Zamek Królewski w Warszawie – jak odbudowywano „centrum polskiego parlamentaryzmu”? [Video]
Jednym z najczęściej wspominanych przez historyków zdjęć, jest zdjęcie płonącej wieży Zamku Królewskiego w Warszawie z września 1939 roku. Ilustruje atak na polski symbol narodowy.
„Szacuje się, że z apartamentów królewskich udało się uratować ok. 70% najcenniejszych zbiorów sztuki, które po odbudowie zamku wróciły na swoje dawne miejsca” – mówi Bożena Radzio, kustosz zbiorów fotograficznych Zamku Królewskiego w Warszawie.
Choć zniszczenie zamku było ogromnym ciosem dla społeczeństwa, dalsza historia pokazuje jaką energię wyzwoliły starania o odzyskanie jednej z najważniejszych budowli historycznych w stolicy.
W lipcu 1949 roku sejm podjął uchwałę o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie. Społeczeństwo sądziło, że prace ruszą równocześnie z odbudową Starego Miasta. Jednak czym innym w oczach komunistycznych władz była odbudowa fragmentu miasta, traktowanego jako osiedle mieszkaniowe, a czym innym odbudowa symbolu niepodległości państwa polskiego. Nastręczało to kłopotów natury politycznej i ideologicznej. Konkurs architektoniczny na odbudowę zamku zorganizowano dopiero w 1954 roku, wygrał go Jan Bogusławski. Zebranie materiałów do stworzenia planów odbudowy zajęło kilka kolejnych lat. Jednak okazało się, że dla Władysława Gomułki trwające prace są solą w oku, a obiekt, który symbolizował ciągłość państwa i jego bogatą historię, drażnił budowniczego Polski Ludowej. Nakazał wstrzymanie odbudowy zamku. Decyzję tę zmienił dopiero Edward Gierek w latach 70. Zorganizowano ogólnokrajowe zbiórki pieniędzy i darów. Polscy obywatele zmobilizowali wszystkie swoje siły. Powołano Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku, który czuwał nad zbiórkami i toczącymi się pracami.
„Zamek Królewski to jest taki przegląd zmian architektonicznych, gdzie w pewnym sensie historia prowadzi nas także do takiego kluczowego punktu, jakim jest wiek XX i okres zniszczenia zamku, zniszczenia w czasie II wojny światowej, a następnie jego odbudowy” – opowiada dr hab. Piotr Majewski, dyrektor Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.
Jakie były dalsze losy prac i ich etapy? Kto kierował odbudową Zamku Królewskiego w Warszawie? O tym wszystkim dowiecie się, jeśli zajrzycie do video na kanale „Muzeum Historii Polski w Warszawie”!
