Znamy patronów roku 2026. Wśród nich m.in. Ossoliński i Staszic
Wybór i ustanowienie patronatów danego roku to wieloletnia tradycja. Ma ona na celu przypomnienie dorobku konkretnych osób, a także wartości i wydarzeń, które wciąż mają znaczenie dla współczesnego społeczeństwa: kultury, wolności, solidarności społecznej i rozwoju miast. To też dobra okazja do organizacji konferencji, wystaw, edukacyjnych działań i innych inicjatyw upamiętniających danych patronów i popularyzujących ich osiągnięcia.
Rok 2026 został okrzyknięty m.in. rokiem:
- Ignacego Daszyńskiego,
- Stanisława Staszica,
- Mieczysława Fogga,
- Józefa Maksymiliana Ossolińskiego,
- Polskiego Radia,
- 200-lecie powstania Polskiej Kolei,
- Profilaktyki Zdrowotnej.
Dlaczego wybrano akurat tych patronów?
Ignacy Daszyński
Ignacy Daszyński był politykiem socjalistycznym, premierem, marszałkiem Sejmu i jednym z Ojców Niepodległości. Jako współzałożyciel i lider Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej oraz jeden z założycieli Centrolewu wywarł duży wpływ na polską scenę polityczną. W 2026 roku przypada 160. rocznica urodzin i 90. rocznica śmierci polityka.
Jak czytamy w uchwale Sejmu:
Przez 50 lat był zaangażowany w działalność publiczną na rzecz obrony praw jednostki – najpierw na forum parlamentu monarchii austro-węgierskiej, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. w Sejmie II RP.(...)W lipcu 1920 r., w najbardziej dramatycznym okresie wojny polsko-bolszewickiej, został wicepremierem Rządu Obrony Narodowej. Brał aktywny udział w pracach Sejmu Ustawodawczego, który uchwalił w dniu 17 marca 1921 r. konstytucję odrodzonego państwa polskiego. To dzięki Daszyńskiemu w konstytucji znalazły się prawo do ubezpieczenia społecznego oraz zakaz pracy dzieci.
Stanisław Staszic
Stanisław Staszic zapisał się w historii jako działacz oświeceniowy, pionier spółdzielczości, pisarz polityczny i publicysta. Był też duchownym katolickim, filozofem i tłumaczem oraz przyrodnikiem. Należał do Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego i sprawował urząd ministra stanu Księstwa Warszawskiego, a także ministra stanu Królestwa Polskiego. W 2026 roku przypada 200. rocznica jego śmierci.
W ustawie przyjętej przez Sejm podkreślono szereg jego zasług dla Polski. Jak zaznaczono:
Przed zwołaniem Sejmu Wielkiego i w trakcie obrad parlamentu anonimowymi „Uwagami nad życiem Jana Zamoyskiego” i „Przestrogami dla Polski” wspierał dzieło naprawy Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po trzecim rozbiorze i upadku państwa polskiego odbywał podróże badawcze i prowadził badania geologiczne w celu poznania zasobów krajowych. Jako pierwszy znany Polak zajął się naukowym badaniem Tatr. Owocem kilkunastoletnich badań i wypraw było opublikowanie pierwszego opracowania poświęconego budowie geologicznej ziem polskich pt. „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” oraz opracowanie „Mapy geologicznej Polski i krajów sąsiednich”. Za osiągnięcia na polu nauk o Ziemi Stanisław Staszic otrzymał zaszczytny tytuł ojca geologii polskiej.
Mieczysław Fogg
Mieczysław Fogg (Mieczysław Fogiel) był uznanym polskim piosenkarzem. W pamięci pokoleń został zapamiętany jak wykonawca takich przebojów jak m.in.: Tango milonga, To ostatnia niedziela, Jesienne róże, Pierwszy siwy włos czy Mały biały domek. Został patronem 2026 roku, ponieważ przypada wówczas 125. rocznica urodzin tego wybitnego artysty.
Jak wskazano w ustawie:
był synem sklepikarki i kolejarza, sprzedał ponad 25 milionów egzemplarzy swoich płyt, występował na kilkudziesięciu tysiącach koncertów w Polsce i za granicą, a w repertuarze miał łącznie ponad 2 tysiące utworów. Podziwiała go publiczność w dwudziestu pięciu krajach Europy, a także w Brazylii, Izraelu, na Cejlonie, w Nowej Zelandii, Australii, USA oraz Kanadzie. Mieczysław Fogg stał się tym samym ambasadorem kultury polskiej na świecie, jednym z bardziej rozpoznawalnych jej przedstawicieli.(...)Mieczysław Fogg był nie tylko gwiazdą międzywojennej i powojennej sceny. W 1910 roku wstąpił do harcerstwa. Jako 18-letni ochotnik walczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku w 23. Polowej Autokolumnie. Był ranny na froncie. We wrześniu 1939 roku przez kilka dni śpiewał na dworcach dla powracających z frontu żołnierzy. Był członkiem AK, starszym strzelcem I Batalionu Szturmowego „Odwet” w Zgrupowaniu „Golski”. Współorganizował tajne komplety gimnazjum im. Stefana Batorego. Brał udział w Powstaniu Warszawskim, kilkukrotnie ranny, otrzymał Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. W czasie niemieckiej okupacji pomagał w ratowaniu Żydów. 26 października 1989 roku instytut Jad Waszem przyznał mu Medal Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. Został odznaczony również m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
Józef Maksymilian Ossoliński
Józef Maksymilian Ossoliński był twórcą Ossolineum. W 2026 roku przypada dwusetna rocznica jego śmierci.
Swoje życie poświęcił polskiej kulturze i nauce, był bibliofilem, powieściopisarzem, poetą, badaczem literatury, tłumaczem, leksykografem, historykiem, prekursorem badań nad słowiańszczyzną i politykiem. Prowadził studia historyczno-literackie w Bibliotece Królewskiej i wielkiej Bibliotece Załuskich stworzonej przez niezwykle zasłużonych dla polskiej kultury braci biskupów: Józefa Andrzeja i Andrzeja Stanisława Załuskich. Publikował na łamach warszawskich pism: „Monitora” oraz „Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych”, a później wspierał lwowski „Dziennik Patriotycznych Polaków”. Jego najważniejszym dziełem były „Wiadomości Historyczno-krytyczne do Dziejów Literatury Polskiey, o Pisarzach Polskich, także Postronnych, którzy w Polszcze albo o Polszcze pisali, oraz o ich Dziełach…” – zbiór biografii ludzi pióra.
Był też prefektem Biblioteki Nadwornej w Wiedniu i zabiegał na dworze cesarskim o ustanowienie katedry języka i literatury polskiej na Uniwersytecie Lwowskim. Co więcej, czynił też wysiłki zmierzające do stworzenia konstytucji w zaborze austriackim.
Jednakże w powszechnej świadomości został zapamiętany jako twórca prywatnej biblioteki. Swój księgozbiór przekazał do ufundowanego przez siebie w 1817 roku Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie.
Źródła:
- Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 września 2025 r. w sprawie ustanowienia roku 2026 Rokiem Mieczysława Fogga.
- Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 września 2025 w sprawie ustanowienia roku 2026 Rokiem Profilaktyki Zdrowotnej.
