Paryż: miasto średniowiecznych kościołów
Analiza geografii sakralnej miasta średniowiecznego stanowi jeden ze sposobów opisu średniowiecznej rzeczywistości oraz sposobu postrzegania świata przez ówczesnych ludzi. Pokazuje w jaki sposób miejsca sakralne „organizowały przestrzeń” w średniowiecznych miastach, jakie było znaczenie lokalizacji poszczególnych świątyń, w jaki sposób w miejskiej przestrzeni znajdowały odbicie wzajemne relacje pomiędzy władzą duchowną a świecką czy też jaką rolę pełniło umieszczanie relikwii konkretnych świętych w różnych rejonach miasta.
Paryż jest idealnym miejscem na prowadzenie tego typu badań. Na wyspie Cité znajdowały się centra władzy duchownej i królewskiej o szczególnym znaczeniu sakralnym: katedra Notre-Dame oraz pałac królewski ze słynną Sainte Chapelle - świątynią, w której Ludwik Święty umieścił relikwie Pasji. Po mieście rozrzucone były liczne kościoły i klasztory. Niedaleko za jego granicami leżało opactwo Saint-Denis, nekropolia królów Francji i jedno z najważniejszych miejsc w ideologii władzy dynastii Kapetyngów. Klasztor pełnił olbrzymią rolę w rozwoju zjawiska określanego przez francuskich historyków mianem religion royale, religii królewskiej, podobnie jak w znacznie późniejszej epoce kaplica pałacowa w Wersalu.
Katedra Notre-Dame na wyspie Cité (widok na fasadę zachodnią; przełom XII i XIII w.). – zdjęcia w tym tekście opublikowano na licencji CC BY-SA 3.0, według zasad opisanych pod artykułem 
Fragment centralnego portalu fasady zachodniej ze sceną Sądu Ostatecznego (przełom XII i XIII w.). 
Święty Piotr – detal z centralnego portalu fasady zachodniej (przełom XII i XIII w.). 
Fasada kaplicy Świętej Korony ([ Sainte-Chapelle ]), pełniącej funkcję prywatnej kaplicy królów Francji i zarazem wspaniałego relikwiarza dla Korony Cierniowej Chrystusa – najświętszej relikwii królestwa (II poł. XIII w.). 
Detal witraża przedstawiającego historie sprowadzenia do Paryża relikwii Korony Cierniowej (II poł. XIII w. – rekonstrukcja w II poł. XIX w.). 
Wnętrze górnej kaplicy (II poł XIII w. – rekonstrukcja II poł XIX w.; widok na rozetę ponad głównym wejściem). 
Kościół św. Piotra na Montmartre (poł. XII wieku; widok na fasadę). 
Wnętrze kościoła (poł. XII w.; rekonstrukcja – poł. XIX w.). 
Prawa kaplica przyprezbiterialna (II poł. XII w.; rekonstrukcja – poł. XIX w.). 
Kościół św. Eustachego (przełom XV i XVI w.; widok od strony południowej). 
Kościół św. Szczepana na Górze ([ St-Étienne-du-Mont ]), w którym przechowywany jest palec św. Genowefy, patronki Paryża (budowa od końca XV do początku XVII wieku; widok na fasadę od strony Panteonu). 
Wnętrze kościoła ze słynną przegrodą (lektorium) oddzielającą nawę od prezbiterium (koniec I poł. XVI w.). 
Wnętrze kościoła św. Germana Paryskiego ([ St-Germain-Des-Prés ]), najstarszego kościoła w Paryżu (XI w.; niektóre elementy wystroju z końca VI w.). 
Podparyska bazylika św. Dionizego ([ Saint-Denis ]) pierwszego patrona Francji (widok na fasadę zachodnią – połowa XII w.). 
Portal centralny fasady zachodniej z Chrystusem Pantokratorem (poł. XII w.). 
Wnętrze bazyliki (XIV w.; widok na nawę główną od strony prezbiterium). 
Widok na słynny chór bazyliki – najstarszy w Europie zabytek sztuki gotyckiej ufundowany przez opata Sugera (połowa XII w.). 
Detal z wnętrza romańskiej krypty (początek XII w.). Topografia sakralna średniowiecznego Paryża była przedmiotem badań uczestników projektu Sekcji Mediewistycznej Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW pt. Paryż: Geografia sakralna miasta średniowiecznego realizowanego we współpracy z prof. Wojciechem Fałkowskim.
Tekst: Maksymilian Sas. Fotografia: Rafał Ojrzyński.
Zobacz też:
Redakcja: Tomasz Leszkowicz
