Sarah Bakewell – „Kawiarnia egzystencjalistów. Wolność, Bycie i koktajle morelowe” – recenzja i ocena
Sarah Bakewell – „Kawiarnia egzystencjalistów. Wolność, Bycie i koktajle morelowe” – recenzja
i ocena
Paryż przełomu XIX i XX wieku, to miejsce które przyciągało najbardziej znanych i podziwianych artystów, filozofów i literatów. Czar paryskich kawiarni wypełnionych dyskusjami o sztuce, kondycji ludzkości oraz jej przyszłości przyciągał zarówno rzesze ambitnych jednostek, jak i zwykłych ciekawskich słuchaczy. Gwarne od toczonych debat oraz zadymione od wiecznie palących papierosy gości lokale stały się synonimem intelektualnej wolności, która fascynuje do dzisiaj. W takim miejscu spotykamy bohaterów książki Sarah Bakewell „Kawiarnia egzystencjalistów. Wolność, Bycie i koktajle morelowe”, których losy odzwierciedlają zmienne dzieje XX wieku.
Sarah Bakewell (1963) to brytyjska autorka książek non-fiction, publicystka oraz nauczycielka pisania na uniwersytetach w Londynie. Do tej pory ukazały się cztery jej prace łączące biografie ze wspomnieniami i historią kultury. Recenzowana książka zdobyła nagrodę Windham-Campbell Literature Prize w kategorii non-fiction za 2018 roku, a jej tłumaczenia dostępne są już między innymi w Turcji, Brazylii, Szwecji, Francji oraz w niektórych krajach Azji.
Książka rozpoczyna się od sceny, w której Raymond Aron, w jednej z paryskich kawiarni przy rue de Montparnasse, informuje Jean-Paula Sartre’a i Simone de Beauvior o swoim nowym odkryciu, jakim jest fenomenologia. Rozwijana we Fryburgu przez Edmunda Husserla fascynuje Sartre’a do tego stopnia, że uzna leżące u jej fundamentów założenia, jednak okrasi je także wnioskami z własnych prac dając podwaliny egzystencjalizmowi. Tak rozpoczyna się opowieść, w której obok Sartre’a i Beauvior pojawiają się Martin Heidegger, Karl Jaspers, Albert Camus, Maurice Merleau-Ponty, Edmund Husserl, Edith Stein oraz wielu innych filozofów i literatów XX wieku. Bakewell sięga także do prac dziewiętnastowiecznych filozofów, których myśl wpłynęła na ukształtowanie się egzystencjalizmu. Rozpoczynająca książkę anegdota daje początek opowieści o tym, jak losy bohaterów przeplatają się z ich pracą i wpływają na poglądy, które ukształtowały myśl filozoficzną w minionym wieku. Opowieść ta, to także historia dialogu i konfliktów pomiędzy różnym pojmowanie egzystencjalizmu.
Autorka podjęła nie mały trud połączenia w jednym tomie przemian filozofii swoich bohaterów z ich życiem oraz własnymi wspomnieniami. W efekcie końcowym Czytelnik otrzymuje wciągającą lekturę, która w przystępny sposób tłumaczy meandry myśli Sartre’a czy Heideggera, zaciekawia anegdotami z ich życia prywatnego oraz pokazuje, że i oni podejmowali błędne decyzje. Napędzani własnymi przekonaniami oraz wpływem sytuacji społeczno-politycznej decydowali się na poparcie nazistów (Martin Heidegger), komunistów (Jean-Paul Sarte) bądź przyjmowali pozycję nieakceptowalną dla większości (Albert Camus). Największym osiągnięciem Bakewell jest jednak umieszczenie w jednej książce tak wielu osobistości, z których każda ma lub zasługuje, aby mieć, własną biografię nie tracąc z pola widzenia ich indywidualnych cech oraz tytułowego egzystencjalizmu.
Niektórzy mogą zarzucać Autorce dość pobieżne potraktowanie filozoficznych poglądów zamieszczonych w książce. Jednak należy pamiętać, że nie jest to praca naukowa, a tym bardziej poświęcona w całości filozofii. Bakewell pokazuje różne ścieżki życiowe filozofów oraz ich stosunek do podporządkowania życia głoszonym poglądom i ocenom. Z kolei osobiste wspomnienia Autorki zawierające opisy fascynacji odkrywanymi w młodości dziełami Sartre’a, Beauvoir, czy Heideggera zachęcają do ich bacznej lektury i sprawiają, że książka wydaje się być dialogiem z samą autorką. Celem Bakewell nie jest także dogłębne przeanalizowanie wydarzeń historycznych, stąd relacje o nich mogą wydać się uproszczone.
Książka Sarah Bakewell to porywający obraz najbardziej wpływowych filozofów XX wieku. Bakewell napisała książkę przystępną nawet dla laików w kwestiach filozofii. Bardzo dobrze napisana i ciekawa sprawia, że trudno się od niej oderwać. Autorka oddaje klimat sporów filozofów i ich prywatne losy nie pomijając wątpliwości, sukcesów, kompleksów i ułomności. Polecam!
