Ostatnie dni wystawy prac Zofii Stryjeńskiej
Zofia Stryjeńska (z domu Lubańska) urodziła się 13 maja 1891 r. w Krakowie. Już w młodości wiele rysowała i malowała, ukończyła szkołę malarską dla kobiet Marii Niedzielskiej, a w 1911 r. rozpoczęła studia malarskie w Monachium. W tym czasie nie mogły w niej studiować kobiety, dlatego Polka podjęła studia w przebraniu chłopca jako Tadeusz Grzymała. Zdemaskowano ją dopiero po roku. Wróciła do Krakowa, gdzie kontynuowała twórczość plastyczną i związała się z miejscową cyganerią. Dwukrotnie zamężna (z architektem Karolem Stryjeńskim oraz aktorem Arturem Sochą) nie znajdowała szczęścia w tych związkach. Romansowała z architektem Achillesem Brezą i pisarzem Arkadym Fiedlerem.
Artystka pojawiła się w szerszym świecie artystycznym w 1913 r. Zajmowała się malarstwem temperowym, litografią, rysunkiem, plakatem, prowadziła działalność ilustratorską, projektowała tkaniny dekoracyjne i zabawki. Była jedną z prekursorek art déco w Polsce. Głównymi motywami jej prac była religia, Słowiańszczyzna, kultura ludowa i narodowa. Sławę zdobyła sobie wykonując dekorację polskiego pawilonu na Wystawie Światowej w Paryżu w 1925 r. – cykl Dwanaście miesięcy składał się z sześciu malowideł pokazujących prace wiejskie w różnych momentach roku. Stryjeńska otrzymała wówczas 5 nagród wystawowych oraz Legię Honorową. Do jej najbardziej znanych prac należą: Pastorałka, cykl Bożków słowiańskich i Pascha, ilustracje do Monachomachii Krasickiego, Pory roku, Kolędy, Cztery sakramenty oraz Tańce polskie. Mieczysław Grydzewski z „Wiadomości Literackich” nazwał ją księżniczką sztuki polskiej.
Trudności artystki zaczęły się już w latach 30-stych, kiedy to częściowo o niej zapomniano. Okupację przeżyła w Krakowie, po wojnie znalazła się na emigracji, osiadłszy w Genewie. Żyła tam samotnie i skromnie aż do śmierci w 1976 r.
Wystawa prac Stryjeńskiej w Muzeum Narodowym w Krakowie trwa od października 2008 r. Prezentowane są na niej m.in. wycięte przez autorkę fragmenty Dwunastu miesięcy (całość dzieła została zniszczona w czasie wojny), dekoracje z sali bankietowej transatlantyku m/s „Batory” a także kilkaset innych prac: obrazy, projekty fresków i scenografii teatralnych, grafiki, książki i plakaty, papiery wartościowe i reklamy, zabawki, rękawiczki, szachy, tkaniny, projekty architektoniczne. Jest to pierwsza po wojnie tak bogata wystawa prac artystki. Honorowym patronatem objął ją Ambasador Szwajcarii w Polsce Bénédict de Cerjat. Dofinansowana została ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W ostatni dzień trwania wystawy (niedziela 4 stycznia) organizatorzy przewidzieli dodatkowe atrakcje dla zwiedzających – o godz. 12:15 oraz 14:00 w cenie biletu możliwe będzie zwiedzanie wystawy wraz z przewodnikiem. Tego dnia ekspozycja czynna będzie do ostatniego widza. W czasie finisażu wystawy, o godz. 15:00 Natalia Strzelecka będzie czytać fragmenty pamiętników artystki pt. Chleb prawie że powszedni w opracowaniu Marii Grońskiej.
Wystawa odbywa się w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie przy al. 3 Maja 1. Bilety: normalny 8 zł, ulgowy 4 zł, rodzinny 16 zł, grupowy normalny 6 zł, grupowy ulgowy 3 zł.
