Ukazał się ostatni numer „Zeszytów Historycznych”

„Zeszyty Historyczne” ukazywały się od 1962 r. (do 1973 r. jako półrocznik). Publikowano w nich zarówno źródła (dokumenty, relacje, wspomnienia), jak i opracowania dotyczące najnowszej historii Polski. Jako czasopismo ukazujące się poza zasięgiem cenzury PRL, stanowiło ono wolne forum dyskusji między historykami emigracyjnymi a niektórymi badaczami krajowymi piszącymi pod pseudonimami. Jerzy Giedroyc był redaktorem naczelnym pisma do śmierci w 2000 r. Schedę po nim objęła Zofia Hertz, kierująca Instytutem Literackim aż do śmierci w 2003 r. Od tego czasu redaktorem pisma był Jacek Krawczyk. W 2009 r. redakcja czasopisma została uhonorowana przez Prezesa IPN nagrodą „Kustosza Pamięci Narodowej”.

Henryk Giedroyc w Maisons-Laffitte (fot. Mariusz Kubik).

Decyzję o zakończeniu wydawania pisma podjął pod koniec ubiegłego roku młodszy brat Redaktora z Maisons-Laffitte, Henryk Giedroyc, od 2003 r. kierownik Instytutu Literackiego. W liście wysłanym do stałych autorów pisma z prośbą o przesłanie tekstów napisał m.in.: W Polsce rozwija się nieskrępowana nauka historyczna, można publikować wszystko, archiwa są dostępne. „Zeszyty Historyczne” spełniły swą rolę i mamy nadzieję, że nie zaistnieje nigdy więcej sytuacja, w której znów trzeba będzie na emigracji szukać przestrzeni wolności do badań i publikacji. Ma się rozumieć, że decyzję tę podjęliśmy nie bez smutku i nie bez nostalgii. (...) Nie chcielibyśmy, aby numer ten stał się laurką – byłoby to obce założycielowi pisma. Mamy też świadomość rozmaitych błędów, popełnionych na łamach naszego pisma. W pożegnalnym numerze liczymy na oceny wolne od bieżących implikacji i polemik ad personam.

Niestety, Henryk Giedroyc nie doczekał momentu wydania ostatniego numeru - zmarł 21 marca tego w roku Maisons-Laffitte. W związku z tym w numerze 171 „Zeszytów Historycznych” ukazał się zbiór tekstów poświęconych zmarłemu, w tym jego notatki z pobytu w Rumunii w latach 1939-1940.

Spis tekstów zamieszczonych w numerze 171 „Zeszytów Historycznych”:

• Wojciech Sikora, Wstęp
• Marek Żebrowski, Pan Henryk
• Henryk Giedroyc, Notatnik maturzysty. Rumunia 1939-1940
• Marek Żebrowski, Bukareszt – w ambasadzie

Kustosz Pamięci

• Wojciech Karpiński, Jerzy Giedroyc, kustosz pamięci
• Marek Kornat, Jerzy Giedroyc a polska myśl polityczna XX stulecia
• Piotr Wandycz, O „Zeszytach Historycznych”
• Grzegorz Mazur, Kronika „Zeszytów Historycznych”
• Rafał Stobiecki, Emigracyjne periodyki historyczne jako forum dialogu („Teki Historyczne”, „The Polish Review”, „Zeszyty Historyczne”)
• Grażyna i Krzysztof Pomianowie, Wspomnienia jako źródło historyczne
• Małgorzata Ptasińska-Wójcik, Jerzy Giedroyc i „odzyskiwanie pamięci narodowej”

Dokumenty

• Paweł Libera, Ocena polityczna grupy „Polityki” przez Oddział II Sztabu Głównego w 1938 r.
• Bernard Wiaderny, Jerzy Giedroyc i Józef Czapski na berlińskim Kongresie Wolności Kultury w świetle nowych źródeł

Śladami Redaktora

• Andrzej Nowak, Czy Piłsudski był narzędziem Paryża? Francja i Polska – polityka wschodnia (styczeń-kwiecień 1920 roku)
• Wojciech Śleszyński, Dziedzictwo paryskiej „Kultury” i „Zeszytów Historycznych” a współczesne wyzwania badawcze na pograniczu polsko-białorusko-litewskim

Pożegnania

• Zdzisław Antoni Siemaszko, Od wytrwałego czytelnika i stronnika
• Jan Ciechanowski, Czym były dla mnie „Kultura” i „Zeszyty Historyczne”
• Zbigniew S. Siemaszko, Pożegnanie
• Edward Kossoy, Tematyka polsko-żydowska
• Abp Szczepan Wesoły, Wspomnienie jednego spotkania
• Marek Rudzki, Pierwsze spotkanie
• Andrzej Suchcitz, Trudno o lepszy pomnik
• Piotr Daszkiewicz, Emigracyjne spotkania przyrodnika z humanistami
• Jerzy R. Krzyżanowski, Przekraczanie granic
• Andrzej Korboński, Kilka słów
• Jerzy Holzer, „To se ne vráti...”

Z Archiwum “Kultury”

• Jerzy Giedryoc – Stanisław Cat-Mackiewicz, Nie jestem pisarzem słodkim
• Jerzy Giedroyc – Józef Wittlin, Niezrażony długim milczeniem...
• Jerzy Giedroyc – Władysław Żeleński – Tadeusz Kudelski, Genialny magnetofon
• Jerzy Giedroyc – Andrzej Brzeski, Kalendarzyk moich podopiecznych
• Jerzy Giedroyc do prof. Edwarda Lipińskiego, bez daty [1976], Mam nadzieję, że uda się
• Jerzy Giedroyc – Łucja Gliksman – Zofia Hertz, Tak czy inaczej - praca ta się urwie

Wojciech Sikora, następca Henryka Giedroycia w Instytucie Literackim zapowiedział także, że w przyszłości wydawany będzie nieregularny almanach pt. „Z archiwum Kultury”.