.
Walki o Mostar wybuchły 9 maja 1993 roku. Chorwacki generał Praljak 8 września wydał rozkaz zniszczenia Starego Mostu, łączącego część katolicką z muzułmańską (To jednak pewne uproszczenie. Należy zaznaczyć, że podziały te były o wiele bardziej skomplikowane). Dzień później zniszczono środkową część mostu. Piesi nadal mogli z niego korzystać za pomocą kładek, którymi łączono dwie strony.
W wyniku wojny domowej zniszczona została wschodnia część Mostaru, którą zamieszkiwali wyznający islam Bośniacy. Zawieszenie broni podpisano dopiero 25 lutego 1994 roku. Mieszkańcy nie zapomnieli o krwawej historii miasta. Przypominają o niej też kamienie, cmentarze i zniszczone budynki.
Mostar z lotu ptaka
Miasto można podziwiać z punktu widokowego, który znajduje się w Parku Fortica. Prowadzi do niego asfaltowa szosa. Na szczycie góry wybudowano przeszklony taras widokowy, z którego roztacza się widok na cały Mostar. To Vidikovac Fortica. Tuż obok znajduje się restauracja, w której można się posilić po długiej wędrówce.
Źródło:
Krawczyk A., Czyja jest Bośnia. Krótka historia kraju trzech narodów, Kraków 2021.
