Pedro I i Inês de Castro. Miłość, która zatrzęsła średniowieczną Portugalią
Zabójstwo ukochanej Dom Pedro, Inês de Castro, w klasztorze w Coimbrze (domena publiczna) Inez De Castro
Milsza mu była niż sceptr i korony,
Okrutny tyran kastylskiej stolicy
Drżał pod pieszczotą jej czarnej źrenicy,
Do krosien jedwab zwijając czerwony.
Lecz zemsta grandów bijących pokłony
U stóp królewskiej, nieślubnej łożnicy
Po cichu wbiła w serce miłośnicy,
Po samą głownię, sztylet wyostrzony.
Oszalał z bólu, krwi toczył szkarłaty,
Kąpał się we krwi - więził, ścinał, palił,
A potem kamień grobowy odwalił.
I stroił trupa w swe królewskie szaty
I do sewilskiej wiódł tronowej sali,
By dłoń szkieletu możni całowali.
Kazimiera Zawistowska
Dom Pedro I
Pedro I i Inês de Castro (domena publiczna) XIV wiek dla półwyspu iberyjskiego to walka z muzułmanami i odbieranie kawałka po kawałku terenu zajętego przez nich w VIII wieku. Rekonkwista trwa, w międzyczasie tworzy się z części Galicji hrabstwo, a później Królestwo Portugalii (nazwa od rzymskiego miasta Portucale, dzisiejsze Porto), a na wschodzie półwyspu rośnie w siłę Kastylia. Król portugalski Alfons IV zwany Dzielnym rozbudowuje marynarkę i flotę a także swoją polityką przyczynia się do pierwszych sukcesów odkryć geograficznych np. odkrycia Wysp Kanaryjskich. Ożenił się z Beatrice, córką króla Kastylii Sancho IV Odważnego, tworząc w ten sposób unię z Kastylią. Królestwo Portugalii rośnie w siłę.
Syn Alfonsa, w histografii portugalskiej zwany Piotrem I Sprawiedliwym (Dom Pedro I), bo równie dużo zrobił dla rozwoju królestwa jak jego ojciec, na kartach historii zapisał się jednak głównie jako nieszczęśliwy kochanek.
Ines de Castro
Dom Pedro ożenił się zgodnie z wolą ojca z kastylijską infantką Konstancją Manuellą. Na dwór ówczesnej stolicy Portugalii, Coimbry, przybyła z dwórkami, w tym Ines de Castro, galicyjką związaną z Kastylią. Trwała tam właśnie wojna domowa i przyjazd na dwór portugalski był dobrym rozwiązaniem. Ines szybko zwróciła na siebie uwagę króla, który stracił dla niej głowę. Po przedwczesnej śmierci Konstancji, Dom Pedro i Ines de Castro potajemnie zawarli związek małżeński. W niedługim czasie urodziła im się czwórka dzieci.
Ich romans trwał aż do momentu, kiedy dowiedział się o tym ojciec Pedra, Alfons IV. Uważał on, że związek z Ines zagraża bezpieczeństwu Królestwa Portugalii. Żeby ostatecznie pozbyć się Ines, którą uważał za podstawioną przez swoich wrogów z Kastylii, kazał ją zabić. 7 stycznia 1355 roku w klasztorze Santa Clara w Coimbrze Ines została zamordowana. Pedro, oszalały z rozpaczy, w brutalny sposób rozprawił się z mordercami i wywołał wojnę domową ze stronnikami ojca. Po śmierci Alfonsa koronowany na króla, kazał wyjąć z trumny ciało Ines i oficjalnie koronował ją na królową Portugalii. Dwór miał całować ciało Ines w pierścień nałożony na rozkładającą się dłoń.
Do końca świata
Po śmierci ukochanej Pedro I rozprawił się z mordercami. Kazał też dworzanom całować pierścień, nałożony na rozkładający się palec Ines (domena publiczna) Dom Pedro nakazał pochowanie Ines w klasztorze w Alcobaca, największej i najbardziej reprezentacyjnej portugalskiej budowli tamtych czasów. Swój przyszły grób kazał ustawić naprzeciwko by kiedy nadejdzie koniec świata i zmarli wstaną z grobów on i Ines od razu padną sobie w ramiona. Na pięknie rzeźbionych grobach napisano „Ate ou fim de Mundo” (Do końca świata).
Relacje Kastylia - Królestwo Portugalii
Po śmierci Dom Pedra relacje pomiędzy Portugalią a Kastylią były cały czas napięte. Królem został syn Pedra, Ferdynand Burgundzki, zmarł jednak po kilkunastu latach bez męskiego potomka. Jan Kastylijski zgłosił pretensje do portugalskiego tronu po przejęciu władzy przez nieślubnego syna Pedra, Jana I. Wojska kastalijskie ruszyły na Królestwo Portugalii. Największa bitwa stoczona została w 1385 roku pod Aljubarrotą, gdzie wsławił się wybitny rycerz portugalski Nuno Alvares Pereira. Wojska kastylijskie zostały zdziesiątkowane, a wygrana portugalska ustaliła granice między Portugalią a Hiszpanią do dziś. Król Jan I Dobry kazał wybudować gigantyczną katedrę w podzięce za boskie wsparcie w mieście nazwanym na cześć bitwy Batalha (po port. bitwa).
Bibliografia:
- Domingues Mario, Ines de castro na vida dom Pedro, Prefacio, Lisboa 2002.
- Henrique Antonio, Marques Oliveira, Historia Portugalii, tłumaczenie Janina Z. Klawe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1987.
Redakcja: Antoni Olbrychski
